Wybrane miejscowe problemy gojenia się rany odleżynowej – opis przypadków

Odleżyny stanowią ważny problem medyczny, społeczny i ekonomiczny, dotyczący chorych leczonych w szpitalu, objętych opieką długoterminową, hospicyjną i przebywających w domach pomocy społecznej. Częstość występowania odleżyn jest zróżnicowana, zależy od typu leczonych osób oraz od ich wieku. Dane z ośrodków zagranicznych wskazują, że odleżyny obserwuje się u 4–25% pacjentów, natomiast w Polsce u 3–17% chorych leczonych w szpitalu i 17–28% osób objętych opieką domową. Interpretacja danych jest trudna, ponieważ obserwacje są prowadzone w odrębnych warunkach i stosowane są różne metody badawcze. Nowoczesne leczenie odleżyn obejmuje kompleksowe podejście uwzględniające zastosowanie wilgotnego środowiska w terapii miejscowej. Celem pracy było przedstawienie wybranych miejscowych problemów gojenia się rany odleżynowej na podstawie opisu przypadków klinicznych.

Historia stosowania miodu na przestrzeni wieków

Miód pszczeli od najdawniejszych lat należał do najbardziej cenionych środków spożywczych. Był także stosowany w medycynie, o czym świadczą rysunki na skałach i w grotach, pochodzące z epoki kamiennej. Autorzy w niniejszej pracy przedstawili historię stosowania miodu na przestrzeni wieków.

Powikłania miejscowe po otwartej plastyce przepukliny brzusznej pooperacyjnej, współistniejącej z niepełną niedrożnością przewodu pokarmowego u pacjentki z olbrzymią otyłością – opis przypadku

Wraz ze wzrostem częstości występowania w populacji otyłości, chirurdzy ogólni będą musieli zmierzyć się z problemem otyłych pacjentów i obserwowanymi w tej grupie defektami ściany jamy brzusznej, które są czynnikiem ryzyka powstawania przepuklin brzusznych. Otwarta plastyka przepukliny brzusznej u osób otyłych wiąże się z dużym ryzykiem nawrotu przepukliny oraz z możliwością wystąpienia powikłań. Celem pracy jest prezentacja powikłań, które wystąpiły po otwartej plastyce przepukliny brzusznej pooperacyjnej, współistniejącej z niepełną niedrożnością przewodu pokarmowego u chorej z olbrzymią otyłością. Pacjentka (lat 58, BMI=40,3 kg/m2) została przyjęta do Kliniki Chirurgii Ogólnej w celu diagnostyki i leczenia nawracających niepełnych niedrożności przewodu pokarmowego, z podejrzeniem przepukliny brzusznej pooperacyjnej. U kobiety od dwóch lat występowały nawracające silne kolkowe bole brzucha, z przelewaniami i towarzyszącymi obfitymi wymiotami. Z tego powodu była wielokrotnie hospitalizowana w szpitalach rejonowych, w tym również operowana. Podczas przyjęcia do szpitala chora zgłaszała dolegliwości bólowe w obrębie całej jamy brzusznej. W badaniu przedmiotowym obserwowano pogrubiałą skórę w obrębie całego podbrzusza, drobne zmiany rumieniowo-grudkowe z przeczosami na prawej połowie brzucha, na skórze pachwin obecne były wyprzenia. U pacjentki występował widoczny duży fartuch skórno-tłuszczowy zwisający do poziomu ud, przez który stwierdzono przepuklinę. Wykonano plastykę nawrotowej przepukliny brzusznej pooperacyjnej z niedrożnością mechaniczną przewodu pokarmowego z wszczepem siatki polipropylenowej oraz abdominoplastykę. Okres pooperacyjny powikłany był rozległym krwiakiem, rozejściem się rany z martwicą brzegów skóry i tkanki tłuszczowej oraz zakażeniem miejsca operowanego. W takcie dalszej hospitalizacji wykonywano oczyszczanie i płukanie rany, a po przygotowaniu wtórnie ją zeszyto. Pacjentkę w 64. dobie hospitalizacji wypisano do domu w stanie ogólnym dobrym, z prawie całkowicie wygojoną raną pooperacyjną. Skuteczne leczenie przepuklin brzusznych u osób otyłych powinno być dopasowane indywidualnie na podstawie nie tylko objawów, lecz także diagnostyki obrazowej z oceną właściwości przepukliny. U pacjentów z otyłością olbrzymią częstość powikłań pooperacyjnych jest większa, co również jest powodem przedłużonej hospitalizacji.

