Zatrucia związkami fosforoorganicznymi stanowią drugą w kolejności przyczynę zatruć u dzieci, na pierwszym miejscu znajdują się zatrucia lekami. Związki fosforoorganiczne to grupa związków powstała w wyniku połączenia pomiędzy fosforem a grupą organiczną. Związki te bardzo łatwo wchłaniają się z dróg oddechowych, z przewodu pokarmowego, a także przez skórę i błony śluzowe. Są bardzo toksyczne, przez co powodują zatrucia ostre i podostre. Z uwagi na naturalny odruch u małych dzieci, jakim jest wkładanie przedmiotów do ust, oraz brak świadomości zagrożenia, do większości zatruć dochodzi za pośrednictwem przewodu pokarmowego. Objawy kliniczne pojawiają się w bardzo krótkim czasie po ekspozycji na substancję, więc rozpoznanie zatrucia u małego dziecka nie powinno być trudne. Zwrócenie uwagi na istotność problemu, szybka reakcja i odpowiednia edukacja stanowią klucz do ograniczenia szkodliwych skutków, które mogą powodować związki fosforoorganiczne w organizmie małego pacjenta.
Podczas każdego procesu zapalnego dochodzi do zmian w ważnych dla życia narządach. Rozległość stanu zapalnego warunkuje występowanie objawów – od miejscowych do uogólnionych. Sepsa, ciężka sepsa lub wstrząs septyczny świadczą o uogólnieniu procesu i niewydolności narządowej. Zmiany te mają daleko idące konsekwencje w odniesieniu do skuteczności stosowania antybiotyków. Efektywność leczenia zależy od osiągnięcia w miejscu zakażenia wysokiego stężenia antybiotyku przez odpowiedni czas, niezbędny do zabicia drobnoustrojów. Do wyliczenia możliwie najskuteczniejszej dawki preparatu konieczne jest oznaczenie wrażliwości oparte o minimalne stężenie hamujące (ang. minimal inhibitory concentration – MIC). Wyliczenia matematyczne oraz badania kliniczne są trudne do interpretacji. Skuteczność antybiotykoterapii jest więc wypadkową wielu czynników – bezsprzecznie największy wpływ na nią mają: MIC drobnoustroju, faza choroby oraz pojawienie się niewydolności wielonarządowej.
Zabiegi operacyjne, zależnie od rozległości oraz operowanej okolicy ciała, aktywują ściśle powiązane ze sobą reakcje składające się na charakterystyczną dla żywego organizmu odpowiedź na uraz. Procesy zachodzące w organizmie pod wpływem urazu obejmują reakcje: neuroendokrynologiczne, cytokinalno-immunologiczne, wodno-elektrolitowe i metaboliczne. Pomimo ogromnego postępu w medycynie, nadal nie udaje się w skuteczny sposob przewidywać i zapobiegać powikłaniom pourazowym i pooperacyjnym. Wtorne powikłania pourazowe – niezależnie od przyczyny – stanowią poważny, nieprzewidywalny problem wspołczesnej medycyny i są głownym powodem zgonow w tej grupie chorych. Dotychczasowe obserwacje kliniczne dowiodły, iż poziom cytokin w surowicy krwi u pacjentow z obrażeniami wielomiejscowymi wzrasta w zależności od miejsca urazu. Większość badań dotyczących odpowiedzi organizmu na uraz dowodzi jednoznacznie, iż reakcja zapalna odgrywa kluczową rolę zarowno w prawidłowym przebiegu pourazowym, jak i w poźniejszych powikłaniach. Interleukina 6 (IL-6) jest uznawana za najważniejszy czynnik inicjujący i regulujący rozmiar reakcji zapalnej, ale pomimo prowadzenia licznych badań dotyczących powyższych reakcji, wiele aspektow tego zagadnienia nadal pozostaje niewyjaśnionych.
