Przewlekła niewydolność żylna jest jednym z najczęstszych powodów powstawania niegojącej się rany. Za formowanie się owrzodzenia goleni w około 75% przypadków odpowiadają nieprawidłowości w układzie żylnym. Najczęstszymi powikłaniami infekcyjnymi są współistniejąca kolonizacja oraz zakażenie bakteryjne. Znacznie rzadziej w przewlekłym uszkodzeniu tkankowym, jako miejscu bytowania drobnoustrojów, stwierdza się infestację pasożytniczą. Chronizacja leczenia przedłuża okres dyskomfortu chorego, zwiększa nakłady na opiekę zdrowotną, a także wymusza wykorzystanie dodatkowych procedur diagnostycznych oraz terapeutycznych. W niniejszej pracy przedstawiono opis przypadku długotrwałego, upośledzonego procesu gojenia owrzodzenia goleni wynikającego ze współistniejącego zakażenia świerzbowcem ludzkim (Sarcoptes scabiei). Odpowiednia opieka nad raną, różnokierunkowa diagnostyka oraz ostatecznie ukierunkowane leczenie umożliwiły ograniczenie miejscowej infekcji, zahamowały rozwój powikłań ustrojowych oraz przyczyniły się do postępu gojenia przewlekłej rany zakażonej.
Kandydemia jest jedną z najczęstszych infekcji szpitalnych, przebiegających z wysoką śmiertelnością. Zakażenia związane z centralnymi cewnikami żylnymi o etiologii grzybiczej mogą być pochodzenia endogennego (większość zakażeń Candida spp.) lub egzogennego. W opisywanym przypadku 65-letni pacjent był przyjęty do Kliniki Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Onkologicznej z powodu powikłania choroby Leśniowskiego-Crohna – perforacji przewodu pokarmowego z kałowym zapaleniem otrzewnej. Z powodu pogarszającego się stanu ogólnego chory został przeniesiony do Oddziału Intensywnej Terapii. W posiewie krwi obwodowej i krwi z cewnika centralnego wyhodowano dwa szczepy z rodzaju Candida – Candida tropicalis i Candida glabrata. W terapii zastosowano kaspofunginę w dawce 70 mg/dobę, a następnie w kolejnych dniach 50 mg/dobę. Zgodnie z wytycznymi IDSA, ESCMID oraz rekomendacji grup eksperckich w leczeniu fungemii i fungemii odcewnikowych o etiologii Candida tropicalis i Candida glabrata lekami pierwszego rzutu są echinokandyny.
Skuteczne leczenie następstw ciężkich urazowych i pooperacyjnych zakażeń w oddziale anestezjologii i intensywnej terapii (OAiIT) opiera się na trzech aspektach: interwencji chirurgicznej zapewniającej usunięcie ognisk zakażenia, intensywnej terapii umożliwiającej właściwy przepływ tkankowy i funkcjonowanie narządów oraz skutecznej antybiotykoterapii. Wczesne, empiryczne zastosowanie długo działających lipoglikopeptydowych antybiotyków w ABSSSI pozwala zapobiec rozwojowi zakażenia i jest cennym elementem strategii terapii chorych z urazem wielonarządowym, u których konieczne jest wielospecjalistyczne leczenie operacyjne.
W niniejszej pracy zaprezentowano przypadek zakażenia wielodrobnoustrojowego bakteriami wielolekoopornymi Pseudomonas aeruginosa MDR i Klebsiella pneumoniae KPC u nieimmunokompetentnego 23-letniego pacjenta po przeszczepie komórek krwiotwórczych krwi obwodowej z neutropenią, przyjętego do OIT we wstrząsie septycznym. W wyniku prowadzenia antybiotykoterapii wielolekowej z zastosowaniem meropenemu (zwiększona ekspozycja), kolistyny oraz ceftazydymu z awibaktamem uzyskano ustąpienie objawów uogólnionego zakażenia.
