Działanie przeciwmikrobiologiczne laktoferyny (LF) należy do najwcześniej odkrytych i obecnie najlepiej udokumentowanych właściwości tego białka, potwierdzonych licznymi badaniami laboratoryjnymi i testami klinicznymi. LF jest aktywna wobec wszystkich grup drobnoustrojów: bakterii, grzybów, pierwotniaków chorobotwórczych i wirusów. Mechanizm działania białka wobec trzech pierwszych jest podobny i obejmuje głównie różne sposoby bezpośredniego uszkadzania komórek patogenów oraz blokowania ich interakcji z komórkami gospodarza. Aktywność wobec wirusów polega przede wszystkim na hamowaniu wczesnych etapów zakażenia, czyli adsorpcji i wnikania cząsteczek wirusów do komórek gospodarza. W zwalczaniu wszystkich typów drobnoustrojów duże znaczenie ma pośrednie działanie laktoferyny, aktywujące własne siły obronne ustroju. LF wykazuje synergistyczne działanie z innymi naturalnymi białkami o działaniu przeciwmikrobiologicznym oraz standardowo stosowanymi chemioterapeutykami. Jako produkt naturalny jest całkowicie bezpieczna i może być przyjmowana przez pacjentów w różnym wieku i stanie zdrowia w celach profilaktyki oraz terapii zakażeń i stanów zapalnych. W zbliżającej się dobie poantybiotykowej, laktoferyna może zatem stanowić jeden z alternatywnych elementów terapii zakażeń oraz terapii działających synergistycznie z antybiotykami.
Techniki biologii molekularnej znalazły szerokie zastosowanie w diagnostyce (w tym diagnostyce chorób zakaźnych), tworząc nowy obszar badań na poziomie molekularnym. Diagnostyka molekularna jest oparta na analizie kwasów nukleinowych, która pozwala na: wiarygodną identyfikację patogenów, diagnostykę różnicową, epidemiologię na poziomie molekularnym, a także szybkie określenie lekowrażliwości oraz monitorowanie skuteczności terapii. Takie badania stanowią najczęściej narzędzie uzupełniające i nie mają na celu zastąpienia klasycznych metod, wykorzystywanych powszechnie w rozpoznawaniu i różnicowaniu chorób zakaźnych. Należy jednak podkreślić, że w wielu przypadkach jedynie oznaczenia prowadzone tymi technikami – charakteryzujące się wysoką czułością i swoistością diagnostyczną – dostarczają w krótkim czasie wiarygodnych wyników będących podstawą rozpoznania choroby oraz dalszego postępowania klinicznego.
Choroba wywoływana wirusem cytomegalii (ang. Cytomegalovirus – CMV) i reaktywacja zakażenia CMV wciąż pozostają poważnymi powikłaniami po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych. W ciągu 6 miesięcy po allotransplantacji u 40% chorych rozwija się choroba cytomegalowirusowa. W celu zmniejszenia ryzyka powstawania tego powikłania opracowano dwie metody postępowania: profilaktykę oraz terapię wyprzedzającą. W pracy przedstawiono strategie postępowania profilaktycznego i leczenia zakażenia CMV u chorych po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych.
Mianem inwazyjnej choroby meningokokowej (IChM) określa się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR) i sepsę, wywoływane przez meningokoki. Za 90% zakażeń inwazyjnych odpowiada 5 serogrup meningokoków: A, B, C, W135, Y; w Polsce dominują zakażenia wywołane serogrupami B i C. Zachorowania dotyczą osób w każdym wieku, jednak największą zapadalność notuje się u dzieci w pierwszych pięciu latach życia (zwłaszcza u niemowląt) oraz u nastolatków. Choroba zaczyna się zwykle nagle i może mieć piorunujący przebieg. Początkowo objawy są niecharakterystyczne, co niejednokrotnie opóźnia rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia. Znajomość obrazu klinicznego IChM ma ogromne znaczenie dla właściwego postępowania, a tym samym dla zmniejszenia ryzyka powikłań i zgonu.
W pracy omówiono pośrednie efekty powszechnych szczepień rotawirusowych – ochronę populacyjną starszych dzieci i dorosłych. Zakażenia rotawirusowe w Polsce często przebiegają pod postacią zakażeń wewnątrzszpitalnych (około 20– 30%) i mogą dotyczyć przewlekle chorych dzieci z obniżoną odpornością. W celu zobrazowania problemów epidemiologicznych, jakie wywołują rotawirusy wśród pacjentów przewlekle chorych, przedstawiono dwa przypadki kliniczne zakażeń rotawirusowych starszych dzieci, które nie mogły być zaszczepione. Omówiono także chorobotwórczość rotawirusów. Opanowanie zakażeń rotawirusowych wymaga wprowadzenia powszechnych szczepień, które pośrednio zmniejszą liczbę zachorowań w starszych grupach wiekowych oraz zredukują liczbę zakażeń szpitalnych.
