Choroby związane z zakażeniami Clostridium difficile są coraz większym problemem współczesnej opieki szpitalnej. Powodem tego są zarówno właściwości samego patogenu, między innymi umiejętność tworzenia spor, toksyn, jak i problemy związane z opieką szpitalną, głównie nadmierne stosowanie antybiotyków. W rozprzestrzenianiu się ognisk epidemicznych główną rolę odgrywają ręce, ale również powierzchnie nieożywione są poważnym rezerwuarem patogenów. Miedź i jej stopy o zawartości tego metalu powyżej 65% wykazują szybkie i skuteczne działanie bakteriobójcze. Badania potwierdzają również podobny efekt miedzi i jej stopów przeciwko formom wegetatywnym C. difficile, które giną w ciągu trzech godzin po ekspozycji na miedź. Na tego typu powierzchniach giną również spory, ale po zdecydowanie dłuższym czasie (24–48 godzin). Takiego działania nie obserwowano na powierzchniach wykonanych ze stali. Zastosowanie powierzchni dotykowych w otoczeniu pacjenta, które są wykonane z miedzi i/lub jej stopów o wysokiej zawartości tego metalu może wpłynąć na ograniczenie rozprzestrzeniania się tej bakterii w środowisku szpitalnym, a tym samym zmniejszyć ryzyko chorób związanych z C. difficile (ang. Clostridium difficile associated diseases – CDAD).
Infekcja po zabiegu ortopedycznym z użyciem implantów stanowi ciężkie i trudne do leczenia powikłanie, nierzadko prowadzące do kalectwa pacjenta. W niniejszej pracy przedstawiono opis trzech przypadków, w których zakażenie doprowadziło do ciężkich powikłań, a nawet stanu zagrożenia życia. Rozległe postępowanie operacyjne okazało się skutecznym sposobem leczenia.
W pracy przedstawiono przypadek martwiczego zapalenia powięzi, które stwierdzono u 67-letniej pacjentki przyjętej do szpitala z objawami osłabienia, nawracającą gorączką do 40°C i obrzękiem powieki prawej. Po badaniach zdiagnozowano sepsę. Zastosowano leczenie, które nie poprawiło stanu ogólnego chorej. Ponieważ u pacjentki wystąpiły objawy wstrząsu septycznego, przekazano ją do oddziału intensywnej terapii. Na oddziale rozpoznano martwicze zapalenie powięzi i rozpoczęto specjalistyczne leczenie z zastosowaniem: wentylacji mechanicznej, antybiotykoterapii empirycznej, ciągłej terapii nerkozastępczej i monitorowania hemodynamicznego. Z upływem czasu pojawiły się sine plamy, obrzęki i nowe ogniska martwicy wymagające interwencji chirurgicznej. Stan chorej uległ istotnej poprawie po zastosowaniu dalbawancyny; pacjentka nawiązała kontakt z otoczeniem, a rany zagoiły się prawidłowo. Kobietę przekazano do szpitala rejonowego po 55 dniach leczenia.
Neisseria meningitidis jest chorobotwórczą bakterią wywołującą inwazyjną chorobę meningokokową (IChM), przebiegającą najczęściej pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub sepsy. Wyróżnia się 12 serogrup meningokoków, z których serogrupa B stanowi najczęstszy czynnik etiologiczny IChM w Europie. W pracy przedstawiono opis przypadku nieszczepionego niemowlęcia z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych o etiologii N. meningititdis serogrupy B wraz z analizą zdarzenia niepożądanego.
W pracy przedstawiono przypadek 83-letniej pacjentki przewlekle leczonej kortykosteroidami, u której rozpoznano ropień tarczycy o etiologii Salmonella enteritidis. Ropień tarczycy jest bardzo rzadką chorobą występującą w przebiegu wola guzowatego. W przebiegu tego schorzenia często obserwuje się natomiast inne nieswoiste stany zapalne. Zdiagnozowany u chorej ropień narządowy najprawdopodobniej miał źródło krwiopochodne, gdyż wcześniej – przed czterema miesiącami – u pacjentki wystąpiła sepsa o podłożu S. enteritidis. Zastosowana antybiotykoterapia celowana oraz drenaż zmiany ropnej wykazały skuteczność w leczeniu. Pacjentka w stanie ogólnym i miejscowym dobrym została wypisana ze szpitala do domu.