Jeśli to nie odleżyna, to co? Jak odróżnić zapalenie skóry związane z nietrzymaniem moczu i stolca od odleżyn

Zapalenie skóry związane z nietrzymaniem moczu i/lub stolca (IAD) to termin, który został wprowadzony w celu określenia zmian skórnych powstałych na skutek długotrwałej ekspozycji skóry na mocz oraz kał. Tego rodzaju zmiany często występują u hospitalizowanych pacjentów. Jednakże zagadnienie to jest rzadko poruszane w polskich publikacjach medycznych. Bardzo często IAD jest mylone przez lekarzy i pielęgniarki z odleżynami. Dlatego ważne jest, aby umieć ocenić, prawidłowo diagnozować i różnicować zapalenie skóry związane z nietrzymaniem moczu i/lub stolca od odleżyn.

Odleżyny u pacjentów w terminalnej fazie choroby

Częstość występowania ran – w tym odleżyn – u pacjentów znajdujących się w terminalnej fazie choroby jest w dużej mierze nieznana. Szacuje się, że rany pojawiają się u co najmniej 1/3 chorych przebywających w hospicjum. Obowiązkiem pracowników ochrony zdrowia jest pomoc pacjentowi u schyłku życia, u którego pojawiły się odleżyny, oraz zdecydować jakie podjąć działania. Czy głównym celem w takim przypadku jest podjęcie wzmożonych działań profilaktycznych i leczniczych, które koncentrują się na wyleczeniu odleżyn, czy może objęcie chorego opieką paliatywną? Ważne jest, aby wziąć pod uwagę, że zasady opieki paliatywnej nie negują możliwości wyleczenia odleżyn. Istnieje jednak kilka różnic pomiędzy ogólnymi zasadami profilaktyki i leczenia w opiece paliatywnej a optymalnym planem leczenia odleżyn. W opiece paliatywnej ważne jest przede wszystkim łagodzenie objawów i dbanie o jakość życia pacjenta. Wszelkie działania zapobiegające powstawaniu odleżyn powinny być dostosowane do indywidualnych możliwości chorego, np. tolerancji przebywania w danej pozycji ułożeniowej. Należy zapobiegać ekspozycji skory na wysięk z rany. Ważny jest właściwy dobór opatrunków zmniejszających potencjalny ból pojawiający się podczas ich zmiany. W opiece paliatywnej czynniki ryzyka rozwoju odleżyn najczęściej dotyczą ograniczonej mobilności i aktywności fizycznej u pacjentów. Stanowią one poważne wyzwanie dla personelu medycznego, ale przede wszystkim są bardzo stresujące dla samego chorego. W terminalnym okresie choroby u pacjenta z odleżynami, objętego opieką paliatywną, należy w taki sposób pielęgnować i leczyć rany, aby zminimalizować ból i nieprzyjemny zapach oraz poprawić jakość życia. Szczególną uwagę należy zwrócić na godność pacjenta i jego jakość życia.

Analiza czynników epidemiologicznych i wyników leczenia oparzeń u dzieci w materiale własnym

Oparzenie jest jednym z najczęściej występujących ostrych urazów w grupie dzieci. Powoduje przerwanie ciągłości skory, która jest największym organem ludzkiego ciała, przez co prowadzi do zaburzenia homeostazy całego organizmu. Skora dziecka jest wrażliwsza na działanie czynników termicznych i chemicznych niż skora osoby dorosłej, sprzyja to szybszemu rozwojowi choroby oparzeniowej oraz powstawaniu szpecących blizn. Celem pracy była analiza etiologii, stopnia i powierzchni oparzeń oraz wieku i wyników leczenia dzieci hospitalizowanych w Klinice Chirurgii i Urologii Dziecięcej Gornośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach w latach 2008–2012. Retrospektywna analiza dokumentacji medycznej wykazała, że oparzenia termiczne gorącymi płynami występowały u 92,6% pacjentów i stanowiły najczęstszą pourazową przyczynę hospitalizacji dzieci. Stosunek chłopców do dziewcząt w badanej grupie wynosił 1,5:1. Największą grupę stanowiły dzieci w wieku 1.–3. rok życia z II° oparzenia (64,3%), a najlepsze kosmetyczne wyniki uzyskiwano po leczeniu zachowawczym.

