Miejsce antybiotykoterapii w leczeniu ran

Rana jest przerwaniem ciągłości powłok skóry lub śluzówki pod wpływem urazu. Ta ogólna definicja nie obejmuje jednak czasu oraz mechanizmu jej powstania. Na gojenie się ran mają wpływ zarówno czynniki miejscowe (czystość rany), jak i ogólnoustrojowe, które w wielu przypadkach mają zasadnicze znaczenie w procesie gojenia rany. Najtrudniej leczy się rany przewlekłe w grupie chorych z obniżoną odpornością, przebywających w OIT. Szczególny rodzaj ran stanowią rany przewlekłe, trudno gojące się, np.: zakażenia rany pooperacyjnej, zakażenia stopy cukrzycowej oraz odleżyny i owrzodzenia towarzyszące chorobom naczyń żylnych. Jednocześnie często traktowane są jako powikłanie leczenia choroby podstawowej lub powikłanie stanu ogólnego. Obecnie brak jest przekonywujących dowodów świadczących o tym, że rutynowe ogólnoustrojowe podawanie antybiotyków wpływa na przyspieszenie gojenia ran przewlekłych oraz dowodów na skuteczność miejscowego stosowania antybiotyków. Rany przewlekłe ulegają bardzo szybko kolonizacji, wystawione na ekspozycję antybiotyków stanowią rezerwuar szczepów opornych. Aktualnie nadal najtańszą i najskuteczniejszą metodą terapii jest zapobieganie powstawaniu ran.

Odczucia związane z pobytem na oddziale intensywnej terapii

Brak zagrożenia wewnętrznego i zewnętrznego jest jedną z podstawowych potrzeb każdego człowieka, wpływającą bezpośrednio na postrzeganie świata. W przedstawionych badaniach, analizujących przeżycia i wspomnienia 10 byłych pacjentów oddziału intensywnej terapii, zaprezentowano ich odczucia związane z pobytem w szpitalu. Dodatkowo wykorzystano cytaty osób, które posiadały jedynie fragmentaryczne wspomnienia z okresu hospitalizacji. W ankiecie skupiono się głównie na aspektach, takich jak: światło, rozmowy, uprzedzanie o wykonywanych czynnościach, ból, głód, pragnienie, świadomość własnej sytuacji czy pory doby. Z uwagi na zaburzenia w tych strefach wielu pacjentów cierpi na zespół stresu pourazowego. Badania własne oraz innych autorów pokazują, iż na każdym etapie hospitalizacji chorzy potrzebują kontaktu z drugim człowiekiem. Pozytywny wpływ na leczenie mają nie tylko odwiedziny najbliższych, lecz także kontakt z personelem szpitala.

Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy przez osoby niesłyszące. Problem komunikacji pomiędzy osobą niesłyszącą a personelem medycznym

Problematyka uszkodzenia słuchu na przestrzeni lat stanowiła przedmiot zainteresowania wielu dyscyplin naukowych, przede wszystkim medycyny oraz związanych z nią specjalizacji, takich jak: laryngologia, otolaryngologia, logopedia, pedagogika (w tym coraz prężniej rozwijająca się specjalizacja pedagogiczna – surdopedagogika, która zajmuje się problematyką uszkodzenia słuchu u dzieci i młodzieży), nauki społeczne, językoznawstwo, glottodydaktyka, fonetyka oraz socjologia. Część z powyższych dziedzin naukowych ocenia głuchotę pod kątem mechanizmów patofizjologicznych, starając się usunąć czynnik wywołujący zaburzenie słuchu lub też zmniejszyć stopień niedosłuchu do możliwie najkorzystniejszego. W kształceniu zawodowym na kierunku ratownictwo medyczne w szkołach policealnych obowiązuje nauka języka migowego. Niestety większość uczelni wyższych nie wprowadziła nauki języka migowego jako przedmiotu obowiązkowego, a nauczanie takie na poziomie studiów licencjackich umożliwiałoby przeszkolenie przyszłej kadry medycznej. Rzutuje to na późniejszej komunikacji z pacjentami niesłyszącymi. Dla profesjonalnego personelu medycznego efektywne komunikowanie się z pacjentem ma fundamentalne znaczenie – od jakości komunikacji w dużej mierze zależy postawienie trafnego rozpoznania i wdrożenie skutecznego leczenia. Sprawna komunikacja pracownika ochrony zdrowia z pacjentem głuchym/głuchoniemym stanowi fundament wzajemnej relacji, dlatego niezmiernie ważne jest zwrócenie uwagi na potrzebę kształcenia profesjonalistów medycznych w zakresie sprawnego posługiwania się językiem miganym. Bariera komunikacyjna nie może usprawiedliwiać uchylania się od niesienia pomocy w sytuacjach niecierpiących zwłoki, gdy zdrowie lub życie człowieka jest zagrożone, nie może również utrudniać pacjentom niesłyszącym korzystania z opieki medycznej. Na terenie całej Polski funkcjonuje numer alarmowy 112, za pośrednictwem którego można skontaktować się z dyspozytorem medycznym lub innym funkcjonariuszem służby publicznej. Niestety głusi – z racji swojej niepełnosprawności – nie mają możliwości skorzystania z numeru alarmowego. Celem niniejszej pracy było określenie znajomości zasad udzielania pierwszej pomocy przez osoby niesłyszące oraz ocena wielkości problemu, jakim jest komunikacja pomiędzy osobą niesłyszącą a personelem medycznym.

