W pracy przedstawiono przypadek kleszczowego zapalenia mózgu u 9-letniego chłopca. Pacjent nie pamiętał ukłucia przez kleszcza, natomiast przebywał w rejonie, w którym występowała ich duża liczba. Od 2. roku życia chłopiec był zwolniony ze szczepień z powodu nieprawidłowego EEG. Choroba przebiegała u niego dwufazowo: z 4-dniową fazą rzekomogrypową, 10 dniami pozornej poprawy, a następnie z nawrotem objawów: wysoką gorączką, zaburzeniami snu, bólami głowy i kończyn dolnych, z towarzyszącymi miernie podwyższonymi wskaźnikami stanu zapalnego i odczynem limfocytarnym w płynie mózgowo-rdzeniowym. Badania czynnościowe (EEG) i obrazowe (TK, MR głowy) nie uwidoczniły istotnych nieprawidłowości. Rozpoznanie KZM postawiono na podstawie wykrycia swoistych przeciwciał IgG w surowicy i w PMR oraz wykluczenia innych przyczyn. Przebieg KZM był niepowikłany. Konsekwencją nieuzasadnionego odraczania szczepień może być zachorowanie na chorobę, której można było uniknąć.
W niniejszej pracy przedstawiono informacje dotyczące systemu monitorowania procesu sterylizacji. Zaprezentowano budowę i zasadę działania przyrządu testowego procesu (PCD). Przytoczono przykłady i zasadność stosowania PCD w procesie sterylizacji.
Zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych poprzez stosowanie różnych substancji dezynfekujących było praktykowane od zamierzchłych czasów. Aktywność środków dezynfekcyjnych skierowana jest przede wszystkim na struktury, które odpowiadają za utrzymanie ogólnej integralności i funkcjonalności mikroorganizmu. Środki stosowane w dezynfekcji są substancjami należącymi do różnych klas związków chemicznych. Jednymi z najbardziej powszechnych i uniwersalnych są alkohole: izopropylowy, etylowy, benzylowy oraz pochodne alkoholowe, tj. fenoksyetanol czy fenoksypropanol. Roztwory alkoholi wykazują szybkie działanie bakteriobójcze oraz grzybobójcze, nie działają jednak na spory bakteryjne i słabo oddziałują na wirusy bezotoczkowe. W związku z szerzącą się epidemią COVID-19 pojawiają się wątpliwości dotyczące skuteczności produktów przeznaczonych do dezynfekcji rąk i powierzchni, zawierających w swoim składzie alkohole. Czas zagrożenia epidemicznego zobowiązuje do używania specjalnych produktów przeznaczonych do obszaru medycznego, prawidłowo przebadanych i zarejestrowanych. Za skuteczność produktu odpowiada producent i profesjonalne laboratorium, które go przebadało. Aby mieć pewność, że preparat do dezynfekcji jest skuteczny w ograniczaniu rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2, należy sprawdzić czy została przebadana jego skuteczność według ustalonej, powtarzalnej i akredytowanej procedury. W warunkach polskich taką metodykę badania skuteczności bójczej preparatów do dezynfekcji reprezentują normy europejskie zawarte w normie nadrzędnej EN 14885. W okresie epidemii stosowanie produktów o niepotwierdzonej skuteczności może wpłynąć negatywnie na bezpieczeństwo pacjentów i personelu.
Rozpoznawanie i leczenie inwazyjnej choroby meningokokowej (IChM) jest trudnym wyzwaniem dla wszystkich praktykujących lekarzy. Ze względu na rzadkie występowanie i mało specyficzne początkowe objawy kliniczne oraz ryzyko gwałtownego przebiegu istnieje duże prawdopodobieństwo opóźnionego rozpoznania i rozpoczęcia specyficznego leczenia, które są zasadnicze dla dobrego rokowania. Wysoki współczynnik śmiertelności z powodu IChM w Polsce dowodzi, że w praktyce trudno spełnić lekarzom warunki gwarantujące optymalne wyniki leczenia. Dostępne są skuteczne szczepionki przeciwko dominującym w Polsce zakażeniom meningokokami serogrup B, C i W. Profilaktyka infekcji meningokokowych, ze względu na najwyższą zapadalność w wieku niemowlęcym, powinna rozpoczynać się po ukończeniu 2. miesiąca życia od podania szczepionki przeciwko serogrupie B, a w następnej kolejności przeciwko serogrupom C, W, A i Y. Szczepienia zapewniają skuteczną ochronę indywidualną zaszczepionych niemowląt, dzieci i młodzieży. Status szczepionek zalecanych w polskim Programie Szczepień Ochronnych zobowiązuje lekarzy do aktywnej promocji szczepień przeciw meningokokom i ich terminowego wykonywania.
