W niniejszej pracy przedstawiono opis przypadku rozwoju ciężkiego szpitalnego zapalenia płuc o etologii Acinetobacter baumannii u 44-letniego mężczyzny z urazem wielonarządowym, do którego doszło w wyniku wypadku komunikacyjnego. Chory bezpośrednio po zabiegu stabilizacji odcinka szyjnego kręgosłupa został przyjęty do Oddziału Intensywnej Terapii (OIT) z powodu ostrej niewydolności oddechowej. Zapalenie płuc związane z prowadzeniem wentylacji mechanicznej (VAP) zdiagnozowano w 11. dobie leczenia na OIT. Z drzewa oskrzelowego i krwi pacjenta wielokrotnie wyhodowano szczep Acinetobacter baumannii. Zakażenie przyczyniło się do wystąpienia sepsy, a następnie wstrząsu septycznego i rozwoju niewydolności wielonarządowej. Trudności terapeutyczne wynikały z wielolekooporności szczepu, w tym także wobec kolistyny. U pacjenta kilkukrotnie dochodziło do pogorszenia parametrów wymiany gazowej (z koniecznością wentylacji mechanicznej 100% tlenem), wzrostu parametrów zapalnych oraz pogorszenia funkcji nerek. Wczesna i rozszerzona diagnostyka mikrobiologiczna, wdrożenie skutecznej antybiotykoterapii celowanej (cefoperazon z sulbaktamem, a następnie duże dawki ampicyliny z sulbaktamem), leczenie wstrząsu septycznego według ustalonych standardów oraz zastosowanie metody pozaustrojowej eliminacji endotoksyn z użyciem filtru oXiris™ doprowadziły do wyleczenia chorego i wypisania z OIT w 50. dobie hospitalizacji.
U pacjentów z ciężką uogólnioną infekcją często dochodzi do zaburzeń funkcji mózgu, które występują bez oczywistego wyjaśnienia i bez uchwytnej jednoznacznej przyczyny. Po wykluczeniu wielu możliwych rozpoznań jedynym rozpoznaniem jest majaczenie stanu ciężkiego (ICU delirium), które może być pierwszym objawem ciężkiej infekcji ogólnoustrojowej i jest obciążające rokowniczo. Screening w kierunku ICU delirium za pomocą zwalidowanych narzędzi – takich jak CAM-ICU czy ICDSC – powinien stanowić jeden z rutynowych elementów oceny chorych leczonych w oddziale anestezjologii i intensywnej terapii (OAiIT). W przypadku rzutu septycznego należy natychmiast poszukiwać źródła infekcji, z uwzględnieniem skóry i tkanki podskórnej, przy czym kluczowe jest chirurgiczne opracowanie źródła zakażenia oraz pobranie materiału do badania mikrobiologicznego, a także szybkie rozpoczęcie antybiotykoterapii empirycznej. W niniejszej pracy zaprezentowano ostrą powikłaną infekcję skóry i tkanki podskórnej u 47-letniego pacjenta z wieloma obciążeniami (cukrzyca, immunosupresja, niewydolność nerek). Mężczyzna był leczony m.in. z powodu zakażenia wielomiejscowego o etiologii MRSA, Pseudomonas aeruginosa i Escherichia coli ESBL+ z zastosowaniem celowanej antybiotykoterapii, jednak prezentował cechy majaczenia stanu ciężkiego jako pierwszego objawu kolejnej infekcji – ostrego bakteryjnego zakażenia skóry i tkanki podskórnej (ABSSSI). Po niepowodzeniu klasycznej antybiotykoterapii u chorego wdrożono, z powodzeniem, dalbawancynę, co skutkowało w pierwszej kolejności ustąpieniem ICU delirium, a w dalszym przebiegu spadkiem parametrów zapalnych oraz zmniejszeniem zmian zapalnych. Wystąpienie ABSSSI może mieć ciężki, zakończony zgonem przebieg, zwłaszcza u pacjentów w zaawansowanej grupie wiekowej, z chorobami układu sercowo-naczyniowego, z cukrzycą, immunosupresją, nowotworami i niewydolnością nerek. W podjęciu decyzji o antybiotykoterapii kluczowe znaczenie ma zarówno rozległość nacieku zapalnego, jak i objawy ogólnoustrojowe. W większości przypadków terapia ABSSSI opiera się na antybiotykoterapii empirycznej, przy czym obok klasycznych leków pojawiają się nowe, takie jak dalbawancyna, która jest nowym antybiotykiem lipoglikopeptydowym z zarejestrowanym wskazaniem do leczenia ostrych bakteryjnych zakażeń skóry i tkanki podskórnej. Wykazuje ona aktywność przeciwko bakteriom Gram-dodatnim, w szczególności MRSA, zarówno w badaniach in vitro, jak i in vivo. W opisanym przypadku dalbawancynę zastosowano ze względu na: korzystne spektrum mikrobiologiczne, dobry profil farmakokinetyczny, ograniczone działania niepożądane i łatwość dawkowania.