W przypadku rozpatrywania tematyki kierowania blokiem operacyjnym obecnie pod uwagę bierze się następujące osoby: chirurga, anestezjologa oraz ewentualnie pielęgniarkę operacyjną. Pielęgniarka anestezjologiczna jako osoba pełniąca tę funkcję jest tematem nieobecnym w literaturze fachowej. Celem pracy jest próba odpowiedzi na pytanie, czy rola kierownika bloku operacyjnego może być sprawowana również przez pielęgniarkę anestezjologiczną. Zarządzanie blokiem operacyjnym obejmuje następujące działy: zarządzanie ludźmi, zarządzanie wykorzystaniem elementów bloku operacyjnego (plan operacyjny), zarządzanie sprzętem i narzędziami bloku operacyjnego oraz zarządzanie finansowe. Kierownik bloku operacyjnego powinien być liderem, osobą obdarzoną zaufaniem, posiadającą wysokie kwalifikacje zawodowe, pracującą stale w bloku operacyjnym, wykazującą większą od przeciętnej empatię, samodyscyplinę oraz odporność na stres. Ponadto powinien posiadać znajomość procedur operacyjnych i umiejętność organizowania pracy zespołów operacyjnych. Bardzo często w literaturze można spotkać się ze stwierdzeniem, że osoba nie będąca lekarzem nie powinna być na stanowisku kierownika bloku operacyjnego. Ale tak naprawdę istotne w tym względzie jest posiadanie odpowiedniego wykształcenia, doświadczenia i cech osobowościowych, świadczących o predyspozycjach do pełnienia tej funkcji. Nadal fakt zatrudniania pielęgniarek na stanowiskach kierowniczych budzi wiele kontrowersji i nie jest w pełni akceptowany przez środowisko. Przyczyną takiego podejścia jest tradycja stawiająca pielęgniarki przez dziesiątki lat w roli asystentek. W przypadku pielęgniarek anestezjologicznych to odpowiednie kwalifikacje oraz cechy predysponujących do pełnienia obowiązków kierownika bloku operacyjnego powinny decydować o sprawowanej przez nią funkcji, a nie tradycja i stereotypy.
Zatrucie tlenkiem węgla (CO ) w skali światowej wciąż pozostaje jedną z głównych przyczyn zgonów z powodu zatruć. Z ostatnich badań wynika, że wskaźnik śmiertelności spowodowany zatruciami CO szacuje się na około 2,6–5%. Tlenek węgla jest gazem bezbarwnym, bezwonnym, niedrażniącym dla układu oddechowego. Powstaje na skutek spalania w atmosferze ubogiej w tlen. Do zatrucia dochodzi podczas pożaru, przebywania w zadymionych pomieszczeniach, z powodu nieszczelności przewodów wentylacyjnych lub niesprawnej instalacji i urządzeń gazowych, a także podczas ekspozycji na spaliny pojazdów mechanicznych w zamkniętych pomieszczeniach. Bardzo często w czasie pożaru, podczas inhalacji dymu, dochodzi do równoczesnego zatrucia innymi związkami chemicznymi (np. cyjankami) powstałymi na skutek spalania materiałów łatwopalnych, tworzyw sztucznych i innych. Tlenek węgla jest wchłaniany do organizmu i wydalany z niego tylko przez drogi oddechowe. Celem pracy było wykazanie możliwości wykorzystania terapii hiperbarycznej (ang. hyperbaric oxygen therapy – HBO) w leczeniu zatruć tlenkiem węgla. W tym celu zaprezentowano opis przypadku i dokonano analizy dokumentacji medycznej pacjentki dotąd nieleczonej z powodu chorób przewlekłych, u której w przebiegu ciężkiego zatrucia CO w warunkach domowych doszło do utraty przytomności. Zabiegi tlenoterapii hiperbarycznej, którym poddano chorą, przyniosły znaczącą poprawę jej stanu, wynikającą ze spadku stężenia karboksyhemoglobiny we krwi. Już po pierwszym zabiegu jej poziom zmniejszył się 20-krotnie. Terapię hiperbaryczną należy rozpocząć jak najszybciej po rozpoznaniu zatrucia tlenkiem węgla. Wdrożenie leczenia hiperbarycznego skutkuje: zmniejszeniem nasilenia odległych zaburzeń neurologicznych, zmniejszeniem ryzyka wystąpienia zaburzeń rytmu serca i nagłego zatrzymania krążenia, ograniczeniem nawrotu objawów zatrucia oraz skróceniem czasu leczenia. Terapia hiperbaryczna jest skuteczna również w terapii kobiet ciężarnych zatrutych CO.