Grzybicze zapalenie rogówki jest infekcją o globalnym zasięgu. Etiologia tej choroby różni się w zależności od szerokości geograficznej, społeczno-ekonomicznego rozwoju danego kraju i warunków klimatycznych. Zakażenia grzybicze rogówki spowodowane rodzajem Aspergillus spp. i Fusarium spp. częściej występują w krajach, w których panuje klimat tropikalny i subtropikalny, natomiast zakażenia grzybicze rogówki spowodowane rodzajem Candida spp. dominują w klimacie umiarkowanym. Obecność patogenów grzybiczych w badaniu mikroskopowym oraz izolacja grzybów w hodowli jest złotym standardem diagnostyki laboratoryjnej. Hodowla grzybów pleśniowych oraz drożdżaków jest jednak czasochłonną procedurą. Inne metody diagnostyczne, takie jak mikroskopia konfokalna in vivo oraz optyczna koherentna tomografia przedniego odcinka oka (AS-OCT), umożliwiają obrazowanie tkanki rogówki w czasie rzeczywistym in vivo. Techniki molekularne w czasie rzeczywistym ułatwiają szybką diagnozę grzybiczego zapalenia rogówki. Wiarygodna identyfikacja gatunku czynnika etiologicznego za pomocą metod molekularnych może być pomocna we właściwym ukierunkowaniu terapii. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie aktualnej wiedzy na temat etiologii, czynników ryzyka oraz diagnostyki klinicznej i laboratoryjnej grzybiczego zapalenia rogówki.
Profilaktyka i kontrola zakażeń w oddziałach neonatologicznych to jeden z najbardziej wymagających obszarów pracy każdego zespołu kontroli zakażeń. Szczególnym wyzwaniem są zakażenia krwi, w tym infekcje związane ze stosowaniem linii naczyniowych. W profilaktyce tego typu zakażeń, tj. późnych zakażeń noworodkowych, rekomendowane do wykorzystania są tzw. procedury kompleksowe (ang. care bundles). „Bundle”, czasami opisywane jako pakiety zadań, uwzględniają różnorodność problemów i rozwiązań, są kompilacją najlepszych praktyk. Wybór elementów, które są włączane najczęściej do „bundli”, wynika z tzw. medycyny opartej na dowodach (EBM). Zawsze wśród elementów pakietu wykorzystywanego u noworodka, u którego wymagane jest zastosowanie centralnej linii naczyniowej, wymieniane są: właściwa higiena rąk, maksymalne bariery izolacyjne, odpowiednia antyseptyka skóry, technika aseptyczna, wybór miejsca założenia linii, przezroczysty sterylny opatrunek, aktywny nadzór i prowadzenie dokumentacji. Spośród nich najbardziej kontrowersyjny jest wybór środka do antyseptyki skóry. Celem niniejszej pracy była analiza możliwości wykorzystania różnych antyseptyków w kontekście bezpieczeństwa ich stosowania oraz profilaktyki i kontroli zakażeń.
Terapia infuzyjna to forma leczenia wykorzystywana w codziennej praktyce klinicznej. Odnosi się do wielu procedur związanych z podażą dożylną płynów infuzyjnych, roztworów leków, preparatów krwiopochodnych czy też żywienia parenteralnego. Na bezpieczeństwo terapii ma wpływ personel medyczny, wykorzystywany sprzęt, podawane w infuzji produkty lecznicze oraz stan pacjenta. W badaniu ankietowym starano się ocenić stan wiedzy personelu pielęgniarskiego, położnych i ratowników medycznych dotyczący terapii infuzyjnej – w tym subiektywną ocenę ryzyka omawianej metody i prawidłowego wykorzystywania systemów infuzyjnych, z uwzględnieniem umiejętności ich różnicowania na otwarte i zamknięte. Szczególny nacisk położono na poprawne kwalifikowanie i użytkowanie systemów zamkniętych. Materiał i metody Badanie przeprowadzono w latach 2016–2018 w grupie personelu medycznego. Wykorzystano kwestionariusz ankiety własnej. Grupa badana liczyła 1553 osoby. Uzyskane dane poddano analizie statystycznej. Wyniki Subiektywna ocena ryzyka procedur infuzyjnych nie przekłada się na poprawność odpowiedzi dotyczących zamkniętego systemu infuzyjnego. Większość badanych było zdania, że procedury infuzyjne są obarczone wysokim ryzykiem (n=1023; 65,8%), jednak aż 115 osób (7,4%) nie umiało ocenić tego ryzyka. Odnotowano istotne statystycznie różnice pomiędzy grupami oceny ryzyka procedur infuzyjnych a poprawnością udzielanych odpowiedzi (p<0,05). W badaniu wykazano, że personel medyczny jest świadomy ryzyka terapii infuzyjnej, chociaż stan wiedzy dotyczący jej bezpieczeństwa jest niewystarczający. Wnioski Wyposażenie oddziałów szpitalnych w sprzęt gwarantujący pracę w zamkniętym systemie infuzyjnym oraz przeprowadzanie szkoleń z zakresu terapii infuzyjnej jest kwestią kluczową w aspekcie profesjonalnej pracy personelu medycznego. Nadzór uwzględniający systematyczną edukację i pracę w systemie zamkniętym ograniczy ryzyko występowania tzw. zakażeń odcewnikowych, zapewniając bezpieczeństwo terapii infuzyjnej.
Immunochemiczny analizator iFlash 1800 wykorzystuje metodę detekcji bezpośredniej chemiluminescencji CLIA z zastosowaniem fazy stałej testu w postaci paramagnetycznych cząsteczek. Reakcja opiera się na użyciu substratu chemiluminescencyjnego, którym jest ester akrydyny. Sprzęt jest w stanie przeprowadzić do 180 oznaczeń na godzinę, a umożliwia to ciągły dostęp do odczynników, prób i materiałów zużywalnych. Pierwszy wynik testu uzyskiwany jest po 12 minutach. Wyłącznym dystrybutorem na terenie Polski produktów firmy YHLO jest BioMaxima S.A. z siedzibą w Lublinie.