Ludzki organizm zasiedlany jest przez olbrzymią liczbę bakterii i grzybów. Ta wielogatunkowa społeczność drobnoustrojów – żyjąca zarówno na powierzchni, jak i wewnątrz organizmu człowieka – nosi nazwę mikrobiomu. Mikrobiom znajduje się w równowadze z układem odpornościowym, co korzystnie wpływa na funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Zaburzenie tej równowagi jest konsekwencją nieprawidłowej pracy układu odpornościowego, przyjmowania antybiotyków lub translokacji drobnoustrojów. Zmiana niszy ekologicznej przez drobnoustroje może być wynikiem procedur diagnostycznych i leczniczych. Nieprawidłowa higiena jamy ustnej u pacjentów hospitalizowanych zwiększa zachorowalność na zapalenie płuc związane z wentylacją mechaniczną (VAP). W celu zapobiegania infekcjom górnych i dolnych dróg oddechowych zaleca się systematyczne stosowanie środków do płukania jamy ustnej o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym. Obecnie najczęściej wykorzystywanym lewaseptykiem jest poliheksanidyna, która wykazuje szerokie spektrum przeciwdrobnoustrojowe, i co ważne, nie działa drażniąco na błonę śluzową. Regularne płukanie jamy ustnej lewaseptykami obniża liczbę drobnoustrojów ją zasiedlających, w tym patogennych, oraz ogranicza ryzyko translokacji do dolnych dróg oddechowych.
Zakażenia nabywane drogą bezpośrednich kontaktów seksualnych (STI) stanowią poważny problem wśród kobiet i mężczyzn. Do najczęściej rozpowszechnianych patogenów przenoszonych drogą płciową należą Chlamydia trachomatis i Neisseria gonorrhoeae. Ze względu na możliwość asymptotycznego przebiegu infekcji, ich wykrycie może zostać przesunięte w czasie, co skutkuje licznymi powikłaniami. Dostępne są różne metody diagnostyczne, które cechują się zarówno różnorodnymi możliwościami, jak i ograniczeniami. Podstawowe informacje dotyczące danej techniki diagnostycznej pozwalają dostosować testy odpowiednio do danego typu pacjentów lub materiałów.
Majaczenie w przebiegu sepsy (SAD) definiowane jest jako rozlane uszkodzenie mózgowia wywołane przez ogólnoustrojową odpowiedź zapalną pojawiającą się w wyniku infekcji, jednak bez oznak infekcji ośrodkowego układu nerwowego. Pojęcie to zastąpiło dotychczas stosowane określenie „encefalopatia septyczna” (SAE). Wystąpienie majaczenia stanu ciężkiego u krytycznie chorych pacjentów leczonych z powodu uogólnionej infekcji związane jest z wydłużeniem czasu wentylacji mechanicznej, czasu hospitalizacji oraz długotrwałą niepełnosprawnością funkcjonalną i upośledzeniem funkcji poznawczych. Liczne dane kliniczne i badania z zakresu nauk podstawowych wskazują, że zapalenie tkanki nerwowej, nieprawidłowa perfuzja mózgowa oraz zaburzenia równowagi neuroprzekaźników są głównymi mechanizmami leżącymi u podstaw rozwoju SAD. Nie istnieją testy diagnostyczne, badania elektrofizjologiczne czy obrazowe lub terapie specyficzne dla majaczenia w przebiegu sepsy, jednak zespół ten zwykle ustępuje po skutecznym leczeniu sepsy. Po ustabilizowaniu stanu pacjenta, zapewnieniu wsparcia układu oddechowego, krążenia i innych narządów oraz wdrożeniu skutecznego leczenia infekcji, pacjenci z ciężką sepsą lub wstrząsem septycznym powinni być poddani rehabilitacji ruchowej i poznawczej tak szybko, jak to możliwe, ponieważ wczesne uruchomienie może skrócić czas trwania delirium. Po ustaleniu wiarygodnych i spójnych definicji SAD niezbędne jest przeprowadzenie dalszych badań, tłumaczących patofizjologię tego stanu, oraz opracowanie dedykowanych metod leczenia.
Celem artykułu jest przedstawienie stanu wiedzy dotyczącego aktualnie dostępnych w Polsce szczepionek przeciwko grypie, zgodnego z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia i polskich ekspertów, oraz danych na temat ich immunogenności i bezpieczeństwa na podstawie wyników badań naukowych, a także opublikowanych wytycznych. Obecnie przeciw grypie rekomendowane jest stosowanie szczepionki tetrawalentnej – ze względu na uzyskiwanie w porównaniu do szczepionki trójwalentnej szerszej ochrony przed zachorowaniem i podobnego profilu bezpieczeństwa.