Leczenie pacjentów w oddziale intensywnej terapii (OIT) wymaga zaangażowania w proces terapeutyczny nie tylko personelu lekarskiego, lecz także pielęgniarskiego. Świadomość zagrożeń występujących w danej dobie hospitalizacji niewątpliwie wpływa na proces leczenia i pielęgnacji oraz wzmaga czujność podczas rutynowej obserwacji. Monitorowanie pacjenta – niezależnie od rozpoznania, stanu klinicznego i podjętej terapii – jest prowadzone u osób przebywających w OIT w sposób ciągły, 24 godziny na dobę. Analiza monitorowanych parametrów ma na celu szybką diagnozę, wdrożenie skutecznej terapii i właściwą reakcję na stany zagrożenia życia. Jest jednym z elementów podstawowych czynności wykonywanych przez personel pielęgniarski. Ważnym elementem zachowania bezpieczeństwa oraz prawidłowej terapii pacjentów jest ustawiczne szkolenie personelu. Podnoszenie kwalifikacji pielęgniarskich poprzez uczestniczenie w kursach, szkoleniach oddziałowych oraz konferencjach naukowych, a także poprzez zdobywanie specjalizacji i nowych umiejętności pozwala wyeliminować błędy. Ponadto stwarza także możliwości opracowania procedur zapobiegających różnym zdarzeniom krytycznym.
Leczenie pacjentów w oddziale intensywnej terapii (OIT) wymaga zaangażowania w proces terapeutyczny nie tylko personelu lekarskiego, lecz także pielęgniarskiego. Świadomość zagrożeń występujących w danej dobie hospitalizacji niewątpliwie wpływa na proces leczenia i pielęgnacji oraz wzmaga czujność podczas rutynowej obserwacji. Monitorowanie pacjenta – niezależnie od rozpoznania, stanu klinicznego i podjętej terapii – jest prowadzone u osób przebywających w OIT w sposób ciągły, 24 godziny na dobę. Analiza monitorowanych parametrów ma na celu szybką diagnozę, wdrożenie skutecznej terapii i właściwą reakcję na stany zagrożenia życia. Jest jednym z elementów podstawowych czynności wykonywanych przez personel pielęgniarski. Ważnym elementem zachowania bezpieczeństwa oraz prawidłowej terapii pacjentów jest ustawiczne szkolenie personelu. Podnoszenie kwalifikacji pielęgniarskich poprzez uczestniczenie w kursach, szkoleniach oddziałowych oraz konferencjach naukowych, a także poprzez zdobywanie specjalizacji i nowych umiejętności pozwala wyeliminować błędy. Ponadto stwarza także możliwości opracowania procedur zapobiegających różnym zdarzeniom krytycznym.
Pielęgnowanie centralnych cewników naczyniowych (CVC) pozostawia nadal wiele wątpliwości w kwestii doboru odpowiedniej strategii oraz zasad prawidłowego postępowania. Cewniki centralne są coraz szerzej używane i przestały być zarezerwowane tylko dla oddziałów intensywnej terapii. Dlatego ważnym aspektem jest ujednolicenie kluczowych elementów prawidłowego postępowania podczas pielęgnacji cewników. Obecnie brak jest wytycznych dotyczących profilaktyki zakażeń związanych z cewnikiem, zwłaszcza w obszarze pielęgnowania. Istotne kryteria zawarte są w obowiązujących rekomendacjach Centers for Disease Control and Prevention (CDC) oraz w „Strategii Zapobiegania Lekooporności w Oddziałach Intensywnej Terapii”, dokumencie opublikowanym przez Narodowy Program Ochrony Antybiotyków (2011–2015). Niniejsze opracowanie zawiera zalecenia mające na celu uporządkowanie dotychczasowych danych oraz wskazanie zasad dobrej praktyki w działaniach pielęgniarskich ukierunkowanych na zapobieganie zakażeniom związanych z cewnikiem.
Nefrektomia jest zabiegiem polegającym na usunięciu chorobowo zmienionej nerki. Podobnie jak inne interwencje chirurgiczne, jest on obarczony ryzykiem i powikłaniami nie tylko pooperacyjnymi, lecz także poznieczuleniowymi. Pacjent we wczesnym okresie pooperacyjnym wymaga nadzoru w różnych obszarach, odpowiadających za prawidłowy powrót do zdrowia. Właściwe przygotowanie chorego do wykonywanych procedur gwarantuje pozytywny wpływ na jego psychikę i powrót do zdrowia. W celu sprawowania profesjonalnej opieki nad pacjentem pielęgniarka powinna wykazać się znajomością i zrozumieniem zjawisk, do których dochodzi podczas zabiegu operacyjnego oraz znieczulenia. Celem pracy było zwrócenie uwagi na główne problemy pojawiające się podczas przygotowania do zabiegu i znieczulenia oraz we wczesnym okresie pooperacyjnym. Podjęcie profesjonalnych działań przez personel pielęgniarski ma istotne znaczenie w budowaniu zaufania i przyczynia się do zmniejszenia lęku towarzyszącemu choremu w trakcie całej hospitalizacji. Opieka nad pacjentem w oddziale poznieczuleniowym prowadzona przez wykwalifikowany personel pielęgniarski, potrafiący rozpoznać wczesne powikłania pooperacyjne, wpływa na bezpieczeństwo chorego. Pacjent spełniający kryteria wypisu z sali wybudzeń może być przekazany pod opiekę personelu pielęgniarskiego w oddziale zabiegowym.