Przesiewowe badania mikrobiologiczne wykonywane u każdej kobiety ciężarnej pozwalają na zmniejszenie liczby zakażeń i zarażeń wertykalnych, które są bezpośrednią przyczyną powikłań ciąży oraz zwiększonej zachorowalności i śmiertelności u noworodków. Do obowiązkowych badań przeprowadzanych u kobiet ciężarnych należą badania w kierunku: kiły, HIV, HBV, HCV, toksoplazmozy, różyczki i paciorkowców grupy B. Do 10. tygodnia ciąży lub w chwili pierwszego zgłoszenia się do lekarza ginekologa-położnika wykonuje się test VDRL, badanie przeciwciał anty-HIV i anty-HCV, toksoplazmozy (przeciwciała IgG/IgM, o ile ciężarna nie przedstawi wyniku potwierdzającego występowanie przeciwciał IgG sprzed ciąży) i różyczki (IgG/IgM, o ile ciężarna nie chorowała lub nie była szczepiona albo w przypadku braku informacji). W 21.–26. tygodniu ciąży – u kobiet z ujemnym wynikiem w I trymestrze – przeprowadza się badanie w kierunku toksoplazmozy (IgM), a w 33.–37. tygodniu ciąży: wykrywanie antygenu HBs, badanie w kierunku HIV, posiew wymazu z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców grupy B oraz test VDRL i w kierunku HCV w grupie kobiet ze zwiększonym ryzykiem populacyjnym lub indywidualnym ryzykiem zakażenia.
Przyczyną zakażeń układu moczowego (ZUM) w większości są bakterie. ZUM jest najczęściej efektem kolonizacji drobnoustrojów drogą wstępującą, rzadziej krwiopochodną lub limfatyczną, może współistnieć z innymi schorzeniami układu moczowego, utrudniając ich leczenie. Nitroksolina to chemioterapeutyk stosowany w zakażeniach dróg moczowych, skuteczny wobec licznych bakterii i grzybów. Jest lekiem charakteryzującym się unikalnym mechanizmem działania farmakodynamicznego, który polega na chelatowaniu dwuwartościowych kationów, co wiąże się z obniżeniem aktywności enzymów bakteryjnych, w szczególności polimerazy RNA. Stanowi cenną alternatywę w leczeniu infekcji układu moczowego dla furazydyny i fluorochinolonów.
Karbapenemy należą do antybiotyków β-laktamowych i stanowią jedną z najważniejszych opcji terapeutycznych wobec pałeczek Gram-ujemnych, zwłaszcza w przypadku gdy zakażenia mają przebieg ciężki i są powodowane przez bakterie oporne na inne antybiotyki. Podstawą wyboru tej grupy antybiotyków w praktyce klinicznej jest ich profil mikrobiologiczny, a także profil farmakokinetyczno-farmakodynamiczny. Niestety w praktyce często obserwuje się przypadkowość wyboru karbapenemu, co nie tylko powoduje brak optymalnej efektywności klinicznej, lecz także zwiększa ryzyko wystąpienia oporności. W pracy przedstawiono praktyczne spojrzenie na antybiotyki karbapenemowe – z punku widzenia zarówno mikrobiologicznego, jak i farmakologicznego.
Karbapenemy należą do antybiotyków β-laktamowych i stanowią jedną z najważniejszych opcji terapeutycznych wobec pałeczek Gram-ujemnych, zwłaszcza w przypadku gdy zakażenia mają przebieg ciężki i są powodowane przez bakterie oporne na inne antybiotyki. Podstawą wyboru tej grupy antybiotyków w praktyce klinicznej jest ich profil mikrobiologiczny, a także profil farmakokinetyczno-farmakodynamiczny. Niestety w praktyce często obserwuje się przypadkowość wyboru karbapenemu, co nie tylko powoduje brak optymalnej efektywności klinicznej, lecz także zwiększa ryzyko wystąpienia oporności. W pracy przedstawiono praktyczne spojrzenie na antybiotyki karbapenemowe – z punku widzenia zarówno mikrobiologicznego, jak i farmakologicznego.