Częstotliwość występowania zakażeń związanych z opieką zdrowotną (HAI) pozostaje w ścisłym związku z rodzajem zabiegów diagnostycznych i terapeutycznych wykonywanych u pacjentów. Stale rośnie liczba chorych z centralnym cewnikiem naczyniowym (CVC). Powikłania pod postacią zakażeń krwi, których źródłem jest implantowany CVC, wiążą się z bezpośrednim stanem zagrożenia życia, wydłużeniem czasu pobytu w szpitalu oraz wzrostem kosztów leczenia. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy zakażenia tzw. odcewnikowe, związane z obecnością centralnego cewnika naczyniowego, to w 70% zdarzenia niepożądane, których można uniknąć dzięki konsekwentnej realizacji środków zapobiegawczych podczas zakładania wkłucia i pielęgnacji cewników naczyniowych. Za najważniejsze elementy skutecznego programu kontroli zakażeń uznaje się: obecność wyszkolonego personelu, efektywne monitorowanie zakażeń szpitalnych i działające procedury profilaktyki infekcji. Osoby sprawujące kontrolę mogą używać listy kontrolnej, która – jeśli uwzględnia wszystkie aspekty kontrolowanej procedury – ułatwi rozpoznanie braków i nieprawidłowości, przez co w znaczący sposób może wpłynąć na poprawę przestrzegania zasad zawartych w procedurze.
W ostatnich latach środowisko epidemiologów ostrzega przed lawinowym narastaniem lekooporności wśród szczepów bakteryjnych i grzybów. MDRO, czyli wielolekooporne szczepy niewrażliwe na antybiotyki z trzech lub więcej klas leków przeciwbakteryjnych, aktywnych wobec danego gatunku drobnoustrojów, są prawdziwą bombą z opóźnionym zapłonem, gdyż nie zawsze ich obecność wiąże się z objawami klinicznym – w organizmach nosicieli mogą trwać bezobjawowo. Strategie działania w obszarze zapobiegania rozprzestrzenianiu się tych szczepów powinny być wielopoziomowe: od działań na poziomie ministerialnym, poprzez decyzyjność kierowników szpitali, na działaniach każdego pracownika ochrony zdrowia i samego pacjenta kończąc.
Higieniczna dezynfekcja rąk zapobiega zakażeniom szpitalnym, a jej pomijanie lub niewystraczające dbanie o nią przez personel medyczny skutkuje transmisją patogenów z jednego pacjenta na drugiego lub na powierzchnie nieożywione, w tym sprzęt medyczny i przedmioty często używane przez pracowników szpitalnych, tj. długopisy i telefony komórkowe. W szpitalu do miejsc często zasiedlanych przez patogeny należą stanowiska do mycia rąk na oddziale. Najbardziej narażone na skażenie są uchwyty kranów. Prawidłową higienę rąk personelu utrudnia noszenie: pierścionków, zegarków i długich oraz sztucznych paznokci. Dowiedziono, że skóra pod pierścionkiem lub obrączką jest liczniej skolonizowana niż porównywalne obszary bez biżuterii, a noszenie zegarków lub bransoletek uniemożliwia prawidłową dekontaminację nadgarstków. Również długie, a zwłaszcza sztuczne paznokcie przyczyniają się do kolonizacji większej liczby bakterii, utrudniając tym samym skuteczną dekontaminację. Personel ma obowiązek wykonywać higieniczną dezynfekcję rąk oraz wszystkie inne czynności przy pacjencie z należytą starannością, tak aby zapewnić mu bezpieczną opiekę.
Zakażenia układu moczowego (ZUM) należą do najczęstszych chorób infekcyjnych w praktyce ambulatoryjnej i szpitalnej. Wywołują je zwykle pałeczki Gram-ujemne z rodziny Enterobacteriaceae, głównie Escherichia coli. W związku z narastaniem oporności uropatogenów na doustne leki I rzutu (kotrimoksazol, nitrofurantoina, fosfomycyna, trimetoprim) i II rzutu (fluorochinolony) większą uwagę zwraca się na podawaną doustnie nitroksolinę (5-nitro-8-hydroksychinolina), zalecaną u dorosłych w ostrych i nawracających ZUM, wywołanych przez szczepy E. coli. W publikacji omówiono mechanizm działania, farmakokinetykę i farmakodynamikę nitroksoliny, aktywność wobec E. coli i innych pałeczek Gram-ujemnych, w tym wieloopornych. Biorąc pod uwagę bezpieczeństwo stosowania i efektywność oraz narastanie
oporności uropatogenów na kotrimoksazol i fluorochinolony, ale nie na nitroksolinę, należy rozważyć nitroksolinę jako jeden z leków I rzutu w leczeniu nieskomplikowanych zakażeń układu moczowego. Zróżnicowane wyniki wrażliwości na ten lek innych pałeczek Enterobacterales wymagają dalszych badań w celu ewentualnego rozszerzenia wskazań do stosowania nitroksoliny w ZUM.
