Trepanacja czaszki polega na odsłonięciu opon mózgowych w celu umożliwienia przeprowadzenia właściwego zabiegu, np. leczenia krwiaka wewnątrzczaszkowego. Pierwsze operacje tego typu datowane są na protoneolit i wiązane były z rytuałami. Udział w zgłębianiu historii trepanacji przypisuje się Polakom z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, prowadzącym w 2016 roku badania w Omdurmanie (Sudan). W starożytności chirurdzy potrafili przeprowadzać skomplikowane operacje, o których nawet nie marzyli nowożytni medycy przed XX wiekiem. Obecnie, wraz z postępem możliwości technicznych, obserwuje się dynamiczny rozwój neurochirurgii.
Farmakoterapia glikokortykosteroidami i lekami immunosupresyjnymi prowadzona u pacjentów w podeszłym wieku predysponuje do powikłań zarówno ogólnoustrojowych, jak i miejscowych. Zanik tkanki podskórnej, zmniejszenie perfuzji skórnej i zaburzony proces gojenia ran to jedne z wielu negatywnych czynników związanych z tą metodą leczenia. Zastosowanie ujemnego kontrolowanego ciśnienia (NPW T) w obrębie rany zwiększa przepływ krwi, przyspieszając migrację fibroblastów, redukuje wysięk, zmniejsza miano bakterii, dzięki czemu diametralnie przyspiesza proces gojenia i regeneracji tkanek. W niniejszej pracy przedstawiono przypadek pacjentki z zakażoną przewlekłą raną owrzodzeniową w obrębie goleni oraz ze współistniejącym reumatoidalnym zapaleniem stawów.
Odmrożenie to rana powstała wskutek działania obniżonej temperatury otoczenia. Spektrum uszkodzeń tkankowych może dotyczyć powierzchownych warstw naskórka lub skóry właściwej. W skrajnych, zaawansowanych obrażeniach termicznych uszkodzenia mogą obejmować także głębiej leżące struktury. W nieodwracalnych przypadkach zgorzeli konieczna staje się amputacja, niekiedy ratująca życie chorego. W niniejszej pracy zaprezentowano przypadek kliniczny żmudnego leczenia odmrożeń IV stopnia obu stóp. Z uwagi na zaawansowanie urazu termicznego konieczna była amputacja wszystkich palców po 37 dniach demarkacji martwicy. Łączny czas hospitalizacji pacjentki wynosił 59 dni. Przez 9 dni stosowano terapię z wykorzystaniem podciśnienia (NPW T). Na podstawie przedstawionego przypadku można stwierdzić, że w rozpoznanym odmrożeniu niezbędne okazuje się wczesne wdrożenie multidyscyplinarnego postępowania, w skład którego wchodzą: klasyczne postępowanie opatrunkowe, zabiegi celowanego i delikatnego chirurgicznego debridementu tkankowego, odpowiednie leczenie farmakologiczne, rehabilitacja oraz nowatorskie techniki postępowania z raną przewlekłą w postaci ogólnoustrojowej terapii tlenem hiperbarycznym (HBOT) i miejscowo działającego ciśnienia subatmosferycznego. Przedstawione w pracy działania mogą skutecznie ograniczyć zasięg koniecznej amputacji dystalnej, jednocześnie poprawiając komfort i funkcjonowanie chorego. Odpowiednio przygotowane podłoże rany umożliwia pokrycie ubytków autologicznymi przeszczepami skóry pośredniej grubości oraz ostateczne zamknięcie rany przewlekłej.