Zakażenia skóry i tkanek miękkich to bardzo niejednorodna grupa schorzeń wywoływanych przez różne gatunki bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, spośród których jednym z najczęściej izolowanych jest Staphylococcus aureus. Ceftarolina (prolek fosamil ceftaroliny) została zatwierdzona do leczenia powikłanych zakażeń skóry i tkanek miękkich, wywołanych przez metycylinowrażliwe i metycylinooporne Staphylococcus aureus, paciorkowce beta-hemolizujące i pałeczki Enterobacterales niewytwarzające beta-laktamaz o rozszerzonym zakresie działania oraz inne wrażliwe gatunki bakterii Gram-ujemne i Gram-dodatnie. Celem przedstawionych badań było porównanie wrażliwości bakterii na ceftarolinę i antybiotyki najczęściej stosowane w Polsce w leczeniu zakażeń skóry i tkanek miękkich u dzieci i dorosłych w latach 2013–2018 w ramach programu badawczego ATLAS (ang. Antimicrobial Testing Leadership And Surveillance). Jest to międzynarodowe badanie prowadzone w celu monitorowania częstości występowania oporności na stosowane antybiotyki na poziomie lokalnym, regionalnym oraz globalnym. Materiał i metody Badany materiał stanowiło 968 niepowtarzających się izolatów S. aureus, Enterobacterales ESBL-ujemnych i paciorkowców beta-hemolizujących wyhodowanych z materiału pobranego z zakażeń skóry i/lub tkanek podskórnych u dzieci i dorosłych w czterech ośrodkach w Polsce, które w latach 2013–2018 brały udział w programie ATLAS. Wszystkie izolaty wysyłano do centralnego laboratorium IHMA w celu potwierdzenia identyfikacji bakterii do gatunku metodą jonizacji próbki połączonej z pomiarem jej masy w spektrometrze masowym (MALDI). Oznaczenie wartości najmniejszych stężeń hamujących wzrost bakterii (MIC) wykonano metodą mikrorozcieńczeń w bulionie. Wyniki (odsetek izolatów wrażliwych, %S lub wrażliwych przy zwiększonej ekspozycji, %I) interpretowano, opierając się na obowiązujących wytycznych EUCAST, jeśli były dostępne wartości graniczne (breakpoints) dla danej pary antybiotyk-gatunek. Wyniki Wszystkie badane szczepy MSSA były wrażliwe na ceftarolinę (MIC90=0,25 µg/ml). Wśród 250 szczepów MRSA wrażliwość na omawiany antybiotyk stwierdzono u 87,4% (MIC90=2 µg/ml). Wszystkie izolaty MRSA niewrażliwe (nie-S) na ceftarolinę wykazywały wartość MIC90=2 µg/ml, co odpowiada kategorii I (wrażliwe przy zwiększonej ekspozycji). Nie wykazano szczepów MRSA opornych na jej działanie. Wszystkie izolaty paciorkowców beta-hemolizujących wykazywały wrażliwość na ceftarolinę (MIC90=0,015 µg/ml). Prawie 86% (85,6%) izolatów pałeczek Gram-ujemnych z rzędu Enterobacterales ESBL-ujemnych cechowało się wrażliwością na ceftarolinę (MIC90=1 µg/ml). Wnioski Ceftarolina okazała się wysoce aktywna wobec najczęstszych czynników etiologicznych zakażeń skóry i tkanek miękkich, w tym szczególnie wobec szczepów MRSA i paciorkowców beta-hemolizujących. Wskazane jest częstsze oznaczanie wrażliwości na ceftarolinę szczepów bakterii izolowanych w polskiej populacji w rutynowej diagnostyce mikrobiologicznej.
Zakażenia skóry i tkanek miękkich to bardzo niejednorodna grupa schorzeń wywoływanych przez różne gatunki bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych, spośród których jednym z najczęściej izolowanych jest Staphylococcus aureus. Ceftarolina (prolek fosamil ceftaroliny) została zatwierdzona do leczenia powikłanych zakażeń skóry i tkanek miękkich, wywołanych przez metycylinowrażliwe i metycylinooporne Staphylococcus aureus, paciorkowce beta-hemolizujące i pałeczki Enterobacterales niewytwarzające beta-laktamaz o rozszerzonym zakresie działania oraz inne wrażliwe gatunki bakterii Gram-ujemne i Gram-dodatnie. Celem przedstawionych badań było porównanie wrażliwości bakterii na ceftarolinę i antybiotyki najczęściej stosowane w Polsce w leczeniu zakażeń skóry i tkanek miękkich u dzieci i dorosłych w latach 2013–2018 w ramach programu badawczego ATLAS (ang. Antimicrobial Testing Leadership And Surveillance). Jest to międzynarodowe badanie prowadzone w celu monitorowania częstości występowania oporności na stosowane antybiotyki na poziomie lokalnym, regionalnym oraz globalnym. Materiał i metody Badany materiał stanowiło 968 niepowtarzających się izolatów S. aureus, Enterobacterales ESBL-ujemnych i paciorkowców beta-hemolizujących wyhodowanych z materiału pobranego z zakażeń skóry i/lub tkanek podskórnych u dzieci i dorosłych w czterech ośrodkach w Polsce, które w latach 2013–2018 brały udział w programie ATLAS. Wszystkie izolaty wysyłano do centralnego laboratorium IHMA w celu potwierdzenia identyfikacji bakterii do gatunku metodą jonizacji próbki połączonej z pomiarem jej masy w spektrometrze masowym (MALDI). Oznaczenie wartości najmniejszych stężeń hamujących wzrost bakterii (MIC) wykonano metodą mikrorozcieńczeń w bulionie. Wyniki (odsetek izolatów wrażliwych, %S lub wrażliwych przy zwiększonej ekspozycji, %I) interpretowano, opierając się na obowiązujących wytycznych EUCAST, jeśli były dostępne wartości graniczne (breakpoints) dla danej pary antybiotyk-gatunek. Wyniki Wszystkie badane szczepy MSSA były wrażliwe na ceftarolinę (MIC90=0,25 µg/ml). Wśród 250 szczepów MRSA wrażliwość na omawiany antybiotyk stwierdzono u 87,4% (MIC90=2 µg/ml). Wszystkie izolaty MRSA niewrażliwe (nie-S) na ceftarolinę wykazywały wartość MIC90=2 µg/ml, co odpowiada kategorii I (wrażliwe przy zwiększonej ekspozycji). Nie wykazano szczepów MRSA opornych na jej działanie. Wszystkie izolaty paciorkowców beta-hemolizujących wykazywały wrażliwość na ceftarolinę (MIC90=0,015 µg/ml). Prawie 86% (85,6%) izolatów pałeczek Gram-ujemnych z rzędu Enterobacterales ESBL-ujemnych cechowało się wrażliwością na ceftarolinę (MIC90=1 µg/ml). Wnioski Ceftarolina okazała się wysoce aktywna wobec najczęstszych czynników etiologicznych zakażeń skóry i tkanek miękkich, w tym szczególnie wobec szczepów MRSA i paciorkowców beta-hemolizujących. Wskazane jest częstsze oznaczanie wrażliwości na ceftarolinę szczepów bakterii izolowanych w polskiej populacji w rutynowej diagnostyce mikrobiologicznej.