Ogniskiem zakażenia określa się przewlekły, wolno rozwijający się proces zapalny, który może stanowić przyczynę upośledzenia funkcji innych odległych narządów i prowadzić do choroby ogólnoustrojowej. Teorie dotyczące zębopochodnych chorób odogniskowych wydają się wciąż nierozstrzygniętym problemem medycznym. Jednocześnie w piśmiennictwie coraz częściej pojawiają się doniesienia opisujące związki pomiędzy procesami zapalnymi w obrębie jamy ustnej a rozwojem miażdżycy, częstością przedwczesnych porodów czy występowaniem chorób autoimmunologicznych. Celem pracy było przedstawienie informacji dotyczących ognisk infekcji zębopochodnych oraz określenie postępowania stomatologicznego w przypadku transplantacji szpiku i narządów, operacji kardiochirurgicznych, naczyniowych oraz ortopedycznych.
Intensywna terapia w XXI wieku dysponuje dużymi możliwościami szczegółowej i zaawansowanej diagnostyki klinicznej. Obejmuje najbardziej zaawansowane i specjalistyczne możliwości terapeutyczne. Ograniczeniem intensywnej terapii jest fakt, że nie w każdym przypadku i nie u każdego chorego można odwrócić niewydolność narządów. Intensywna terapia może nie tylko prowadzić do odwrócenia niewydolności, lecz także skutkować przedłużeniem procesu umierania oraz narażać chorego na cierpienie.
Intensywna terapia w XXI wieku dysponuje dużymi możliwościami szczegółowej i zaawansowanej diagnostyki klinicznej. Obejmuje najbardziej zaawansowane i specjalistyczne możliwości terapeutyczne. Ograniczeniem intensywnej terapii jest fakt, że nie w każdym przypadku i nie u każdego chorego można odwrócić niewydolność narządów. Intensywna terapia może nie tylko prowadzić do odwrócenia niewydolności, lecz także skutkować przedłużeniem procesu umierania oraz narażać chorego na cierpienie.
Odpowiedzialność prawna jest bardzo ważnym elementem wykonywania zawodu pielęgniarki. Znajomość praw i obowiązków personelu pielęgniarskiego pozwala uniknąć przykrych konsekwencji prawnych i zachować spokój w przypadku skargi pacjenta. Jednym z najważniejszych dowodów w postępowaniu prawnym jest dokumentacja medyczna, która pozwala na udowodnienie prawidłowego wykonywania obowiązków zawodowych, a także na obalenie zarzutu tzw. błędu wykonawczego, z którym można się obecnie coraz częściej spotkać.
Wstęp Od kilkunastu lat w Polsce obserwuje się ciągłą poprawę opieki zdrowotnej. Proces ten stanowi także szansę dla pacjentów intensywnej terapii wymagających przewlekłej wentylacji mechanicznej. Dzięki zmianom, jakie zaszły w opiece medycznej, w tej grupie chorych pojawiła się możliwość zastąpienia szpitalnego oddziału domową opieką zdrowotną. W społeczeństwie wzrosła świadomość potrzeby – zarówno ekonomicznej, jak i projakościowej – alokacji opieki nad przewlekle chorym pacjentem ze szpitala do domu. Jedną z form domowej opieki zdrowotnej jest program domowej wentylacji mechanicznej, coraz powszechniejsza metoda leczenia osób z przewlekłą niewydolnością oddechową. Domowa wentylacja mechaniczna jest przeznaczona dla pacjentów niewymagających hospitalizacji w oddziałach intensywnej terapii (OIT), jednak u których konieczny jest stały specjalistyczny nadzór anestezjologa, profesjonalna pielęgnacja i rehabilitacja. Pierwszymi beneficjentami tego programu były osoby ze schorzeniami nerwowo-mięśniowymi, zmianami pourazowymi w zakresie rdzenia kręgowego oraz deformacjami klatki piersiowej. W ostatnich latach do tej grupy dołączyli także chorzy z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP). Cel pracy Celem badania była ocena jakości życia osób objętych programem wentylacji domowej. Badanie przeprowadzono w grupie pacjentów, którzy korzystali z tej formy leczenia. Materiał i metody Do oceny jakości życia badanej grupy wykorzystano standaryzowany kwestionariusz WHOQOL-BREF, który zawiera 26 pytań. Wyniki Stwierdzono statystycznie znamienną istotność pomiędzy wiekiem a subiektywną oceną zdrowia oraz pomiędzy oceną swojego zdrowia a trybem prowadzonej wentylacji. Wnioski Badani pacjenci lepiej oceniali jakość swojego życia niż własne zdrowie. Osoby w wieku powyżej 60. roku życia najwyżej oceniały jakość swojego życia (niezależnie od okresu wentylacji). Subiektywna ocena jakości życia była wyższa u chorych wentylowanych metodami nieinwazyjnymi niż inwazyjnymi. Najmniejszy wpływ wentylacji mechanicznej na jakość życia pacjenci dostrzegali w obszarze funkcjonowania środowiskowego.