24 listopada 2017 roku weszło w życie kolejne rozporządzenie o odpadach medycznych. Ponieważ aktualnie obowiązujące przepisy powodują pewne wątpliwości w zakresie ich interpretacji, dlatego w niniejszej pracy podjęto próbę odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania: czy można autoklawować medyczne odpady zakaźne, czy w szpitalach występują odpady zaliczane do grupy wysoce zakaźnych odpadów medycznych oraz jak oznakować pojemnik na odpady medyczne.
Opracowanie, wdrożenie i stosowanie procedur higienicznych mających na celu zapobieganie szerzeniu się zakażeń wpływa na bezpieczny pobyt pacjenta w szpitalu oraz gwarantuje bezpieczeństwo osobom mającym z nim kontakt. Należy pamiętać, że każda osoba hospitalizowana jest potencjalnym źródłem zakażenia, a wdrożenie prawidłowego postępowania może uratować zdrowie, a nawet życie zarówno innych chorych, jak i personelu medycznego. Procedury higieniczne – takie jak: izolacja pacjentów, higiena rąk, stosowanie środków ochrony indywidualnej, postępowanie z materiałem zakaźnym, bielizną, odpadami, dekontaminacja sprzętu i powierzchni – powinny stanowić standard opieki nad osobami hospitalizowanymi i być szeroko dostępne oraz dobrze znane każdemu członkowi personelu szpitalnego.
Zakażenie HIV dotyczy zarówno osób w młodym wieku (jeszcze przed osiągnięciem szczytowej masy kostnej), jak i w wieku późniejszym, gdy dochodzi już do fizjologicznego spadku gęstości mineralnej kości. Wirus HIV oraz stosowane przez wiele lat leki antyretrowirusowe mogą zwiększać ryzyko wystąpienia osteoporozy i złamań kości, a w efekcie obniżać jakość życia pacjentów, których średnia długość życia niemal zrównała się z długością życia populacji niezakażonej HIV. W niniejszej pracy omówiono wpływ wieku, leków antyretrowirusowych i samego zakażenia HIV na gęstość mineralną kości i ryzyko złamań. Przedstawiono również dostępne dla tej grupy metody profilaktyki. Zaburzenia hormonalne w przebiegu zakażeń oportunistycznych narządów wydzielania wewnętrznego i wtórne zaburzenia gospodarki mineralnej nie zostały omówione w niniejszej pracy z uwagi na rzadkość występowania.
Zakażenie HIV dotyczy zarówno osób w młodym wieku (jeszcze przed osiągnięciem szczytowej masy kostnej), jak i w wieku późniejszym, gdy dochodzi już do fizjologicznego spadku gęstości mineralnej kości. Wirus HIV oraz stosowane przez wiele lat leki antyretrowirusowe mogą zwiększać ryzyko wystąpienia osteoporozy i złamań kości, a w efekcie obniżać jakość życia pacjentów, których średnia długość życia niemal zrównała się z długością życia populacji niezakażonej HIV. W niniejszej pracy omówiono wpływ wieku, leków antyretrowirusowych i samego zakażenia HIV na gęstość mineralną kości i ryzyko złamań. Przedstawiono również dostępne dla tej grupy metody profilaktyki. Zaburzenia hormonalne w przebiegu zakażeń oportunistycznych narządów wydzielania wewnętrznego i wtórne zaburzenia gospodarki mineralnej nie zostały omówione w niniejszej pracy z uwagi na rzadkość występowania.
Pacjenci z potwierdzonym lub prawdopodobnym zakażeniem wirusem grypy i jej ciężkim przebiegiem lub powikłaniami, osoby wymagające hospitalizacji oraz chorzy z czynnikami ryzyka ciężkiego przebiegu grypy powinni otrzymywać leki przeciwwirusowe niezależnie od wykonanych szczepień przeciwko grypie, gdyż wczesne leczenie przeciwwirusowe może zmniejszyć ryzyko powikłań i zgonu z powodu omawianego wirusa. Ze względu na lekooporność krążących w ostatnich latach wirusów grypy typu A, nie należy stosować blokerów kanałów protonowych M2 – amantadyny i rymantadyny. W Polsce lekiem z wyboru pozostaje oseltamiwir, jedyny dostępny inhibitor neuraminidazy. Preparat ten można również stosować w chemioprofilaktyce grypy.