Zakażenie ran i owrzodzeń – aktualne zasady postępowania w praktyce pielęgniarskiej. Część II – antyseptyki

Antyseptyki to preparaty wykazujące działanie przeciwdrobnoustrojowe na różnych poziomach: na powierzchni rany, w wysięku, w strukturach opatrunku albo w tkankach. W rekomendacjach zaleca się zastosowanie różnych preparatów jednocześnie w celu uzyskania lepszych efektów przeciwdrobnoustrojowych oraz wyeliminowania antybiotyków z leczenia ran. Różnorodne działanie antyseptyków pozwala na uzyskanie lepszego spektrum efektów odnośnie jednej rany przewlekłej.

Zadania pielęgniarki anestezjologicznej w opiece nad pacjentem w trakcie zabiegu transplantacji nerki

Wstęp W celu poprawy sytuacji w obszarze zakażeń szpitalnych należy upowszechniać zasady higieny rąk i skierować wszystkie wysiłki na zmniejszenie przepaści między zaleceniami a ich właściwym stosowaniem. Najlepszym działaniem na rzecz poprawy sytuacji w zakresie higieny rąk jest rozpoczęcie kampanii w każdej placówce medycznej od oceny poziomu wiedzy, aby ustalić deficytowe obszary i podjąć odpowiednie działania. Cel Celem niniejszej pracy była ocena poziomu wiedzy personelu pielęgniarskiego na temat procedury higieny rąk w warunkach szpitalnych. Materiał i metody Badania przeprowadzono wśród 101 pielęgniarek i pielęgniarzy na terenie powiatu raciborskiego, w okresie od stycznia do marca 2019 roku. Zastosowaną metodą badawczą był sondaż diagnostyczny, technika ankietowania, a narzędziem badawczym – autorski kwestionariusz ankiety do oceny poziomu wiedzy z metryczką. Wyniki Wśród badanych przeważały: kobiety (87,13%), osoby w wieku 36–45 lat (39,6%), ze stażem pracy 6–10 lat oraz 11–15 lat (po 21,2%), pracujące w oddziałach zabiegowych (53,5%), z wykształceniem licencjackim (66,3%), mieszkające w mieście (70,3%), oceniające swój stan zdrowia jako dobry (63%). W badaniach wykazano, że wysoki poziom wiedzy prezentowało 24,7% badanych, niski – 33,7%, a średni – 41,6% respondentów. Wnioski Poziom wiedzy pielęgniarek na temat higieny rąk określono jako przeciętny. Wykształcenie badanych i ich staż pracy miały wpływ na poziom wiedzy odnośnie higieny rąk. Personel pielęgniarski wykazał się znajomością zasad WHO w zakresie dezynfekcji rąk.