Wpływ zmiennego pola magnetycznego wytwarzanego przez system Viofor® na żywotność i zdolności proliferacyjne drobnoustrojów kolonizujących rany przewlekłe

Wstęp Narastające problemy z leczeniem ran przewlekłych, skolonizowanych przez patogenne drobnoustroje, skłaniają do poszukiwania rozwiązań, których zastosowanie skutkowałoby korzystnymi efektami terapeutycznymi. Jednym z takich rozwiązań, o udowodnionym wpływie na przyspieszenie gojenia, jest magnetostymulacja. Brak jest natomiast danych dotyczących oddziaływania tej metody na żywotność komórek bakteryjnych. Celem niniejszej pracy była analiza wpływu zmiennego pola magnetycznego wytwarzanego przez urządzenie Viofor® JPS Classic na żywotność i zdolności proliferacyjne patogenów będących przyczyną oportunistycznych infekcji ran przewlekłych. Materiał i metody Badanie przeprowadzono na referencyjnych szczepach: Staphylococcus aureus ATCC6538, Enterococcus faecalis ATCC29212, Klebsiella pneumoniae ATCC4352 i Pseudomonas aeruginosa ATCC14532. Hodowle bakteryjne poddano działaniu pola magnetycznego o częstotliwości 180–195 Hz i różnym czasie emisji. Inkubację prowadzono w 37°C przez trzy godziny. Kontrolę stanowiły szczepy niepoddane działaniu pola magnetycznego. Po upływie czasu doświadczenia oceniono liczebność populacji bakteryjnej. Każdy pomiar wykonano w trzech powtórzeniach, a do oceny statystycznej użyto testu Manna-Whitney’a (p<0,05). Wyniki Liczba komórek drobnoustrojów w próbkach kontrolnych poddanych działaniu pola magnetycznego nie różniła się od siebie w sposób istotny statystycznie. Wnioski Na podstawie uzyskanych wyników można wnioskować, że stosowanie urządzenia Viofor® JPS w przypadku ran skolonizowanych przez badane drobnoustroje jest bezpieczne i nie niesie ze sobą ryzyka zwiększenia ich liczby.

Porównanie efektów leczenia łuszczycy plackowatej o niewielkim nasileniu maścią steroidową z oraz bez zastosowania terapii okluzyjnej aktywnym opatrunkiem hydrokoloidowym (Granuflex® Extra Thin)

Łuszczyca należy do najczęściej występujących chorób skóry. Miejscowe kortykosteroidy stanowią szybką i stosunkowo niedrogą metodę kontrolowania ograniczonej łuszczycy. Jednak leki te, w przypadku długotrwałego stosowania, mogą przyczyniać się do wystąpienia wielu objawów niepożądanych. Wykorzystanie opatrunków hydrokoloidowych jako elementu terapii okluzyjnej przy miejscowym stosowaniu kortykosteroidów jest znane od lat 80. XX wieku. Większość badań nad tą metodą prowadzono na nielicznych grupach pacjentów. Celem niniejszego badania było potwierdzenie na dużej grupie pacjentów efektywności działania wspierającej terapii okluzyjnej z wykorzystaniem cienkich opatrunków hydrokoloidowych (Granuflex® Extra Thin) w miejscowym leczeniu łuszczycy z zastosowaniem kortykosteroidów. Do obserwacji włączono osoby z lekką postacią łuszczycy plackowatej (ze zmianami w skali PASI ≤10), podzielone na dwie grupy o podobnej charakterystyce. Jako metodę miejscowego leczenia zmian chorobowych zastosowano maść steroidową (pirośluzan mometazonu 0,1%). W grupie I wykorzystywano maść steroidową pod okluzją hydrokoloidowego opatrunku aktywnego (aplikacja jeden raz w tygodniu), a w grupie II – samą maść steroidową (aplikacja jeden raz dziennie). Badaniem objęto 59 chorych. Nie zaobserwowano istotnych statystycznie różnic w czasie uzyskania remisji w obu grupach oraz w częstości nawrotów wykwitów łuszczycowych zarówno w trakcie trwania badania, jak i po jego zakończeniu. Badanie potwierdziło jednak, że zastosowanie maści steroidowej pod okluzją opatrunku aktywnego pozwala istotnie zmniejszyć częstość jej stosowania (jeden raz w tygodniu vs. codziennie), a tym samym w istotnym stopniu zmniejsza ilość zużytej maści. Dzięki temu maleje ryzyko wystąpienia niepożądanych objawów związanych z długotrwałym stosowaniem maści steroidowych.