W publikacji przedstawiono aktualną wiedzę na temat penicylin naturalnych, uwzględniając dane o zużyciu w Europie, wskazania do stosowania oraz problemy związane z przeszacowaniem liczby pacjentów uczulonych na β-laktamy.
Niniejsza praca stanowi syntezę wiadomości na temat obecnej pozycji gentamycyny w terapii zakażeń, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania jej w terapii miejscowej. Omówiony został mechanizm i zakres działania gentamycyny, wskazania do stosowania, a także mechanizmy oporności – zwłaszcza te, które w ostatnich latach spowodowały wzrost oporności szczepów na ten antybiotyk (nowe wersje enzymów modyfikujących aminoglikozydy, plazmidowe metylazy warunkujące mechanizm receptorowy, tworzenie biofilmu). Opisano wady i zalety terapii miejscowej, uwzględniając stosowanie różnych nośników dla gentamycyny, w tym nowych rozwiązań. Przeanalizowano zwłaszcza najnowsze badania kliniczne i mikrobiologiczne dotyczące implantu kolagenowego z gentamycyną (gąbka Garamycin ®) polecanego w terapii zakażeń kości, których struktura anatomiczna oraz zakażenia w postaci biofilmu powodują niedostateczną penetrację omawianego antybiotyku i brak jego skuteczności w terapii systemowej. Zaprezentowano także najnowsze wyniki badań in vitro z zastosowaniem gąbki kolagenowej w eradykacji biofilmu wytwarzanego przez drobnoustroje wywołujące zakażenia kości i ran. Wyniki tych badań wydają się obiecujące i potwierdzają możliwość zastosowania implantu kolagenowego z gentamycyną, nawet w przypadku izolacji niektórych szczepów opornych in vitro na ten antybiotyk.
Ceftazydym z awibaktamem jest nowym połączeniem beta-laktamu z inhibitorem beta-laktamaz. Antybiotyk ten został zatwierdzony do leczenia powikłanych zakażeń wewnątrzbrzusznych, zakażeń układu moczowego, szpitalnego zapalenia płuc i innych infekcji wywoływanych przez szczepy pałeczek Gram-ujemnych. Ceftazydym z awibaktamem jest aktywny wobec większości szczepów Klebsiella pneumoniae wytwarzających enzymy typu ESBL i szczepów wielolekoopornych, dlatego może stanowić alternatywę dla karbapenemów czy kolistyny w leczeniu zakażeń szczepami wielolekoopornymi. Badaniem objęto 107 szczepów K. pneumoniae. Wrażliwość na antybiotyki i zdolność wytwarzania enzymów ESBL oznaczano w systemie Phoenix™ z zastosowaniem kart N-402. Dla wszystkich szczepów oznaczono MIC ceftazydymu z awibaktamem metodą paska z gradientem stężeń. Wszystkie szczepy K. pneumoniae wytwarzały enzymy typu ESBL. 73% badanych szczepów było wrażliwych na kolistynę, 53,3% na imipenem i 44,8% na gentamycynę. Wartość MIC ceftazydymu z awibaktamem dla szczepów K. pneumoniae wynosiła od 0,016 do 32 mg/L. Powyżej 98% badanych szczepów było wrażliwych na połączenie ceftazydymu z awibaktamem. Ceftazydym z awibaktamem wykazał bardzo dobrą aktywność in vitro wobec szczepów K. pneumoniae. Uzyskane wyniki wskazują, że lek ten może stanowić skuteczną opcję terapeutyczną w leczeniu ciężkich zakażeń wielolekoopornymi szczepami K. pneumoniae.