Dzieci z dodatnim wynikiem RT-PCR mogą być bezobjawowe, ale dochodzenia epidemiologiczne sugerują, że przypadki bezobjawowe mogą być odpowiedzialne za potencjalnie znaczącą transmisję COVID-19. Badanie przeprowadzono w związku z powszechnie prezentowanymi danymi dotyczącymi wysokiego odsetka dzieci bezobjawowych w innych krajach w celu ustalenia częstości występowania bezobjawowych zakażeń u dzieci w Polsce.
Terbinafina jest przedstawicielem alliloamin, stosowanym od lat 90. XX wieku w terapii grzybic skóry i paznokci. Lek ten wykazuje działanie grzybobójcze wobec grzybów dermatofitowych z rodzajów Trichophyton, Microsporon i Epidermophyton, a także wobec niektórych gatunków drożdżaków oraz grzybów pleśniowych. Podstawowy mechanizm działania terbinafiny polega na niekompetycyjnym hamowaniu epoksydazy skwalenu (enzym szlaku syntezy ergosterolu), co prowadzi do nagromadzenia toksycznego skwalenu i śmierci komórki. Opisano nieliczne szczepy kliniczne dermatofitów oporne na terbinafinę. Głównym mechanizmem oporności są mutacje punktowe genu kodującego epoksydazę skwalenu, skutkujące spadkiem powinowactwa do leku. Terbinafina jest silnie lipo- i keratynofilna, akumuluje się w: wydzielinie łojowej naskórka (sebum), mieszkach włosowych, włosach, płytce paznokciowej. Uważa się, że jest to lek o stosunkowo małym ryzyku powikłań i dobrej skuteczności. Obecnie terbinafina jest dostępna w formie tabletek podawanych doustnie oraz kremów, emulsji i żeli przeznaczonych do stosowania miejscowego. W niniejszym opracowaniu przedstawiono informacje o właściwościach farmakologicznych, aktywności przeciwgrzybiczej i zastosowaniach klinicznych terbinafiny oraz postępach w badaniach nad nowymi formami tego leku.
Interpretacja wyników badań mykologicznych i leczenie zakażeń grzybiczych pozostają nadal dużym wyzwaniem, szczególnie u pacjentów z zaburzeniami odporności i/lub poddawanych intensywnej terapii. Objawy kliniczne u tych chorych są niecharakterystyczne, wyizolowanie czynnika etiologicznego w hodowli nie zawsze jest możliwe, podczas gdy interpretacja wyników badań lekowrażliwości wyhodowanych szczepów grzybów może być niejednoznaczna. Podstawym wymogiem oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów jest uwzględnienie rekomendacji EUCAST. W leczeniu zakażeń o etiologii Candida – przed identyfikacją gatunku patogenu – najwyższe rekomendacje według zaleceń ECIL-6 mają echinokandyny: mykafungina, anidulafungina oraz kaspofungina. Echinokandyny są także lekami pierwszego rzutu w terapii inwazyjnych zakażeń grzybiczych o etiologii Candida glabrata i Candida krusei, zgodnie z wytycznymi IDSA, ESCMID oraz grup eksperckich. W grupie pacjentów hematologicznych w leczeniu zakażeń o etiologii Candida albicans, Candida glabrata oraz Candida krusei również najwyższe rekomendacje mają echinokandyny. Mykafungina jest najczęściej zalecana w profilaktyce zakażeń grzybiczych u pacjentów z zaburzeniami odporności.
Sepsa jest zagrażającą życiu dysfunkcją narządów, spowodowaną rozregulowaną reakcją układu immunologicznego na zakażenie. Następstwem sepsy może być wstrząs septyczny, objawiający się zaburzeniami ze strony układu krążenia oraz metabolizmu komórkowego. Sepsa i wstrząs septyczny są bardzo częstymi przyczynami zgonów na świecie (19,7% w 2017 roku). Złotym standardem w diagnostyce chorób infekcyjnych, w tym sepsy, jest hodowla drobnoustrojów, która pozwala na określenie lekowrażliwości czynnika chorobotwórczego i dobranie terapii celowanej. Jest to jednak metoda czasochłonna i często nieefektywna – ze względu na brak możliwości hodowli niektórych drobnoustrojów w warunkach medycznych laboratoriów mikrobiologicznych czy też z powodu nieodpowiednio pobranych próbek. W diagnostyce sepsy bardzo istotną rolę odgrywa czas, dlatego poszukuje się parametru, który mógłby diagnostykę przyspieszyć, jednoznacznie odróżnić sepsę od innych stanów chorobowych i być wskaźnikiem prognostycznym przebiegu choroby. Markera sepsy poszukuje się wśród wielu parametrów, ale obecnie bardziej możliwe wydaje się być wynalezienie zestawu markerów niż pojedynczego markera idealnego. Nie oznacza to jednak, że należy rezygnować z wykorzystywania pojedynczych parametrów. W przypadku podejrzenia sepsy, kiedy potrzebna jest szybka diagnostyka, która przekłada się na szansę przeżycia pacjenta, warto sięgać po wszelkie możliwe narzędzia diagnostyczne, w miarę możliwości sprzętowych i finansowych jednostki leczniczej.