Profilaktyka i leczenie odleżyn w praktyce personelu pielęgniarskiego oddziałów neurologicznych w odniesieniu do wytycznych Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran. Doniesienie wstępne

Wstęp Odleżyny stanowią poważny problem kliniczny, społeczny i ekonomiczny. Najwyższy odsetek występowania odleżyn odnotowuje się w oddziałach geriatrycznych, neurologicznych, opiekuńczo-leczniczych i intensywnej terapii. Zmniejszenie skali problemu jest możliwe dzięki wdrożeniu działań profilaktycznych u osób z grupy ryzyka, a u chorych z istniejącymi już odleżynami – kompleksowego leczenia. Cel pracy Celem pracy była ocena wiedzy personelu pielęgniarskiego zatrudnionego w oddziałach neurologicznych w zakresie profilaktyki i leczenia odleżyn, z uwzględnieniem rekomendacji Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran (PTLR). Materiał i metody W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego i technikę ankiety. Narzędziem badawczym była autorska ankieta składająca się z 31 pytań, z których 19 stanowiły pytania o konstrukcji testu wiedzy. Punktem odniesienia dla opracowania pytań testowych były rekomendacje PTLR w zakresie profilaktyki i leczenia odleżyn. Badaniem prospektywnym objęto 100 pracowników personelu pielęgniarskiego, zatrudnionych na szpitalnych oddziałach neurologicznych w województwie podkarpackim. Wyniki badań poddano analizie statystycznej, wykorzystując test niezależności χ2 i test Kruskala-Wallisa. Przyjęto poziom istotności p<0,05. Obliczeń dokonano za pomocą programu IBM SPSS Statistics 20. Wyniki Wszyscy pracownicy personelu pielęgniarskiego biorący udział w badaniu zadeklarowali uczestniczenie w profilaktyce przeciwodleżynowej i leczeniu ran odleżynowych; 76% z nich dokonywało oceny rany, samodzielnie dobierało opatrunki i prowadziło dokumentację, a 72% stosowało profilaktykę pierwotną i wtórną. Wszyscy ankietowani deklarowali bieżące uzupełnianie wiedzy w zakresie profilaktyki i leczenia ran. Źródło wiedzy dla największej grupy respondentów (79%) stanowiła obserwacja i działania w praktyce, natomiast dla 57% badanych – literatura przedmiotu oraz czasopisma specjalistyczne. W opiece nad pacjentem z odleżyną ankietowani deklarowali nawiązywanie współpracy z innymi pielęgniarkami (86%), z lekarzem prowadzącym (57%) lub z lekarzem chirurgiem (45%). Poziom wiedzy personelu pielęgniarskiego odnośnie profilaktyki i leczenia odleżyn był zróżnicowany: 5% prezentowało wysoki poziom, 11% – poziom przeciętny, a 39% – poziom niski. Rodzaj wykształcenia i staż pracy badanych nie miały wpływu na poziom ich wiedzy. Wnioski Niewielka grupa ankietowanych stosowała w praktyce zalecenia PTLR w zakresie profilaktyki i leczenia odleżyn, pomimo iż zdecydowanie najczęściej deklarowano samodzielne prowadzenie działań profilaktycznych i miejscowe zaopatrzenie odleżyn.

Rola czynników angiopoetycznych w procesie gojenia ran u pacjentów z cukrzycą typu 2 i ZSC o etiologii neuropatycznej przy zastosowaniu terapii podciśnieniowej

