Trudnym i poważnym problemem medycznym XXI wieku stają się zakażenia Clostridium difficile jako zdarzenia niepożądane. Ta przetrwalnikująca beztlenowa laseczka wywołuje zakażenia nie tylko jelitowe (głównie wodniste biegunki poantybiotykowe charakteryzujące się bólem brzucha i wzrostem temperatury ciała), lecz także pozajelitowe. Oprócz infekcji związanych z opieką zdrowotną, traktowanych jako kwestia współzależna z bezpieczeństwem pacjenta, C. difficile przyczynia się także do zakażeń pozaszpitalnych. W przypadku infekcji szpitalnych istotne jest zwrócenie uwagi na kryteria rozpoznawania szpitalnego ogniska epidemicznego. Ze względu na pojawienie się wirulentnego, hiperepidemicznego szczepu NAP1/BI/027 o podwyższonym stopniu produkcji toksyn białkowych typu A i B, wzrosła częstość zakażeń u pacjentów hospitalizowanych, a także częstość rejestrowanych z tego powodu zgonów. Pojawiają się również nawroty zachorowania o ciężkim przebiegu i podwyższonej śmiertelności, wymagające szczególnego postępowania terapeutycznego z użyciem nowych leków (fidaksomycyny) czy zasad leczenia bakteriami kałowymi, a nawet podawania szczepionki zawierającej anatoksyny A i B C. difficile. Dlatego też uznano za istotne przedstawienie czynników ryzyka modyfikowalnych i niemodyfikowalnych, sprzyjających rozprzestrzenianiu się tego współczesnego zagrożenia biologicznego związanego także ze stosowaniem alkoholi i probiotyków w środowisku szpitalnym. Retrospektywnie przeanalizowano wyniki badań kału w kierunku C. difficile w latach 2013–2015 w celu oceny zagrożenia ze strony tego drobnoustroju oraz oceny zapadalności na choroby związane z Clostridium difficile wśród pacjentów hospitalizowanych w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu.
Klasyfikacja fluorochinolonów została oparta na spektrum mikrobiologicznym i cechach farmakokinetycznych kolejno wprowadzanych preparatów, które charakteryzowały się lepszymi właściwościami farmakodynamicznymi, w tym znaczną penetracją do wnętrza makrofagów i miejsca toczącego się procesu zapalnego. Przeprowadzona porównawcza analiza lewofloksacyny i moksyfloksacyny wskazuje na ich skuteczność kliniczną w kontrolowaniu zakażeń układowych zarówno w obrębie układu oddechowego, jak i moczowego, zwłaszcza w przypadku lewofloksacyny. Z tego powodu obydwa preparaty znalazły się w obowiązujących obecnie rekomendacjach postępowania w zakażeniach. Narastająca oporność na antybiotyki zmusza do ich racjonalnego stosowania – zgodnego ze światowymi wytycznymi.
W pracy omówiono znaczenie polimyksyn w leczeniu ciężkich zakażeń, zwłaszcza wywoływanych przez wielooporne szczepy bakterii. Przedstawiono charakterystykę polimyksyn, ze szczególnym uwzględnieniem dostępnej w Polsce kolistyny (kolistymetatu sodowego). Omówiono mechanizm i zakres działania, a także wskazania do stosowania tego antybiotyku. Opisano aktualne zasady dawkowania, zwiększające szansę na skuteczną terapię kolistyną. Zwrócono też uwagę na rozwijającą się oporność bakterii na coraz częściej stosowane polimyksyny.
W niniejszej pracy omówiono kliniczne i diagnostyczne znaczenie prokalcytoniny (PCT) jako wskaźnika uogólnionej odpowiedzi zapalnej o etiologii bakteryjnej oraz jej przydatność do oceny skuteczności leczenia (antybiotykoterapii).
Inwazyjne zakażenia grzybicze (IZG) stanowią poważne zagrożenie dla życia i zdrowia chorych na nowotwory, a zwłaszcza choroby rozrostowe układu krwiotwórczego i chłonnego. W niniejszej pracy przedstawiono najnowsze wytyczne dotyczące profilaktyki i leczenia IZG w oparciu o aktualne zalecenia Narodowej Kompleksowej Sieci Nowotworowej (NCCN) Stanów Zjednoczonych (wersja 2.2016) w ramach wytycznych „Zapobieganie i leczenie zakażeń związanych z nowotworami”. Jednocześnie Autorzy zastrzegają, że każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie, na podstawie uważnej obserwacji pacjenta w kontekście zrozumienia czynników ryzyka oraz lokalnej epidemiologii, w tym analizy profilu lekowrażliwości szczepów w badanym ośrodku.
Zakażenie cytomegalowirusem (CMV) może być związane z objawową chorobą, jednak nie należy zapominać, że CMV – podobnie jak pozostałe herpeswirusy – pozostaje dożywotnio w komórkach żywiciela. W przypadku zachowanej prawidłowej odporności zakażenie jest bezobjawowe, jednak w sytuacji jej obniżenia może dojść do reaktywacji. W związku z tym problem stanowią między innymi biorcy przeszczepów, u których leczenie immunosupresyjne odgrywa kluczową rolę jako metoda zapobiegania odrzuceniu przeszczepionego narządu. W prezentowanym artykule poruszono problematykę diagnostyki, leczenia i profilaktyki zakażenia oraz reaktywacji infekcji cytomegalowirusowej.