Wstęp Niedotlenienie okołoporodowe jest częstą patologią okresu noworodkowego. Nadal stanowi jedną z głównych przyczyn zgonów noworodków w okresie okołoporodowym oraz ma duży wpływ na deficyty w rozwoju motorycznym i intelektualnym. Metoda hipotermii kontrolowanej polega na umiarkowanym wychłodzeniu organizmu noworodka w celu zminimalizowania efektów niedotlenienia. Dzięki tej technice współczesna medycyna może skutecznie zmniejszyć skutki okołoporodowego niedotlenienia mózgu. Cel pracy Analiza możliwości i częstości kwalifikowania noworodków z niedotlenieniem okołoporodowym do hipotermii głowy oraz próba oceny skuteczności tej metody. Materiał i metody Materiał do badań stanowiła grupa 42 noworodków zakwalifikowanych do hipotermii głowy, będących pacjentami Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii Noworodków i Dzieci Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu od 1 grudnia 2010 roku do 1 lipca 2014 roku. Ocenę kwalifikacji i efektów leczenia przeanalizowano na podstawie dokumentacji medycznej. Wyniki poddano analizie statystycznej. Porównano częstość stosowania metody hipotermii w kolejnych latach. Wyniki Analiza materiału badawczego wykazała, iż 75% dzieci miało wiek płodowy 38 Hbd, a 70% było płci męskiej. Waga noworodków najczęściej plasowała się w granicach 3000–3650 g; ponad 41% grupy badanej urodziło się siłami natury. U 38% dzieci przeprowadzono resuscytację. Noworodki oceniono z wykorzystaniem skali Apgar w pierwszej, trzeciej i piątej minucie po urodzeniu. Do kryteriów kwalifikacyjnych zastosowano między innymi ocenę pH krwi pępowinowej, niedobór zasad i wartości temperatury głębokiej mierzone w odbycie. Spośród 42 badanych noworodków 43% zostało zakwalifikowanych do chłodzenia głowy. Wszystkie dzieci były zaintubowane i prowadzone na oddechu zastępczym (średnio – 11,5 dnia). Średnia liczba dni spędzonych w Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii Noworodka wynosiła 14. Spośród badanej grupy troje dzieci zmarło. Wnioski Metoda selektywnego chłodzenia mózgu jest coraz częściej stosowana w zapobieganiu zamartwicy okołoporodowej. Większość dzieci biorących udział w badaniu w stanie ogólnym dobrym zostało przekazanych do Oddziału Patologii Noworodka.
Zakażenia szpitalne w oddziałach intensywnej terapii medycznej (OITM) dotyczą około 30% pacjentów. W badaniach prowadzonych u osób przebywających na OITM w Irlandii w ramach „Point prevalence survey of hospital-acquired infections” w 2012 roku częstość występowania zakażeń szpitalnych (HAI) była ponad cztery razy większa (23,3%) niż w ogólnej populacji pacjentów (5,2%). Celem niniejszej pracy był przegląd badań oceniających procedury dezynfekcji skóry i ich wpływ na redukcję HAI na OITM.
Sepsa i wstrząs septyczny stanowią obecnie jedną z głównych przyczyn zgonów w oddziałach intensywnej terapii (OIT). Wczesna diagnostyka, a co za tym idzie – wczesne wdrożenie terapii zwiększa szanse chorego na przeżycie. Sepsa i wstrząs septyczny są jednostkami chorobowymi bardzo trudnymi do leczenia. Pielęgnacja pacjenta z takim rozpoznaniem stanowi bardzo duże wyzwanie. W terapię i pielęgnację chorych z sepsą oraz wstrząsem septycznym angażuje się cały zespół pracujący w OIT, niezależnie od pełnionej funkcji i stanowiska.