Sepsa jest zagrażającą życiu dysfunkcją narządów, spowodowaną rozregulowaną reakcją układu immunologicznego na zakażenie. Następstwem sepsy może być wstrząs septyczny, objawiający się zaburzeniami ze strony układu krążenia oraz metabolizmu komórkowego. Sepsa i wstrząs septyczny są bardzo częstymi przyczynami zgonów na świecie (19,7% w 2017 roku). Złotym standardem w diagnostyce chorób infekcyjnych, w tym sepsy, jest hodowla drobnoustrojów, która pozwala na określenie lekowrażliwości czynnika chorobotwórczego i dobranie terapii celowanej. Jest to jednak metoda czasochłonna i często nieefektywna – ze względu na brak możliwości hodowli niektórych drobnoustrojów w warunkach medycznych laboratoriów mikrobiologicznych czy też z powodu nieodpowiednio pobranych próbek. W diagnostyce sepsy bardzo istotną rolę odgrywa czas, dlatego poszukuje się parametru, który mógłby diagnostykę przyspieszyć, jednoznacznie odróżnić sepsę od innych stanów chorobowych i być wskaźnikiem prognostycznym przebiegu choroby. Markera sepsy poszukuje się wśród wielu parametrów, ale obecnie bardziej możliwe wydaje się być wynalezienie zestawu markerów niż pojedynczego markera idealnego. Nie oznacza to jednak, że należy rezygnować z wykorzystywania pojedynczych parametrów. W przypadku podejrzenia sepsy, kiedy potrzebna jest szybka diagnostyka, która przekłada się na szansę przeżycia pacjenta, warto sięgać po wszelkie możliwe narzędzia diagnostyczne, w miarę możliwości sprzętowych i finansowych jednostki leczniczej.
Zakażenie miejsca operowanego (ZMO) to problem przyczyniający się do zwiększenia kosztów terapii i mający negatywny wpływ na ostateczny wynik leczenia chirurgicznego. Często w ranach operacyjnych stwierdza się obecność mikrobiomu – mikroorganizmów potencjalnie chorobotwórczych. W niniejszej pracy przedstawiono częstość klinicznie jawnych ZMO spowodowanych wymienionym czynnikiem u 121 pacjentów hospitalizowanych z powodu obrażeń w Klinice Chirurgii Urazowej, Leczenia Oparzeń i Chirurgii Plastycznej Wielospecjalistycznego Szpitala Miejskiego w Poznaniu w okresie od 1 stycznia 2018 roku do 27 czerwca 2019 roku. Analizie poddano 352 wymazy z ran operacyjnych, uzyskując 65% posiewów dodatnich oraz 35% posiewów ujemnych. Stwierdzono, że zastosowanie implantu podczas operacji złamania kości znamiennie zwiększa ryzyko wystąpienia zakażenia miejsca operowanego, w tym infekcji wywołanych przez patogeny oportunistyczne, a obniżenie odporności organizmu w chorobie urazowej sprzyja kolonizacji mikrobiomem. Ponadto, aby zwiększyć szansę wyhodowania patogenu w przypadku zakażenia miejsca operowanego z użyciem implantu, wskazane jest pobranie próbek z różnych miejsc.
Pozaszpitalne zapalenie płuc (PZP) jest jedną z głównych przyczyn zachorowalności i śmiertelności. Ceftarolina (prolek fosamil ceftaroliny) została zarejestrowana do leczenia PZP wywołanego przez Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae oraz inne wrażliwe na cefalosporynę patogeny Gram-ujemne i Gram-dodatnie. Celem badania było porównanie aktywności in vitro omawianego antybiotyku z aktywnością antybiotyków najczęściej stosowanych w Polsce w leczeniu PZP, w ramach programu badawczego ATLAS (ang. Antimicrobial Testing Leadership And Surveillance). Jest to międzynarodowe badanie prowadzone w celu monitorowania częstości występowania oporności na stosowane antybiotyki na poziomie lokalnym, regionalnym oraz globalnym. Materiał i metody Badaniem objęto 613 niepowtarzających się izolatów klinicznych wyhodowanych z materiału pobranego z dróg oddechowych chorych w czterech ośrodkach w Polsce w latach 2013–2018. Wszystkie izolaty wysyłano do centralnego laboratorium IHMA w celu potwierdzenia identyfikacji bakterii do gatunku metodą MALDI-TOF MS. Oznaczenie wartości najmniejszych stężeń hamujących wzrost bakterii (MIC) wykonano metodą mikrorozcieńczeń w bulionie. Wyniki (odsetek izolatów wrażliwych, %S) interpretowano, opierając się na obowiązujących wytycznych EUCAST, jeśli były dostępne wartości graniczne dla danej pary antybiotyk-gatunek. Wyniki Wszystkie izolaty S. pneumoniae (w tym szczepy oporne na penicylinę) były wrażliwe na ceftarolinę. Wykazano ośmiokrotnie mniejsze wartości MIC90 ceftaroliny wobec izolatów PRSP w porównaniu z ceftriaksonem (0,25 vs. 2 μg/ml). Wszystkie izolaty metycylinowrażliwe Staphylococcus aureus (MSSA) były wrażliwe na ceftarolinę (MIC90=0,25 μg/ml, zakres wartości MIC 0,12–0,5 μg/ml). Stwierdzono szesnastokrotnie mniejsze wartości MIC90 ceftaroliny wobec izolatów MSSA w porównaniu z ceftriaksonem (0,25 vs. 4 μg/ml). Wśród izolatów metycylinoopornych S. aureus (MRSA) 78,9% (123/156) było wrażliwych na ceftarolinę, przy czym odsetek ten był większy wśród chorych dzieci niż wśród dorosłych (92,9 vs. 75,8%). Wszystkie izolaty H. influenzae były wrażliwe na ceftarolinę (MIC90 0,03 μg/ml). Wnioski Wykazano wysoki odsetek badanych szczepów S. pneumoniae, S. aureus (MSSA) i H. influenzae wrażliwych na ceftarolinę. Uzyskane wyniki wskazują, że antybiotyk ten może stanowić skuteczną opcję terapeutyczną w leczeniu PZP. Wskazane jest dalsze monitorowanie wrażliwości ocenianych gatunków bakterii na antybiotyki w Polsce.