Cukrzyca znacznie upośledza proces gojenia ran, w tym owrzodzeń w przebiegu zespołu stopy cukrzycowej (ZSC). Coraz częściej wykorzystywaną metodą leczenia ZSC jest terapia podciśnieniowa (ang. negative-pressure wound therapy – NPWT), która istotnie przyspiesza gojenie owrzodzeń. Jednym z mechanizmów, leżących u podstaw gojenia ran, w przypadku zastosowania NPWT jest przyspieszenie namnażania się naczyń krwionośnych. Celem badania był wybór cytokin najbardziej zaangażowanych w proces neowaskularyzacji u chorych poddanych terapii podciśnieniowej w przebiegu ZSC spośród panelu 50 czynników o właściwościach angiogenetycznych. Dokonano oceny poziomu czynników angiopoetycznych za pomocą mikromacierzy tkankowych. Badanie przeprowadzono na poszczególnych etapach gojenia rany, w dobach: 0., 3., 6. i 14. Ocena ta pozwoliła wyselekcjonować 6 głównych czynników zaangażowanych w prawidłowe gojenie ZSC z zastosowaniem NPWT: angiogeninę, serpinę E1, interleukinę 8 (Il-8), metaloproteinazę 9 (MMP-9), tkankowy inhibitor metaloproteinaz 1 (TIMP-1), endostatynę. Efekty wstępnej selekcji wybranych cytokin mogą posłużyć do wyjaśnienia molekularnych mechanizmów działania terapii podciśnieniowej u chorych z ZSC w oparciu o metody ilościowe na reprezentatywnej grupie chorych.

Krwiak goleni w przebiegu leczenia warfaryną – opis przypadku

W pracy przedstawiono proces pielęgnacji i leczenia rany pourazowej u pacjentki znajdującej się w skomplikowanej sytuacji zdrowotnej. Współistniejące równocześnie liczne schorzenia przewlekłe były czynnikami utrudniającymi proces gojenia. Prawidłowy dobór metody pielęgnacji, stosowanego opatrunku i ochrony skóry pozwoliły na wygojenie rany.

Zastosowanie terapii podciśnieniowej w leczeniu zespołu stopy cukrzycowej – opis przypadku

Na cukrzycę cierpi coraz więcej ludzi na całym świecie. Najpoważniejszym powikłaniem tej choroby jest zespół stopy cukrzycowej (ZSC), który przyczynia się do amputacji kończyny dolnej. Zastosowanie terapii podciśnieniowej u chorych z ZSC może ograniczyć rozległość amputacji. Autorzy w niniejszej pracy przedstawili własne doświadczenia w stosowaniu tej terapii u chorych ze stopą cukrzycową.

Owrzodzenie Marjolina w przebiegu nieskutecznie leczonej odleżyny okolicy krętarzowej uda prawego – opis przypadku

Owrzodzenie Marjolina to rzadki, agresywny rak skóry, rozwijający się w okolicach pokrytych tkanką bliznowatą lub będących w przewlekłym stanie zapalnym. Najczęstszą lokalizacją zmian jest skóra w obrębie: kończyn dolnych i górnych, tułowia, twarzy i karku. Leczenie polega na szerokim chirurgicznym wycięciu wraz z marginesem zdrowych tkanek z uzupełniającym zastosowaniem chemio- i/lub radioterapii. W pracy przedstawiono przypadek 48-letniego mężczyzny leczonego w oddziale Ortopedii Onkologicznej Podkarpackiego Ośrodka Onkologicznego w Brzozowie z powodu egzofitycznego guza okolicy krętarza prawego naciekającego kość udową, wywodzącego się z blizny po chirurgicznym usunięciu odleżyny tej okolicy. W badaniu histopatologicznym usuniętej kończyny potwierdzono raka płaskonabłonkowego rogowaciejącego. Rozwój nowotworu w tkance bliznowatej odpowiada definicji owrzodzenia Marjolina.

Zgorzel Fourniera. Chirurgiczne wyzwanie w zaopatrzeniu rozległej rany krocza. Pułapki oraz przeszkody terapeutyczne. Wielokierunkowe postępowanie jako nadzieja skutecznej terapii – opis przypadku

Zespół zgorzeli gazowej Fourniera w pierwotnym opisie francuskiego dermatologa (1883 rok) był definiowany jako proces patologiczny o nieznanej przyczynie. Obecny stan wiedzy doskonale dokumentuje pierwotne źródło szerzenia się rozległego procesu niedokrwienno-martwiczego okolicy krocza, odbytu, pośladków, pachwin oraz moszny. Mimo postępu medycyny, ta jednostka chorobowa nadal jest obarczona wysoką śmiertelnością, sięgającą nawet 88%. Skuteczne zwalczanie miejscowego oraz ogólnoustrojowego procesu septycznego jest możliwe dzięki wielodyscyplinarnemu postępowaniu. Nieodzowne jest zastosowanie wszelkich działań intensywnej terapii czy szerokospektralnej antybiotykoterapii. Jednakże to racjonalne działania chirurgiczne stanowią kluczowe – początkowe oraz końcowe – ogniwo satysfakcjonującego procesu terapii. Po wstępnej walce o życie chorego rozpoczyna się kolejny żmudny oraz długotrwały proces leczniczy rozległej rany krocza. Zastosowanie połączonej terapii z wykorzystaniem tlenu hiperbarycznego (HBOT) oraz systemu opatrunków podciśnieniowych (NPWT) skutkuje sukcesem terapeutycznym.