Zakażenia ran/owrzodzeń przewlekłych są wywoływane przez biofilm tworzony przez drobnoustroje. Trudności w terapii zainfekowanych ran wynikają ze szczególnej tolerancji biofilmu na czynniki środowiskowe, środki przeciwdrobnoustrojowe oraz aktywność układu immunologicznego. Obserwowany w ostatnich latach wzrost odsetka pacjentów z ranami i owrzodzeniami przewlekłymi wskazuje na potrzebę zmiany schematów postępowania i ustalenia zasad działania, również ze względów ekonomicznych. Właściwe przygotowanie rany do leczenia ma kluczowe znaczenie w kontekście oczekiwanych efektów. Wybór sposobu oczyszczania rany, diagnostyka mikrobiologiczna, zastosowanie miejscowo działających środków przeciwdrobnoustrojowych, dobór odpowiednich opatrunków i wspomaganie procesu gojenia metodami dodatkowymi powinny być zgodne z rodzajem i aktualnym stanem rany. Holistyczne podejście do pacjenta i współpraca interdyscyplinarnego zespołu medycznego pełnią istotną rolę w opiece nad pacjentem z raną/owrzodzeniem przewlekłym.
Rejestracja stanowi ważny i konieczny element reglamentowania obrotu produktów leczniczych na płaszczyźnie bezpieczeństwa, skuteczności oraz ochrony zdrowia publicznego. Wraz z przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do Wspólnoty Europejskiej (WE) proces rejestracyjny produktów leczniczych jest regulowany nie tylko ustawodawstwem polskim, lecz także przepisami unijnym, które obowiązują na terenie państwa polskiego.
Ebola virus disease Kazimierz Kochman Instytut Fizjologii i Żywienia Zwierząt im. J. Kielanowskiego w Jabłonnie, Polska Akademia Nauk, ul. Instytucka 2, 05-110 Jabłonna, Tel.: (22) 756 33 00, Fax: (22) 756 33 02 Wpłynęło: 10.05.2014 Zaakceptowano: 30.05.2014 DOI:...
Elżbieta Mazur Katedra Mikrobiologii Lekarskiej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, ul. Chodźki 1, 20-093 Lublin, Tel.: (81) 448 64 00 Wpłynęło: 04.06.2014 Zaakceptowano: 01.07.2014 DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2014032 Forum Zakażeń 2014;5(6):331–334 Artykuł w wersji...
Choroba wirusowa Ebola (ang. Ebola virus disease – EVD), dawniej znana pod nazwą „gorączka krwotoczna Ebola”, jest wywoływana przez wirus o tej samej nazwie sklasyfikowany w rodzinie Filoviridae, rodzaj Filovirus. Zidentyfikowano 5 gatunków tego wirusa. Epidemia trwająca od 2013 roku jest największą epidemią od momentu wykrycia wirusa Ebola (EBOV) w 1976 roku. Obecnie nie istnieje szczepionka profilaktyczna przeciwko tej chorobie; nie ma także leków o swoistym działaniu. Nieliczne preparaty znajdują się na etapie badań eksperymentalnych. W pracy przedstawiono właściwości EBOV, epidemiologię, patogenezę, objawy kliniczne oraz badania nad szczepionkami i lekami.
Najnowsze badania wykazują wzrost częstości występowania, nawrotów oraz ciężkości przebiegu zakażeń Clostridium difficile (ang. Clostridium difficile infection – CDI). W ostatnim dziesięcioleciu w skali światowej odnotowano wyraźne zmiany w epidemiologii CDI. Obecnie coraz częściej laseczki C. difficile są uznawane za przyczynę biegunki u ludzi. Standardowo CDI odnosi się do zakażeń szpitalnych, jednak infekcje o etiologii Clostridium difficile pojawiają się obecnie w populacji zaliczanej uprzednio do grupy niskiego ryzyka, tj. wśród osób bez czynników predysponujących do tego zakażenia. Ostatnie badania wykazały bardzo dużą zmienność genetyczną C. difficile. Ważnym źrodłem tego typu zakażeń, związanym z rozprzestrzenianiem spor, mogą być pacjenci z objawami, bezobjawowi nosiciele, a także: zwierzęta, rośliny, woda, żywność i środowisko szpitalne. W pracy przedstawiono epidemiologię, wzrost znaczenia, źródła zakażenia oraz czynniki wirulencji C. difficile.