Mikroflora jelitowa odgrywa istotną rolę w zdrowiu człowieka – jest złożonym ekosystemem pełniącym wiele różnorodnych i istotnych funkcji w celu prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ze względu na kluczowe funkcje mikrobiomu, wczesne zmiany w składzie mikrobioty jelitowej mają następstwa zdrowotne. W niniejszej pracy zaprezentowano najważniejsze funkcje mikroflory jelitowej: tworzenie bariery immunologicznej, udział w procesach trawiennych oraz wpływ na choroby cywilizacyjne i funkcję immunologiczną w organizmie. Przedstawiono obraz chorób wynikających z zaburzenia mikrobioty, takich jak: zespół jelita nadwrażliwego, zespół rozrostu bakteryjnego, rzekomobłoniaste zapalenie jelit oraz nieswoiste zapalne choroby jelit. Zwrócono uwagę na etiopatogenezę, patomechanizm i objawy kliniczne. Podkreślono znaczenie prawidłowego stylu życia i dbania o mikrobiom jako czynnika przyczyniającego się do utrzymania prawidłowej mikroflory – np. poprzez stosowanie zróżnicowanej diety (probiotyki, produkty fermentacji mlekowej) i probiotyków – co ma zasadniczy wpływ na kształtowanie nie tylko lokalnej, lecz także systemowej odpowiedzi immunologicznej, a tym samym może być traktowane jako profilaktyka chorób spowodowanych zaburzeniami mikrobiomu.
Interpretacja wyniku oznaczania lekowrażliwości dokonywana jest w Polsce w oparciu o zalecenia EUCAST (ang. European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing). W oznaczeniach lekowrażliwości – oprócz tabel interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu EUCAST – stosowane są również inne dokumenty EUCAST, zalecenia polskiego zespołu roboczego ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST oraz opracowania publikowane przez KORLD (Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów). W niniejszej pracy omówiono zasady wykorzystywania tych dokumentów w rutynowej pracy laboratorium mikrobiologicznego oraz ich przydatność dla lekarzy.
Przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się szczepów wielolekoopornych (MDRO) w środowisku szpitalnym wymaga działań specjalistów różnych dziedzin medycznych, tj.: lekarzy, personelu pielęgniarskiego, epidemiologów, mikrobiologów, a nawet pacjentów. Tylko ścisłe przestrzeganie strategii przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się MDRO może skutkować sukcesem w postaci redukcji zakażeń wywołanych przez szczepy wielolekooporne. Celem niniejszej pracy było zaprezentowanie obowiązujących w Polsce strategii ograniczających transmisję MDRO.
Wirus Epsteina-Barr (EBV), należący do rodziny Herpesviridae, jest szeroko rozpowszechniony na całym świecie. Ostre zakażenie tym wirusem może przebiegać w postaci mononukleozy zakaźnej (MZ). Celem pracy była analiza przebiegu MZ w grupie 64 chorych hospitalizowanych w Oddziale Klinicznym Chorób Zakaźnych Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie w latach 2011–2016. W badanej grupie pacjentów z mononukleozą zakaźną u 60 osób (94%) występowały zmiany zapalne w gardle, u 61 (95,3%) stwierdzono powiększenie obwodowych węzłów chłonnych, u 21 (33%) – powiększenie wątroby, a u 41 (64%) – powiększenie śledziony. Wzrost temperatury ciała wystąpił u 61 chorych (95,3%), stan podgorączkowy u 15 z nich (24,5%), a gorączka u 46 (75,4%). U 13 pacjentów (20%) obserwowano wysypkę, natomiast u 8 (12%) – duszność. W ocenianej grupie u 31 chorych (48%) stwierdzono wzrost liczby leukocytów, który był związany ze wzrostem liczby limfocytów i monocytów. W grupie badanych, u których stwierdzono największą liczbę leukocytów i największą bezwzględną liczbę limfocytów, występowały najwyższe wartości ALAT, ALP, GGTP i INR. Powiększenie wątroby obserwowano częściej u osób z większą liczbą leukocytów i monocytów, a powiększenie śledziony – u pacjentów z większą liczbą monocytów. Dłuższy czas hospitalizacji stwierdzono w grupie mężczyzn; okres ten zależał od stwierdzanej najwyższej liczby leukocytów i ALAT. Na podstawie tych obserwacji można przyjąć, że liczba leukocytów oraz odsetek limfocytów są parametrami prognostycznymi przebiegu MZ.