Modyfikowany kwas ortokrzemowy jako inhibitor modelowego incydentu oparzeniowego – charakterystyka metodą elektroforezy, badania mikrobiologiczne i mikroskopia skaningowa

Miejscowa oraz ogólna odpowiedź organizmu na oparzenie termiczne jest złożona i prowadzi nie tylko do uszkodzenia skóry, lecz także do wywołania głębokich oraz długotrwałych zmian w metabolizmie organizmu. W niniejszych badaniach z wykorzystaniem metody elektroforezy dokonano wyizolowania w octanie celulozy (ang. cellulose acetate electrophoresis – CAE) agregatów białek HSP37. Metodą mikrobiologiczną oceniono zdolności obronne przeciw drobnoustrojom, natomiast metoda skaningowej mikroskopii elektronowej służyła do ilustracji zmian powierzchniowych na skórze. Niniejsze zmiany obserwowano w obecności aktywnych przeciwutleniaczy, takich jak kwas L-askorbinowy oraz hydrożel kwasu ortokrzemowego (H4SiO4×nH2O). Wymienione modyfikatory procesu oparzeniowego minimalizowały zewnętrzne skutki symulowanych incydentów oparzeniowych.

Retrospektywna analiza wystąpienia zakażenia rany operacyjnej oraz jej mikrobiologiczna charakterystyka u chorych operowanych z powodu przepukliny jądra miażdżystego odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa

Zabieg mikrodyskektomii z powodu przepukliny jądra miażdżystego jest najczęstszą procedurą operacyjną wykonywaną w oddziałach neurochirurgicznych. Ryzyko wystąpienia zakażenia w przebiegu pooperacyjnym w przypadku tego zabiegu nie jest zjawiskiem częstym. Celem pracy była retrospektywna ocena ryzyka wystąpienia zakażenia rany operacyjnej (ZMO, ang. surgical site infection – SSI) po mikrodyskektomii z powodu przepukliny jądra miażdżystego odcinka lędźwiowo-krzyżowego (L/S) kręgosłupa. W Centrum Medycznym w Opolu w latach 2010–2014 wykonano 2198 zabiegów mikrodyskektomii. Od pacjentów pobrano 97 wymazów na posiew z rany pooperacyjnej, uzyskując 25 posiewów dodatnich (co stanowi 1,14% ogołu wszystkich operacji). Najczęstszym czynnikiem etiologicznym ZMO okazał się Staphylococcus aureus (12 dodatnich posiewow – 48%).

Niedokrwienie kończyn dolnych jako przyczyna powstania trudno gojącej się rany – opis przypadku

Opieka nad pacjentem z miażdżycą tętnic obwodowych wymaga podejmowania wielokierunkowych działań. Z powodu niejednokrotnie nakładającej się wielochorobowości, m.in.: cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, nadczynności tarczycy, a także obecności innych niekorzystnych czynników (jak np. palenie tytoniu), wzrasta ryzyko wystąpienia powikłań pooperacyjnych w postaci zaburzenia procesu gojenia rany. W niniejszej pracy przedstawiono dwa opisy przypadków chorych z miażdżycą tętnic kończyn dolnych, u których w przebiegu procesu terapeutycznego doszło do powstania trudno gojącej się rany. U obydwu pacjentów wdrożono postępowanie chirurgiczne, a następnie działanie miejscowe zgodne z obowiązującymi rekomendacjami.