Zakażenia układu moczowego (ZUM) są powszechnym schorzeniem, występującym często zwłaszcza u kobiet. Wywoływane są przez mikroorganizmy patogenne, głównie bakterię Escherichia coli. U pacjentów z nawracającymi infekcjami układu moczowego wprowadza się profilaktyczną terapię antybiotykową, która może prowadzić do lekooporności. W związku ze zwiększającą się liczbą szczepów bakteryjnych opornych na leki przeciwbakteryjne – jako alternatywne metody leczenia lub w celach profilaktycznych – coraz częściej stosuje się surowce roślinne i probiotyki. Żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon Aiton, syn. Vaccinium oxycoccus L.) i pietruszka zwyczajna (Petroselinum crispum Mill., syn. Petroselinum sativum Hoffm.) są stosowane w profilaktyce ZUM od wielu lat. Bakterie E. coli posiadają fimbrie, które ułatwiają adhezję komórek bakteryjnych do nabłonka wyściełającego drogi moczowe. W owocach żurawiny znajdują się substancje czynne, takie jak proantocyjanidyny oraz fruktoza, które hamują przyczepianie się bakterii do podłoża oraz kolonizację dróg moczowych. Pietruszka zwyczajna jest stosowana w medycynie tradycyjnej w leczeniu hiperurykemii oraz dny moczanowej. Wykazuje także aktywność antyseptyczną oraz moczopędną.
Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych, wywołane paciorkowcem β-hemolizującym grupy A, należy do najczęstszych infekcji bakteryjnych u dzieci. W leczeniu rekomenduje się 10-dniową doustną terapię penicyliną. W pracy dokonano przeglądu dostępnych badań i metaanaliz prezentujących wyniki badań oceniających skuteczność i bezpieczeństwo innych antybiotyków w leczeniu anginy paciorkowcowej, takich jak grupa cefalosporyn. Analiza wyników stanowi potwierdzenie, iż kuracja cefaklorem jest równie skuteczna i bezpieczna oraz może stanowić alternatywę dla leczenia penicyliną. Terapia cefaklorem okazuje się być porównywalnie skuteczna jak 10-dniowa terapia amoksycyliną i charakteryzuje ją lepsze przestrzeganie zaleceń.
Przedstawione w pracy wyniki badania, przeprowadzonego w ramach programu D:A:D (ang. The Data Collection on Adverse Events of Anti-HIV Drugs), dowodzą braku wpływu wybranych leków antyretrowirusowych (tenofowir, atazanawir/ rytonawir, lopinawir/rytonawir i inne leki z grupy inhibitorów proteazy wzmacniane rytonawirem) na rozwój zaawansowanej lub schyłkowej niewydolności nerek. Zaprezentowano dane na temat skuteczności, bezpieczeństwa oraz tolerancji nowego złożonego preparatu STB (elwitegrawir/kobicystat/emtrycytabina/tenofowir) vs. ATV/r (atazanawir/rytonawir) w połączeniu z TDF/FTC (tenofowir/ emtrycytabina) oraz vs. EFV/TDF/FTC (efawirenz/tenofowir/ emtrycytabina). Ponadto przedstawiono wyniki badania ATADAR, w którym oceniano zaburzenia lipidowe i insulinooporność w trakcie 24-tygodniowej terapii preparatami atazanawir/rytonawir i darunawir/rytonawir (DRV/r) w połączeniu z TDF/FTC. Zaobserwowano tendencję w kierunku korzystniejszego profilu zmian LDL (ang. low-density lipoprotein), HDL (ang. high-density lipoprotein) i TC/HDL (ang. total cholesterol high-density lipoprotein) przy zastosowaniu schematu z ATV/r, choć różnice nie były istotne statystycznie. Nie stwierdzono korelacji pomiędzy zmianami stężenia bilirubiny a zmianami parametrów lipidowych. W badaniu METABOLIK DRV/r i ATV/r wykazywały podobny, umiarkowany wpływ na insulinowrażliwość w badaniu techniką klamry euglikemicznej. HOMA-IR (ang. calculated homeostatic model assessment of insulin resistance) i szacunkowy HOMA-β wzrastały przy leczeniu DRV/r, lecz nie przy leczeniu ATV/r.
W trakcie międzynarodowej konferencji EACS (ang. European AIDS Clinical Society) w październiku 2013 roku przedstawiono siódmą edycję europejskich wytycznych dotyczących opieki oraz leczenia osób zakażonych HIV. Niewielkim zmianom uległy między innymi zasady rozpoczynania terapii antyretrowirusowej (ang. antiretroviral – ARV) u osób dotychczas nieleczonych oraz zalecenia dotyczące leczenia ARV u kobiet ciężarnych. Podczas kongresu przedstawiono również wyniki dwóch obserwacyjnych badań skuteczności i bezpieczeństwa stosowania terapii ATV/r (atazanawir wzmacniany rytonawirem) w populacjach osób zakażonych HIV w tzw. warunkach „real-life”.