Pomimo ogromnego postępu medycyny, problem zakażeń szpitalnych (HAI) nadal dotyczy placówek medycznych na całym świecie. HAI są jedną z głównych przyczyn współczesnych chorób zakaźnych. Przyczyniają się do pogorszenia stanu zdrowia pacjenta, wydłużenia hospitalizacji oraz zwiększenia kosztów leczenia. Celem pracy było omówienie wybranych typów HAI u pacjentów krytycznie chorych oraz próba odpowiedzi na pytanie jak zminimalizować ryzyko zakażeń w tej grupie i czy w ogóle jest to możliwe. Ze względu na obszerność tematu omówiono wybrane zagadnienia: higiena rąk i środki ochrony osobistej, zakażenia związane z cewnikiem w żyle centralnej, pielęgnacja skóry narażonej na działanie wilgoci, zapalenie płuc związane z intubacją i wentylacją mechaniczną, zakażenie układu moczowego oraz zakażenie miejsca operowanego. Znajomość i przestrzeganie standardów medycznych oraz procedur postępowania w zakresie profilaktyki HAI w znacznym stopniu przyczynia się do zmniejszenia ilości zakażeń. Ważna jest także systematyczna edukacja personelu medycznego oraz współpraca i nadzór zespołów ds. kontroli zakażeń szpitalnych.
Higiena rąk jest postrzegana jako najprostsza, a zarazem najważniejsza metoda zapobiegania infekcjom w oddziałach szpitalnych. Pomimo tego wskaźnik przestrzegania wytycznych higieny rąk wśród pracowników ochrony zdrowia, a szczególnie wśród lekarzy, pozostaje na niskim poziomie. W ostatnich latach przeprowadzono wiele kampanii promujących higienę rąk. Mimo intensywnych starań wskaźnik przestrzegania higieny rąk – po początkowej poprawie – wciąż pozostaje na niskim poziomie. Dokonano analizy czynników mogących mieć wpływ na to zjawisko, takich jak: brak wiedzy naukowej, przepracowanie, zmęczenie kampaniami itp. Szczególnie podkreślono rolę indywidualnego zachowania, złych nawyków oraz etycznego kryzysu wśród pracowników ochrony zdrowia, które mogą być odpowiedzialne za nieprzestrzeganie higieny rąk podczas opieki nad pacjentem.
Medykalizacja ciąży i porodu sprzyja nieprawidłowej kolonizacji jelita noworodka i prowadzi do dysbiozy, która może być przyczyną poważnych krótko- i długoterminowych konsekwencji. W wybranych sytuacjach pomocne może być zastosowanie probiotyków. Preparaty takie mogą być szczególnie przydatne w grupie noworodków urodzonych przedwcześnie w celu zapobiegania martwiczemu zapaleniu jelit i innym powikłaniom. Podanie probiotyków warto również rozważyć u noworodków donoszonych urodzonych za pomocą cięcia cesarskiego, niekarmionych mlekiem matki i otrzymujących antybiotykoterapię. W pracy omówiono zagadnienie mikrobioty u kobiety ciężarnej i noworodka oraz przedstawiono propozycje wskazań do stosowania probiotyków u noworodków w oparciu o dostępne dane z piśmiennictwa.
Postęp w medycynie miał swój początek jeszcze w czasach prehistorycznych i trwa nieprzerwalnie do dnia dzisiejszego. Przez wiele wieków historia leczenia ran była równocześnie historią medycyny i chirurgii. Podczas opatrywania obrażeń człowiek pierwotny zaczął doszukiwać się pewnych prawidłowości zachodzących w ludzkim ciele. Choć spostrzeżenia te miały wyłącznie charakter empiryczny, to właśnie one przyczyniły się do rozwoju medycyny zabiegowej. Dowodem tego może być znaleziony opis rysunku sprzed 20–30 tysięcy lat, przedstawiający człowieka opatrującego rany, odkryty przez archeologów w hiszpańskiej jaskini. Ewaluacja różnorodnych metod opatrywania i leczenia ran doprowadziła nie tylko do skrócenia procesu gojenia, lecz także – przede wszystkim – do zmniejszenia cierpienia pacjenta. Współczesna koncepcja leczenia ran znalazła swoje odzwierciedlenie w zastosowaniu szerokiej gamy specjalistycznych opatrunków w poszczególnych fazach gojenia, a także preparatów wspomagających proces oczyszczania ran. Nowoczesne techniki, jak np. terapia hiperbaryczna (HBO), poprawiają efekty leczenia przewlekłych, trudno gojących się ran, chociażby w przebiegu stopy cukrzycowej, a dodatkowo wspomagają równolegle prowadzone leczenie chirurgiczne i antybiotykoterapię.
W pracy przedstawiono przypadki krótkiego leczenia kompleksem TIAB trudnych owrzodzeń, odnośnie których – mimo wykorzystania różnych opatrunków antybakteryjnych – od długiego czasu nie uzyskiwano cech gojenia. Zastosowany produkt pozwolił na pobudzenie procesu gojenia, likwidację stanów zapalnych tkanek oraz stabilizację ziarniny.