Opis mechanizmu gojenia się żylnego owrzodzenia goleni

Owrzodzenie żylne goleni jest specyficznym rodzajem rany, charakteryzującym się długim czasem gojenia, wysoką opornością na leczenie oraz tendencją do nawrotów. Powstaje jako konsekwencja ciężkiego powikłania najbardziej zaawansowanego stadium przewlekłej niewydolności żylnej, która jest złożonym zespołem o wieloczynnikowej etiologii. Owrzodzenia w większości przypadków są skolonizowane przez florę bakteryjną lub mieszaną bakteryjno-drożdżakową. W związku z tym przebieg gojenia żylnego owrzodzenia goleni jest bardzo złożony i dynamiczny; wymaga precyzyjnej koordynacji procesów o charakterze biochemicznym, komórkowym i fizjologicznym. Oznacza to, że mechanizm ten jest kombinacją wzajemnie oddziałujących na siebie rożnych składowych. W procesie gojenia można wyróżnić trzy fazy: zapalną, proliferacyjną i dojrzewania. Etapy te częściowo nakładają się na siebie i powinny następować w określonym czasie oraz kolejności. Podczas fazy zapalnej występują typowe objawy stanu zapalnego ze wzrostem temperatury, zaczerwienieniem, obrzękiem i bólem. Dochodzi do aktywacji układu krzepnięcia krwi oraz uwalniania mediatorów. Charakterystyczne dla tego etapu jest także występowanie zakażeń, tworzenie złogów włóknika oraz powstawanie tkanek martwiczych. Podczas fazy proliferacyjnej następuje tworzenie nowej tkanki w postaci ziarniny, epitelializacja oraz neowaskularyzacja. Podczas etapu dojrzewania dochodzi do: reorganizacji tkanki, przemodelowania macierzy zewnątrzkomorkowej (ECM), dojrzewania struktur komórkowych i nowej epidermy, reakcji fibroblastycznej oraz powstania nowego unaczynienia. Powierzchnia rany zmniejsza się poprzez obkurczanie i pokrywa się nabłonkiem. W przypadku owrzodzeń żylnych goleni, które są podtrzymywane przez zaburzenia w odpływie żylnym, brak jest prawidłowej tendencji do gojenia i występuje przewaga procesów degeneracyjnych. Przebieg mechanizmu gojenia zależy od rodzaju rany, jej etiologii i specyfiki. Długość poszczególnych faz u pacjentów może znacznie się różnić. Przedstawiony w pracy mechanizm gojenia owrzodzeń żylnych goleni można odnieść także do innych ran przewlekłych, gojących się poprzez ziarninowanie.

Rola cytokin w procesie gojenia ran

Gojenie ran jest wieloetapowym procesem prowadzącym do naprawy uszkodzonych tkanek. Wszystkie jego fazy są regulowane przez cytokiny, które są uwalniane w miejscu zranienia i pobudzają konkretne komórki do migracji, proliferacji oraz wydzielania kolejnych cytokin lub składników macierzy zewnątrzkomórkowej (ang. extracellular matrix – ECM). Regulują one także proces angiogenezy, kluczowy dla prawidłowego gojenia. Zaburzenia ekspresji cytokin prowadzą do powstawania niegojących się owrzodzeń lub keloidów.

Nowy model ran przewlekłych w cukrzycy – badanie pilotażowe u szczurów rasy Wistar

W celu oceny modelu terapeutycznego wpływającego na gojenie ran w przebiegu cukrzycy, potrzebny jest powtarzalny zwierzęcy model rany przewlekłej. Dotychczas nie stworzono takiego uniwersalnego zwierzęcego modelu posiadającego warunki jak najbardziej zbliżone do warunków obserwowanych podczas gojenia u ludzi z wieloletnią cukrzycą. Celem badania była ocena przydatności stworzonego modelu rany przewlekłej u szczurów z cukrzycą streptozotocynową przy zastosowaniu insulinoterapii w warunkach względnej normoglikemii. Zarówno sposoby dokonywania pomiarów, jak i standaryzacja metod tworzenia oraz zaopatrywania rany były podobne do metod gojenia w warunkach klinicznych u ludzi.

Opis przypadku niepełnosprawnej pacjentki z martwicą tkanek skóry podudzia i stopy w miejscu róży krwotocznej w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów

W pracy przedstawiono proces leczenia owrzodzeń goleni i stopy kończyny dolnej prawej, powstałych w miejscu róży krwotocznej u niepełnosprawnej pacjentki z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS), anemią, niewydolnością kory nadnerczy oraz powtarzającymi się infekcjami dróg moczowych. Rany leczono w warunkach domowych z zastosowaniem wilgotnej terapii, systemu TIME, opatrunków firmy Schulke oraz różnych metod wspomagających proces gojenia. Terapia owrzodzeń została powikłana powstaniem biofilmu, leczonego również w warunkach domowych z powodu braku zgody chorej na pobyt w szpitalu.