Poziom wiedzy personelu pielęgniarskiego na temat procedury higieny rąk

Wstęp W celu poprawy sytuacji w obszarze zakażeń szpitalnych należy upowszechniać zasady higieny rąk i skierować wszystkie wysiłki na zmniejszenie przepaści między zaleceniami a ich właściwym stosowaniem. Najlepszym działaniem na rzecz poprawy sytuacji w zakresie higieny rąk jest rozpoczęcie kampanii w każdej placówce medycznej od oceny poziomu wiedzy, aby ustalić deficytowe obszary i podjąć odpowiednie działania. Cel Celem niniejszej pracy była ocena poziomu wiedzy personelu pielęgniarskiego na temat procedury higieny rąk w warunkach szpitalnych. Materiał i metody Badania przeprowadzono wśród 101 pielęgniarek i pielęgniarzy na terenie powiatu raciborskiego, w okresie od stycznia do marca 2019 roku. Zastosowaną metodą badawczą był sondaż diagnostyczny, technika ankietowania, a narzędziem badawczym – autorski kwestionariusz ankiety do oceny poziomu wiedzy z metryczką. Wyniki Wśród badanych przeważały: kobiety (87,13%), osoby w wieku 36–45 lat (39,6%), ze stażem pracy 6–10 lat oraz 11–15 lat (po 21,2%), pracujące w oddziałach zabiegowych (53,5%), z wykształceniem licencjackim (66,3%), mieszkające w mieście (70,3%), oceniające swój stan zdrowia jako dobry (63%). W badaniach wykazano, że wysoki poziom wiedzy prezentowało 24,7% badanych, niski – 33,7%, a średni – 41,6% respondentów. Wnioski Poziom wiedzy pielęgniarek na temat higieny rąk określono jako przeciętny. Wykształcenie badanych i ich staż pracy miały wpływ na poziom wiedzy odnośnie higieny rąk. Personel pielęgniarski wykazał się znajomością zasad WHO w zakresie dezynfekcji rąk.

Czynniki wpływające na wypalenie zawodowe pielęgniarek w środowisku szpitalnym

Wypalenie zawodowe – podobnie jak motywacja do pracy – to zagadnienie o bardzo szczególnym znaczeniu społecznym, a także indywidualnym. W każdym obszarze działania zawodowego wypalenie ma wymiar społeczny. Obniżenie motywacji u kompetentnych pracowników skutkuje znaczącym spadkiem jakości świadczonych przez nich usług. W wymiarze indywidualnym powoduje szereg konsekwencji o charakterze negatywnym – zarówno w sferze zdrowia oraz emocji, jak i efektywności. Zjawisko wypalenia zawodowego może wystąpić na samym początku kariery zawodowej, co znacznie ogranicza, a nawet uniemożliwia dalszy jej rozwój. Skutki wypalenia zawodowego zawsze są negatywne. Jego destrukcyjne działanie i koszty, jakie ponosi organizacja oraz społeczeństwo, są powodem prowadzenia badań nad jego przyczynami oraz czynnikami mogącymi oddziaływać w sposób ochronny. Celem niniejszej pracy jest analiza występowania wybranych czynników predysponujących do wypalenia zawodowego w grupie anestezjologicznego personelu pielęgniarskiego pracującego na bloku operacyjnym. W pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz ankiety. W badaniu ankietowym wzięło udział 96,7% kobiet i 3,3% mężczyzn. Ponad połowa badanych pielęgniarek/pielęgniarzy (68,3%) często odczuwała w pracy stres. Prawie wszyscy respondenci (78,3%) często byli zmęczeni, a poziom odczuwanego niezadowolenia z pracy określali jako średni (45%). Ponad połowa badanych (63,3%) miała dobre relacje z lekarzami i innymi pielęgniarkami/pielęgniarzami. Anestezjologiczny personel pielęgniarski pracujący na bloku operacyjnym odczuwał niekorzystne objawy związane ze stresem, co mogło prowadzić do wystąpienia u nich wypalenia zawodowego.