Nieożywione środowisko szpitalne niepoddawane skutecznej dekontaminacji jest źródłem patogenów i może przyczyniać się do wzrostu liczby zakażeń. Powierzchnie skontaminowane przez drobnoustroje chorobotwórcze stanowią istotny problem epidemiologiczny. Do wystąpienia infekcji mogą przyczynić się: powietrze, woda, sprzęt, aparatura medyczna, powierzchnie, żywność i napoje, ale także dodatkowe wyposażenie, a nawet przegrody architektoniczne w pomieszczeniach. Intensywne zabiegi i działania zapobiegające zakażeniom, takie jak dekontaminacja powierzchni i sprzętu, mają za zadanie uniemożliwić patogennym drobnoustrojom namnażanie się, przetrwanie w środowisku szpitalnym i przemieszczanie z jednego miejsca w inne. Istotne znaczenie ma także efektywne sprzątanie w szpitalu, a także rodzaj materiałów, z jakich wykonane są myte i dezynfekowane powierzchnie. Działania zapobiegające zakażeniom szpitalnym poprzez dekontaminację powierzchni i sprzętu obejmują dezynfekcję: dozowników, podajników, łóżek, szafek chorych, ram łóżek, stolików przyłóżkowych, klamek, powierzchni w łazienkach i toaletach pacjentów.
Zakażenia wywoływane przez wirusy opryszczki pospolitej typu 1 i 2 są rozpowszechnione na całym świecie. HSV-1 wywołuje zazwyczaj opryszczkę w obrębie jamy ustnej i twarzy, natomiast HSV-2 opryszczkę genitalną. Zakażenia pierwotne oraz reaktywacja zakażeń latentnych u kobiet ciężarnych niosą ryzyko przeniesienia HSV-1 i HSV-2 podczas życia płodowego (zakażenie wewnątrzmaciczne) lub w czasie porodu drogami natury (zakażenia okołoporodowe). Zakażenia inwazyjne powodowane przez HSV-1 i HSV-2 u noworodków charakteryzują się wysoką zachorowalnością i śmiertelnością. W profilaktyce zakażeń matka-dziecko istotną rolę odgrywa wczesne rozpoznanie, odpowiednie leczenie przeciwwirusowe lub rozwiązanie ciąży cięciem cesarskim. Celem artykułu jest przedstawienie zaleceń dotyczących leczenia i profilaktyki zakażeń wirusem opryszczki pospolitej u kobiet ciężarnych.
Acinetobacter baumannii jest Gram-ujemną pałeczką należącą do rodziny Moraxellaceae. Szczepy tego gatunku posiadają zdolność przetrwania w trudnych warunkach środowiska i łatwo kolonizują organizm ludzki. W środowisku szpitalnym często szerzą się epidemicznie. A. baumannii może odpowiadać za ciężkie zakażenia zarówno szpitalne, jak i pozaszpitalne. Trudności terapeutyczne w leczeniu infekcji pochodzenia szpitalnego wynikają zazwyczaj z wielolekooporności szczepu Acinetobacter baumannii. Kolistyna w terapii tych zakażeń jest zazwyczaj lekiem niezbędnym do zastosowania. W pracy przedstawiono ogólną charakterystykę szczepu A. baumannii, mechanizmy oporności oraz proponowane opcje terapeutyczne z uwzględnieniem roli kolistyny w leczeniu ciężkich zakażeń z udziałem Acinetobacter baumannii MDR.
Pseudomonas aeruginosa, pałeczka ropy błękitnej, spotykana jest w środowisku szpitalnym głównie w miejscach wilgotnych. Odpowiada za zakażenia endogenne, wtórnie endogenne oraz egzogenne. Bakteria ta jest czynnikiem etiologicznym wielu postaci klinicznych infekcji zarówno ostrych, jak i przewlekłych. U pacjentów oddziałów intensywnej terapii wywołuje między innymi: infekcje dróg oddechowych, dróg moczowych, zakażenia łożyska krwi i zakażenia miejsca operowanego powierzchowne oraz głębokie. Z uwagi na problem oporności natury globalnej P. aeruginosa należy do patogenów zwanych alarmowymi. W pracy przedstawiono ogólną charakterystykę szczepów Pseudomonas aeruginosa, mechanizmy oporności, wybrane opcje terapeutyczne (również do leczenia zakażeń wieloopornymi szczepami), a także proponowane dawkowanie leków u pacjentów septycznych z uwzględnieniem aktualnych zaleceń oraz zasad farmakokinetyki i farmakodynamiki.