Analiza problemów zdrowotnych chorych bezdomnych z raną przewlekłą na podstawie opisu przypadku

W pracy przedstawiono opis przypadku chorego bezdomnego z zakażoną raną goleni lewej, która powstała w wyniku złego gojenia po wypadku komunikacyjnym. Podczas pierwszej hospitalizacji podejmowane czynności pielęgnacyjne doprowadziły do oczyszczenia rany oraz zainicjowania procesu gojenia. Po wypisie ze szpitala chory wrócił do swego wcześniejszego miejsca pobytu. Złe warunki życia doprowadziły do ponownego zakażenia rany i martwicy lewego podudzia. Podczas kolejnej hospitalizacji wykonano amputację kończyny. Postępowanie terapeutyczno-opiekuńcze w przypadku pacjenta bezdomnego wykracza poza standardowe procedury kliniczne i wymaga współpracy zespołowej, szczególnie w zakresie rozwiązywania złożonych problemów socjalno-bytowych.

Metody odciążania w zespole stopy cukrzycowej

Ważną i jednocześnie niedocenianą metodą będącą integralną częścią algorytmu leczenia zespołu stopy cukrzycowej (ZSC) jest system odciążający owrzodzenie. Właściwy dobór sposobu odciążenia przyczynia się do znacznej poprawy gojenia ran. Celem pracy było przedstawienie najczęściej stosowanych form odciążania w leczeniu ZSC, z uwzględnieniem ich przeznaczenia w konkretnych sytuacjach klinicznych.

Rola angiogenezy w gojeniu ran

Angiogeneza jest wieloetapowym procesem tworzenia nowych naczyń krwionośnych z naczyń już istniejących. Zachodzi nie tylko w warunkach fizjologicznych, lecz także podczas rozwoju nowotworów oraz w procesie gojenia ran, przede wszystkim w fazie proliferacyjnej, w której jest niezbędna do powstania prawidłowej tkanki ziarninowej. Proces angiogenezy jest ściśle regulowany przez czynniki wzrostu, z których jednym z ważniejszych jest czynnik wzrostu środbłonka naczyniowego. Zaburzenia angiogenezy wykryto w przewlekłych owrzodzeniach, co zainspirowało do poszukiwania nowych środków leczniczych przyspieszających gojenie, opartych na stymulatorach angiogenezy.

WSTĘPNA OCENA ZASTOSOWANIA HIPERBARII TLENOWEJ W LECZENIU PRZEWLEKŁYCH RAN GOLENI – DOŚWIADCZENIA WŁASNE

Wstęp Terapia tlenem hiperbarycznym jest metodą leczniczą lub wspomagającą leczenie wielu chorób zarówno chirurgicznych, jak i niechirurgicznych. Transport tlenu charakteryzuje równowagę pomiędzy dowozem a zapotrzebowaniem tlenowym. O2 dostarczany pod zwiększonym ciśnieniem jest przekazywany nie tylko przez hemoglobinę, lecz także – przede wszystkim – w postaci rozpuszczonej w osoczu. Ilość dostarczonego do tkanek tlenu jest proporcjonalna do zawartości O2 we krwi i do rzutu serca. Hiperbaria tlenowa (ang. hyperbaric oxygen – HBO) powoduje skurcz naczyń, działa przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, pobudza tworzenie naczyń krwionośnych i gojenie ran. W pracy przedstawiono wstępne doniesienia z zastosowania terapii HBO u pacjentów z przewlekłymi zakażonymi ranami goleni. Materiał i metody Ocenie została poddana grupa chorych z przewlekłymi, zakażonymi ranami dystalnej części podudzia, powstałymi na tle niewydolności żylnej lub powikłanych złamań. Oceniono również liczbę sprężeń, która przyniosła poprawę stanu miejscowego ran. Z powodu zbyt małej grupy pacjentów, badanie nie miało na celu analizy statystycznej. Wyniki Sześcioosobowa grupa, która przeszła wymagany cykl sprężeń, została zakwalifikowana do grupy osób wyleczonych lub ze stwierdzoną znamienną poprawą stanu miejscowego. Jedna osoba wśród badanych odniosła tylko przejściową poprawę. W analizowanej grupie sukces osiągnięto po 10–30 sprężeniach w komorze hiperbarycznej. Wnioski Pozytywne doświadczenia Autorów pracy w opisywanej grupie pacjentów nie mogą być uznane za statystycznie istotny wynik, ale stanowią podstawę do dalszych badań w tej dziedzinie.

Evereth Publishing