Poprawa warunków pracy pielęgniarek w Oddziale Intensywnej Terapii

Obecność rodzin pacjentów leczonych w oddziale intensywnej terapii (OIT) podczas zabiegów terapeutycznych i pielęgnacyjnych jest często źródłem stresu – zarówno dla bliskich, jak i dla personelu oddziału. Przez wiele lat stosowano praktyki opierające się na minimalizowaniu czasu obecności bliskich pacjenta podczas hospitalizacji. Nowoczesne podejście do pielęgnowania, oparte na holistycznym postępowaniu, obejmuje zarówno chorego, jak i jego bliskich. Celem staje się połączenie dwóch światów – medycyny i środowiska pacjenta – w jedną całość, aby zminimalizować stres będący udziałem rodziny podczas pobytu osoby bliskiej w oddziale intensywnej terapii. Grupa Robocza ds. Praktyki PTPAiIO rozpoczęła projekt badawczy „Zwyczaje, postawy i doświadczenia pielęgniarek anestezjologicznych i intensywnej terapii na temat obecności rodzin pacjentów w OIT”. W ramach projektu opracowano ankietę, której zadaniem było rozpoznanie samego zjawiska, a celem analiza postaw i doświadczeń personelu medycznego odnośnie obecności bliskich pacjenta w OIT oraz próba wskazania sposobów zapobiegania syndromowi zaburzeń po intensywnej terapii u rodzin pacjentów, tj. PICS-F.

Bezigłowe zawory dostępu naczyniowego – niepozorna siła w walce z zakażeniami

Zapewnienie dostępu naczyniowego daje szerokie możliwości terapeutyczne, jednak wiąże się z ryzykiem rozwoju infekcji. Z tego względu istotna jest profilaktyka i stosowanie systemów zamkniętych. Poważne zagrożenie niesie za sobą zjawisko okluzji, dlatego standardem hospitalizacji staje się stosowanie bezigłowych zaworów dostępu naczyniowego, które – przy jednoczesnym przestrzeganiu procedur pielęgnacyjnych – dają najwyższą efektywność pod względem bezpieczeństwa. W celu ograniczania transferu bakterii do minimum ważne jest używanie zaworów o neutralnym ciśnieniu, działających w technologii podzielnej membrany i wewnętrznej, tępej kaniuli. Równoległe stosowanie gotowych strzykawek z solą fizjologiczną pozwala na kompleksową opiekę i zachowanie najwyższej skuteczności w walce z zakażeniami.

XI Zjazd Polskiego Towarzystwa Pielęgniarek Anestezjologicznych i Intensywnej Opieki

Według ekspertów światowych od 60 do 100% ran niegojących się stanowią rany zakażone. Sama obecność drobnoustrojów nie zaburza gojenia ran. Najczęstszymi patogenami kolonizującymi rany są: Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus oraz bakterie z grupy Enterococcus. Biofilm bakteryjny obecny w ranie, który stanowi silnie zorganizowaną strukturę drobnoustrojów, przyczynia się do: zahamowania procesu gojenia, podwyższenia poziomu pH, hipoksji tkanek, uszkodzenia białek i rozpadu tkanek przez podwyższenie poziomu proteaz oraz wolnych rodników. Prawidłowy dobór postępowania zapewnia skuteczną eradykację biofilmu z rany. W przypadku nieprawidłowego usunięcia biofilmu z rany niegojącej się, uzupełnia on swoje struktury w ciągu 24 godzin, a po doszczętnym opracowaniu chirurgicznym odnawia się w ciągu trzech dni.

Zakażenie ran i owrzodzeń – postępowanie w praktyce pielęgniarskiej

Według ekspertów światowych od 60 do 100% ran niegojących się stanowią rany zakażone. Sama obecność drobnoustrojów nie zaburza gojenia ran. Najczęstszymi patogenami kolonizującymi rany są: Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus oraz bakterie z grupy Enterococcus. Biofilm bakteryjny obecny w ranie, który stanowi silnie zorganizowaną strukturę drobnoustrojów, przyczynia się do: zahamowania procesu gojenia, podwyższenia poziomu pH, hipoksji tkanek, uszkodzenia białek i rozpadu tkanek przez podwyższenie poziomu proteaz oraz wolnych rodników. Prawidłowy dobór postępowania zapewnia skuteczną eradykację biofilmu z rany. W przypadku nieprawidłowego usunięcia biofilmu z rany niegojącej się, uzupełnia on swoje struktury w ciągu 24 godzin, a po doszczętnym opracowaniu chirurgicznym odnawia się w ciągu trzech dni.

Dlaczego boli pacjentów leczonych w intensywnej terapii?