Termin „sepsa” wywodzi się z greckiego słowa sepo, tłumaczonego jako „gnija”. W takim znaczeniu termin ten po raz pierwszy pojawił się w utworach Homera ponad 2700 lat temu. Zgodnie z aktualną definicją, obowiązującą od 2016 roku, sepsa to zagrażająca życiu dysfunkcja narządów spowodowana niewłaściwą (rozregulowaną) reakcją organizmu na zakażenie. Globalną liczbę zgonów z powodu sepsy szacuje się na około 6 milionów rocznie. Sepsa jest najczęściej powikłaniem zakażeń dróg oddechowych, jamy brzusznej, dróg moczowych i krwi. Patomechanizm tej jednostki chorobowej jest złożony i prowadzi do uszkodzenia różnych narządów wewnętrznych na poziomie molekularnym, komórkowym oraz tkankowym. Znajduje to odzwierciedlenie w obrazie klinicznym, który jest niejednorodny i zależy od źródła zakażenia oraz stopnia nasilenia niewydolności narządowej. Od 2016 roku w celu rozpoznania sepsy wykorzystuje się 6-parametrową skalę SOFA, która obejmuje aż trzy parametry laboratoryjne: bilirubinę, kreatyninę i płytki krwi. Dodatkowo u pacjentów we wstrząsie septycznym zalecono oznaczanie mleczanów. Diagnostyka sepsy powinna obejmować również badania potwierdzające zakażenie organizmu. Rozpoznanie choroby na wczesnym etapie może być niezwykle trudne, a identyfikacja czynnika etiologicznego wręcz niemożliwa. Dlatego oznaczanie niektórych biomarkerów może pomóc w diagnostyce pacjentów z sepsą.
Wielooporne Gram-ujemne pałeczki stanowią coraz większy problem terapeutyczny i mikrobiologiczny. Zdolność bakterii do produkcji beta-laktamaz, w tym enzymów ESBL i karbapenemaz, przyczyniła się nabycia oporności na większość znanych grup antybiotyków. Dostępność nowych opcji terapeutycznych wobec pałeczek Gram-ujemnych jest więc bardzo cenna i powinna być umiejętnie wykorzystana. Jednym z antybiotyków wprowadzonych w ostatnich latach do praktyki klinicznej jest ceftazydym z awibaktamem, aktywny wobec pałeczek z rodziny Enterobacterales oraz Pseudomonas aeruginosa, w tym szczepów produkujących enzymy ESBL, KPC, OXA-48 oraz AmpC. W pracy przedstawiono aktualne dane z literatury na temat wrażliwości różnych pałeczek Gram-ujemnych na ten antybiotyk. Przedstawiono wpływ awibaktamu na hamowanie niektórych mechanizmów lekooporności. Zaprezentowano też wskazania do stosowania ceftazydymu z awibaktamem w terapii skojarzonej. Ponadto zwrócono uwagę na pojawiające się doniesienia o szczepach opornych i konieczność rutynowego monitorowania wrażliwości pałeczek Gram-ujemnych na ten antybiotyk. W wyborze antybiotyku ważne jest uwzględnienie zarówno cech pacjenta, jak i parametrów farmakokinetyczno-farmakodynamicznych antybiotyku. Cechy farmakokinetyczne ceftazydymu z awibaktamem wpływają na jego skuteczność w terapii ciężkich zakażeń szpitalnych powodowanych przez patogeny wielolekooporne.
W pracy zaprezentowano syntetyczny przegląd dostępnej wiedzy na temat wykorzystania biologicznych substancji czynnych przeciwdrobnoustrojowo, takich jak biosurfaktanty, enzybiotyki (w tym pochodzenia bakteriofagowego) oraz roślinne olejki eteryczne. Rozważaniami objęto ich aktualne i potencjalnie perspektywiczne zastosowanie w obszarze szeroko pojętej terapii (leczenia, antyseptyki, sanityzacji i dezynfekcji). Poruszono aspekt zapobiegania i/lub możliwości zwalczania zakażeń, u których podstaw leży tworzenie biofilmu. Ponadto uwagę poświęcono problemom związanym z możliwościami kontroli źródeł zakażeń w abiotycznym środowisku szpitalnym oraz poza nim.
W pracy przedstawiono aktualne trendy w badaniach z zakresu nauk biomedycznych i farmaceutycznych, mających na celu opracowanie nietradycyjnych opcji terapeutycznych zakażeń i weryfikację ich skuteczności. Omówiono w skrócie wyniki i konkluzje z badań dotyczących nowych formulacji znanych antybiotyków oraz wdrożenia do praktyki medycznej leków biologicznych definiowanych jako produkty, które lub których substancje czynne są wytwarzane w organizmach żywych. Są to produkty pochodzenia naturalnego (izolowane z mikroorganizmów, roślin, komórek zwierząt, ludzi) lub/i rekombinowane (otrzymywane na drodze biotechnologicznej), łącznie określane mianem biofarmaceutyków. Biorąc pod uwagę wysoką oporność/tolerancję biofilmów na działanie antybiotyków, szczególną uwagę poświęcono problemom związanym z zapobieganiem ich tworzenia i z eradykacją przez wymienione produkty.