Niezamierzona hipotermia okołooperacyjna wiąże się z obniżeniem temperatury ciała poniżej 36 C i jest częstym powikłaniem okołooperacyjnym, powodującym szereg niekorzystnych następstw, między innymi zakażenie miejsca operowanego (ZMO). Właściwe postępowanie okołooperacyjne pozwala w znacznym stopniu ograniczyć skalę zjawiska, poprawia komfort pacjenta i ma bezpośredni znaczący wpływ na jakość oraz ostateczny wynik leczenia. W pracy zaprezentowano powikłania hipotermii, głownie infekcyjne.
Należąca do aminoglikozydów tobramycyna wykazuje – podobnie jak wszystkie leki z tej grupy – silne właściwości bakteriobójcze oraz efekt poantybiotykowy (ang. postantibiotic effect – PAE). Wyrożnia ją wysoka aktywność wobec Pseudomonas aeruginosa oraz niższa od gentamycyny nefro- i ototoksyczność. Z uwagi na zakres działania oraz farmakokinetykę tobramycyny, jej stosowanie rekomenduje się zwłaszcza w ciężkich zakażeniach szpitalnych oraz w zaostrzeniach przewlekłych zmian w obrębie dolnych drog oddechowych, a także w powikłanych zakażeniach układu moczowego. Skuteczność preparatu jest zależna od osiągnięcia co najmniej dziesięciokrotnie wyższego stężenia maksymalnego (Cmax), utrzymującego się w zakresie stężeń terapeutycznych, w odniesieniu do minimalnego stężenia hamującego (ang. minimal inhibitory concentration – MIC). Dawkowanie w ustalonych odstępach czasu (nie częściej niż raz na dobę) zwiększa efekt terapeutyczny przy jednoczesnym obniżeniu toksyczności. Dostępność gotowych roztworow do infuzji wpływa na redukcję błędow związanych z samodzielnym przygotowaniem preparatow do wlewow, a jednocześnie zwiększa bezpieczeństwo stosowanej terapii aminoglikozydem.
Rozpoznawanie ciężkich zakażeń grzybiczych w oddziałach intensywnej terapii (OIT) opiera się przede wszystkim na badaniu klinicznym. Ze względu na brak charakterystycznych cech oraz trudności w izolacji patogenu, w przypadku każdego zakażenia, którego objawy (w tym gorączka) nie ustępują pomimo prawidłowo prowadzonej antybiotykoterapii, należy brać pod uwagę możliwość rozwoju infekcji grzybiczej. Indeks Candida (IC) jest zalecany jako czynnik decyzyjny włączenia terapii przeciwgrzybiczej, a decyzja o wdrożeniu leczenia zapada najczęściej po izolacji grzyba i określeniu jego lekowrażliwości. Relacja pomiędzy skalą Candida (ang. Candida Score – CS) a IC pozwala rozróżnić kolonizację od inwazji Candida sp. Wartość referencyjna dla CS wynosi <3. Skala Candida to system oceny ryzyka kandydozy, który pozwala na wczesne włączenie leczenia przeciwgrzybiczego u pacjentów OIT. W przypadku nałożenia się kandydemii na inny trudny problem medyczny, jakim jest zespół niewydolności wielonarządowej (ang. multiple organ dysfunction syndrome – MODS), chorych przebywających w OIT zalicza się do grupy najwyższego ryzyka związanego z niepowodzeniem leczenia. Flucytozynę podaje się zazwyczaj w terapii alternatywnej (razem z amfoterycyną B) w ciężkim zapaleniu opon mózgowych, zapaleniu mięśnia sercowego oraz zapaleniu drog moczowych.