Ból – pomimo iż dotyczy wielu pacjentów leczonych w oddziale intensywnej terapii (OIT) – bardzo często jest leczony nieprawidłowo. Nieadekwatna kontrola dolegliwości bólowych może mieć negatywny wpływ na przebieg leczenia. Źródłem bólu może być choroba podstawowa, uraz (w tym planowy zabieg chirurgiczny), unieruchomienie, procedury medyczne, pielęgnacyjne itd. Ból, traktowany jako jeden z parametrów życiowych, powinien być odpowiednio monitorowany. Do oceny natężenia bólu pacjentów OIT często nie można wykorzystać metod klasycznych, dlatego stosuje się skale behawioralne CPOT lub BPS. Multimodalne podejście jest najskuteczniejsze dla prawidłowego leczenia bólu chorych w intensywnej terapii..

Zwyczaje, postawy i doświadczenia pielęgniarek anestezjologicznych i intensywnej terapii na temat na temat obecności rodzin obecności rodzin w OIT – projekt badawczy Grupy Roboczej ds. praktyki polskiego towarzystwa pielęgniarek anestezjologicznych i intensywnej opieki

Obecność rodzin pacjentów leczonych w oddziale intensywnej terapii (OIT) podczas zabiegów terapeutycznych i pielęgnacyjnych jest często źródłem stresu – zarówno dla bliskich, jak i dla personelu oddziału. Przez wiele lat stosowano praktyki opierające się na minimalizowaniu czasu obecności bliskich pacjenta podczas hospitalizacji. Nowoczesne podejście do pielęgnowania, oparte na holistycznym postępowaniu, obejmuje zarówno chorego, jak i jego bliskich. Celem staje się połączenie dwóch światów – medycyny i środowiska pacjenta – w jedną całość, aby zminimalizować stres będący udziałem rodziny podczas pobytu osoby bliskiej w oddziale intensywnej terapii. Grupa Robocza ds. Praktyki PTPAiIO rozpoczęła projekt badawczy „Zwyczaje, postawy i doświadczenia pielęgniarek anestezjologicznych i intensywnej terapii na temat obecności rodzin pacjentów w OIT”. W ramach projektu opracowano ankietę, której zadaniem było rozpoznanie samego zjawiska, a celem analiza postaw i doświadczeń personelu medycznego odnośnie obecności bliskich pacjenta w OIT oraz próba wskazania sposobów zapobiegania syndromowi zaburzeń po intensywnej terapii u rodzin pacjentów, tj. PICS-F.

Postępowanie u małych dzieci zatrutych związkami fosforoorganicznymi – scenariusz działań ratowniczych

Zatrucia związkami fosforoorganicznymi stanowią drugą w kolejności przyczynę zatruć u dzieci, na pierwszym miejscu znajdują się zatrucia lekami. Związki fosforoorganiczne to grupa związków powstała w wyniku połączenia pomiędzy fosforem a grupą organiczną. Związki te bardzo łatwo wchłaniają się z dróg oddechowych, z przewodu pokarmowego, a także przez skórę i błony śluzowe. Są bardzo toksyczne, przez co powodują zatrucia ostre i podostre. Z uwagi na naturalny odruch u małych dzieci, jakim jest wkładanie przedmiotów do ust, oraz brak świadomości zagrożenia, do większości zatruć dochodzi za pośrednictwem przewodu pokarmowego. Objawy kliniczne pojawiają się w bardzo krótkim czasie po ekspozycji na substancję, więc rozpoznanie zatrucia u małego dziecka nie powinno być trudne. Zwrócenie uwagi na istotność problemu, szybka reakcja i odpowiednia edukacja stanowią klucz do ograniczenia szkodliwych skutków, które mogą powodować związki fosforoorganiczne w organizmie małego pacjenta.

Rola i zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem po przeszczepie nerki

Wstęp Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) to nagły stan chorobowy, w którym dochodzi do zatrzymania czynności mechanicznej serca, powodującego ustanie krążenia krwi. Właściwym postępowaniem po rozpoznaniu NZK jest jak najszybsze rozpoczęcie resuscytacji. Personel medyczny musi znać algorytmy postępowania zarówno podstawowych, jak i zaawansowanych zabiegów resuscytacyjnych. Celem pracy była ocena wiedzy z zakresu podstawowych zabiegów w resuscytacji krążeniowo-oddechowej wśród pielęgniarek/pielęgniarzy oddziałów klinicznych. Materiał i metody Jako narzędzie badawcze wykorzystano kwestionariusz ankiety. Ze względu na charakter badania zastosowano: analizę częstości, nieparametryczny test Chi2, nieparametryczny odpowiednik testu t-Studenta, czyli U Manna-Whitney’a oraz nieparametryczny odpowiednik analizy wariancji (ANOVA) – test H Krukalla-Wallisa. Wyniki W badaniach dowiedziono, że ankietowani posiadają wystarczającą wiedzę z zakresu algorytmów postępowania, zaś niewystarczającą na temat używania automatycznych defibrylatorów zewnętrznych. Stwierdzono istotną statystycznie zależność pomiędzy wiedzą a czasem, jaki upłynął od ukończenia kursu specjalistycznego z zakresu resuscytacji krążeniowo-oddechowej (test Kruskala-Wallisa: χ2=9,41; p=0,024).