ECMO (ang. extracorporeal membrane oxygenation) jest standardową metodą leczenia wielu schorzeń. W Polsce wskazania do zastosowania tej procedury medycznej opierają się na „Zaleceniach i wytycznych nadzoru krajowego oraz konsultanta krajowego w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii” z 2009 roku. Wskazania obejmują niewydolność oddechową lub krążenia z przewidywanym ryzykiem zgonu >80% przy braku możliwości leczenia metodami konwencjonalnymi, w przebiegu następujących chorób: ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej, wstrząsu kardiogennego, zapalenia serca, zatoru tętnicy płucnej, powikłań kardiochirurgicznych oraz skrajnej hipotermii. Decyzja dotycząca wdrożenia ECMO zależy wyłącznie od spełnienia odpowiednich kryteriów medycznych. Podczas stosowania tej metody konieczna jest współpraca wielu specjalistów oraz powołanie oddzielnego – przeznaczonego wyłącznie dla pacjenta leczonego z wykorzystaniem ECMO – zespołu nadzorującego przebieg terapii. Celem pracy było przedstawienie sposobu prowadzenia terapii metodą ECMO u chorych z niewydolnością oddechową w oddziałach intensywnej terapii oraz omówienie problemów związanych z tą drogą, obarczoną licznymi powikłaniami, inwazyjną procedurą ratującą życie. Niewielka ilość chorych, u których konieczne jest wdrożenie tej metody, nie gwarantuje opłacalności ECMO oraz odpowiedniego doświadczenia personelu (pomimo szkolenia pracowników medycznych w dobrych zagranicznych ośrodkach). Badania dotyczące zewnątrzustrojowego natleniania ciągle trwają i wymagają większej ilości prób klinicznych. Terapia ta, choć jest niezwykle kosztowną i inwazyjną procedurą medyczną, stanowi skuteczną formę leczenia skrajnej niewydolności oddechowej. Wskazania i przeciwwskazania do zastosowania ECMO ulegają ciągłej modyfikacji. Prace porównujące zewnątrzustrojowe natlenianie z metodami konwencjonalnymi dotyczą nie tylko przeżycia pacjenta, lecz także odległych powikłań oraz szans na normalne funkcjonowanie organizmu w późniejszym okresie. ECMO ciągle ewoluuje, staje się coraz bezpieczniejsze; dla wielu chorych ta forma leczenia może stanowić jedyną szansę na przeżycie.
Wstęp Wsparcie społeczne jest pojęciem bardzo trudnym do jednoznacznego zdefiniowania. Mimo wielu lat nie zostało ono precyzyjnie określone, nie ustalono także dokładnych mechanizmów jego działania. Cel Celem badania było określenie poziomu wsparcia społecznego w grupie chorych na nowotwory w bezpośrednim okresie przedoperacyjnym oraz zdefiniowanie jego wpływu na jakość życia badanych. Materiał i metody Badaniami objęto 101 osób z rozpoznaniem choroby nowotworowej, hospitalizowanych w okresie od listopada 2009 do czerwca 2010 roku w Oddziałach Okręgowego Szpitala Kolejowego w Lublinie: Chirurgicznym z Pododdziałem Laryngologicznym, Urologicznym i Ginekologicznym. W grupie badanej dominowały kobiety (57,43%). Średnia wieku wynosiła 67,61 roku. Narzędzie badawcze stanowił Kwestionariusz Wsparcia Społecznego Norbeck (NSSQ), umożliwiający wnikliwy opis źródeł wsparcia. Wnioski 1. W przeprowadzonym badaniu sieć wsparcia pacjentów onkologicznych była niewielka i składała się głownie z najbliższej rodziny oraz przyjaciół. 2. Najważniejszym źródłem wsparcia badanych była najbliższa rodzina. 3. Wsparcie społeczne odczuwane przez badane osoby było niższe niż w grupach porównawczych, co może być skutkiem ubogiej sieci kontaktów społecznych. 4. Wsparcie społeczne odczuwane przez badanych pozytywnie wpływało na poziom ich jakości życia. W badanym aspekcie głównym związkiem był związek pomiędzy poziomem wsparcia społecznego a funkcjonowaniem społecznym osób chorych.