Lecznicze właściwości miodu są wykorzystywane od wieków. Na szczególną uwagę zasługuje miód Manuka (MM) pochodzący z Nowej Zelandii, otrzymywany z herbacianych krzewów Manuka. Uważany jest on za cenną substancję o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, antyoksydacyjnym oraz przeciwnowotworowym. W sytuacji rosnącej oporności szczepów bakteryjnych na antybiotyki i substancje odkażające, poszukuje się alternatywnych sposobów leczenia zakażeń. MM – z uwagi na swoje cenne właściwości – jest obecnie uważany za alternatywę dla opatrunków specjalistycznych zawierających srebro czy też PHM B. Miód Manuka to dobrze zbadana i skuteczna substancja przeciwbakteryjna. Jego skuteczność we wspomaganiu gojenia ran wykazano w 16 badaniach (na całkowitej liczbie 533 ran) przeprowadzonych na zwierzętach doświadczalnych. Ponadto korzystne działanie miodu udowodniono w 17 randomizowanych, kontrolowanych badaniach klinicznych z udziałem łącznie 1965 uczestników oraz 5 prób klinicznych innych form, obejmujących 97 pacjentów leczonych miodem. MM może stanowić alternatywę dla stosowanych miejscowo substancji przeciwdrobnoustrojowych.
Starzejące się społeczeństwo oraz rosnąca liczba chorych ze schorzeniami cywilizacyjnymi, takimi jak cukrzyca oraz choroby układu naczyniowego, przekładają się na wzrost liczby pacjentów z ranami trudno gojącymi się. Brak szybkich metod identyfikacji czynnika etiologicznego zakażenia rany przewlekłej może prowadzić do zbyt późnego wdrożenia odpowiednich procedur leczniczych, a w efekcie do wysokich kosztów terapii, pogorszenia komfortu życia oraz stanu zdrowotnego. Za infekcje ran przewlekłych odpowiedzialne są drobnoustroje w formie biofilmowej, której parametry są unikalne dla poszczególnych gatunków mikroorganizmów. Dlatego konieczne jest opracowanie technik diagnostycznych umożliwiających szybką identyfikację danego biofilmu i zastosowanie metod terapeutycznych opartych na algorytmie Biofilm-Based Wound Care. Mimo szeroko zakrojonych badań mających na celu identyfikację biomarkerów związanych z daną jednostką chorobową, opracowanie testu diagnostycznego, który mógłby być rutynowo stosowany w praktyce klinicznej, nadal pozostaje wyzwaniem. W niedalekiej przyszłości rozwój metabolomiki, dyscypliny analizującej całkowity zbiór metabolitów wytwarzanych przez dany makroorganizm lub mikroorganizm, może dostarczyć narzędzi diagnostycznych służących szybkiej i wiarygodnej identyfikacji biofilmów zasiedlających ranę. Materiałem diagnostycznym o potencjalnie najwyższym zastosowaniu w przyszłej analizie metabolomu z rany jest wysięk – płyn surowiczy, do którego wydzielane są metabolity zarówno drobnoustrojów, jak i te pochodzące ze zmienionych chorobowo komórek przyrannych.
Złożoność problematyki powstawania owrzodzeń oraz zmian w strukturach kostno-stawowych u pacjentów z cukrzycą powoduje, iż zakres badań profilaktycznych jest bardzo szeroki. Różnorodność podejścia do tego zagadnienia związana jest również z interdyscyplinarnością problematyki. W związku z powyższym działania naukowo-badawcze dość często są ukierunkowane na ściśle określony problem kliniczny, co ma bezpośredni wpływ na różnice i rozbieżności w procedurach, rekomendacjach oraz zaleceniach dotyczących okresowych badań służących zapobieganiu rozwojowi powikłań. W działaniach prewencyjnych – w szczególności podejmowanych przez osoby reprezentujące zawody inne niż lekarskie – niezbędne jest wdrożenie celowych, jednoznacznych i mierzalnych procedur służących profilaktyce i prewencji już na poziomie zagrożeń. Okresowe badania przesiewowe (w tym w szczególności wczesne wykrywanie wad i zniekształceń, zaburzeń migracji nacisku oraz nieprawidłowości w obszarze posturografii) służą celowej profilaktyce zmian wiodących do powstania zespołu stopy cukrzycowej (ZSC). Celem niniejszej pracy jest wskazanie zakresu badań nieinwazyjnych w obrębie stóp u pacjentów z cukrzycą, możliwych do wykonania przez zespół interdyscyplinarny – zarówno kadrę medyczną (lekarzy, fizjoterapeutów, pielęgniarki), jak i podologów. Prezentowany zakres badań realizowano w badaniach pilotażowych, co pozwoliło na ich ewaluację.