Majaczenie w przebiegu sepsy

Majaczenie w przebiegu sepsy (SAD) definiowane jest jako rozlane uszkodzenie mózgowia wywołane przez ogólnoustrojową odpowiedź zapalną pojawiającą się w wyniku infekcji, jednak bez oznak infekcji ośrodkowego układu nerwowego. Pojęcie to zastąpiło dotychczas stosowane określenie „encefalopatia septyczna” (SAE). Wystąpienie majaczenia stanu ciężkiego u krytycznie chorych pacjentów leczonych z powodu uogólnionej infekcji związane jest z wydłużeniem czasu wentylacji mechanicznej, czasu hospitalizacji oraz długotrwałą niepełnosprawnością funkcjonalną i upośledzeniem funkcji poznawczych. Liczne dane kliniczne i badania z zakresu nauk podstawowych wskazują, że zapalenie tkanki nerwowej, nieprawidłowa perfuzja mózgowa oraz zaburzenia równowagi neuroprzekaźników są głównymi mechanizmami leżącymi u podstaw rozwoju SAD. Nie istnieją testy diagnostyczne, badania elektrofizjologiczne czy obrazowe lub terapie specyficzne dla majaczenia w przebiegu sepsy, jednak zespół ten zwykle ustępuje po skutecznym leczeniu sepsy. Po ustabilizowaniu stanu pacjenta, zapewnieniu wsparcia układu oddechowego, krążenia i innych narządów oraz wdrożeniu skutecznego leczenia infekcji, pacjenci z ciężką sepsą lub wstrząsem septycznym powinni być poddani rehabilitacji ruchowej i poznawczej tak szybko, jak to możliwe, ponieważ wczesne uruchomienie może skrócić czas trwania delirium. Po ustaleniu wiarygodnych i spójnych definicji SAD niezbędne jest przeprowadzenie dalszych badań, tłumaczących patofizjologię tego stanu, oraz opracowanie dedykowanych metod leczenia.

Poziom wiedzy personelu pielęgniarskiego na temat podstawowych zabiegów resuscytacyjnych

Wstęp Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK) to nagły stan chorobowy, w którym dochodzi do zatrzymania czynności mechanicznej serca, powodującego ustanie krążenia krwi. Właściwym postępowaniem po rozpoznaniu NZK jest jak najszybsze rozpoczęcie resuscytacji. Personel medyczny musi znać algorytmy postępowania zarówno podstawowych, jak i zaawansowanych zabiegów resuscytacyjnych. Celem pracy była ocena wiedzy z zakresu podstawowych zabiegów w resuscytacji krążeniowo-oddechowej wśród pielęgniarek/pielęgniarzy oddziałów klinicznych. Materiał i metody Jako narzędzie badawcze wykorzystano kwestionariusz ankiety. Ze względu na charakter badania zastosowano: analizę częstości, nieparametryczny test Chi2, nieparametryczny odpowiednik testu t-Studenta, czyli U Manna-Whitney’a oraz nieparametryczny odpowiednik analizy wariancji (ANOVA) – test H Krukalla-Wallisa. Wyniki W badaniach dowiedziono, że ankietowani posiadają wystarczającą wiedzę z zakresu algorytmów postępowania, zaś niewystarczającą na temat używania automatycznych defibrylatorów zewnętrznych. Stwierdzono istotną statystycznie zależność pomiędzy wiedzą a czasem, jaki upłynął od ukończenia kursu specjalistycznego z zakresu resuscytacji krążeniowo-oddechowej (test Kruskala-Wallisa: χ2=9,41; p=0,024).

Evereth Publishing