Narzędzia i urządzenia medyczne stosowane w szpitalach oraz gabinetach zabiegowych są narażone na ryzyko zanieczyszczenia rożnymi patogennymi drobnoustrojami. Zgodnie z Ustawą o wyrobach medycznych, wyroby te muszą zapewnić bezpieczeństwo pacjentom, pracownikom oraz osobom trzecim. Bezpieczeństwo narzędzi jest wymagane przez prawo. Skuteczna dekontaminacja wyrobow medycznych wielokrotnego użytku jest niezbędna w celu zmniejszenia ryzyka infekcji. Dezynfekcja jest częścią procesu dekontaminacji. Podstawową cechą preparatow dezynfekcyjnych jest ich skuteczność sprawdzona odpowiednimi metodami określonymi w normach europejskich (EN ). Przy wyborze środka dezynfekującego należy zwrocić uwagę na jego zakres działania, stężenie i zalecany czas kontaktu, a także na okres trwałości roztworu. Procesy czyszczenia i dezynfekcji powinny być zawsze przeprowadzane zgodnie z instrukcjami środkow i procesow sprawdzonych pod względem skuteczności oraz dostosowanych do danego urządzenia medycznego. Ponadto powinny być zwalidowane. Należy przestrzegać zasad bezpiecznego stosowania środkow dezynfekcyjnych. Personel medyczny przeprowadzający dekontaminację wyrobów medycznych musi mieć odpowiednią wiedzę praktyczną i teoretyczną, która powinna być stale uzupełniana.
Zakażenia szpitalne stanowią przedmiot rozważań epidemiologow, osob zarządzających podmiotami leczniczymi, finansistow oraz prawnikow. Częstotliwość ich występowania jest istotnym wskaźnikiem jakości świadczonych przez szpital usług medycznych. Wśrod monitorowanych infekcji ważne miejsce zajmuje zakażenie miejsca operowanego (ZMO). W czasie dochodzeń epidemiologicznych związanych z występowaniem ZMO brane są pod uwagę np. traumatyczne techniki operacyjne oraz przedłużający się czas zabiegu. Wydaje się jednak, że zbyt rzadko (lub nawet wcale) rozpatrywany jest wpływ jakości instrumentarium chirurgicznego na dobry efekt przeprowadzonej procedury. W niniejszym opracowaniu przedstawiono zależności między stanem instrumentarium a przebiegiem zabiegu operacyjnego i ewentualnym ryzykiem wystąpienia ZMO. Rozpatrzono rownież inne zagrożenia związane np. z zakażeniami wirusowymi u operowanych.
Zgodnie z aktualnymi wytycznymi w ostrej biegunce o przebiegu lekkim i umiarkowanym zaleca się stosowanie doustnych płynow nawadniających (DNP), jako uznanej metody zapobiegania i leczenia odwodnienia. Coraz lepiej udokumentowane są rownież skuteczność i bezpieczeństwo wybranych szczepow probiotycznych w terapii uzupełniającej ostrej biegunki. Udowodniono, że podawanie wybranych probiotykow skraca czas choroby oraz wpływa na zmniejszenie objętości oddawanego stolca.
Pacjent z nowotworem złośliwym, u którego konieczne jest prowadzenie żywienia pozajelitowego (ŻP, ang. parenteral nutrition – PN), jest narażony na rozwój nadmiernej odpowiedzi zapalnej przy jednoczesnym niedostatku odpowiedzi układu odpornościowego. Tradycyjnie w sztucznym żywieniu wykorzystywany jest olej sojowy (bogaty w kwasy tłuszczowe omega-6), jednak może on promować zapalenie i tłumić odpowiedź immunologiczną. Dodanie oleju rybiego do mieszaniny żywieniowej wykazało zdolność do modyfikacji składu lipidów osocza, komórek i tkanek. Wzrost zawartości kwasów tłuszczowych (KT) omega-3 w błonach komórkowych może wpływać na funkcje komórek w rożnych mechanizmach poprzez: zmianę płynności błony komórkowej, oddziaływanie na szlaki sygnałowe i ekspresję genów oraz zmianę w strukturze mediatorów lipidowych (eikozanoidów). Mieszaniny do żywienia pozajelitowego wzbogacane o KT omega-3 potencjalnie poprawiają funkcjonowanie systemu odpornościowego, co zostało szczegołowo omówione w niniejszej pracy.
Pacjenci hospitalizowani w oddziałach intensywnej terapii (OIT) są grupą chorych, u ktorych częściej niż u innych pacjentow w przebiegu hospitalizacji dochodzi do powikłań infekcyjnych. W artykule przedstawiono przypadek fungemii o etiologii Candida glabrata związanej z obecnością cewnika. Po szybkim zidentyfikowaniu czynnika etiologicznego z powodzeniem terapeutycznym zastosowano terapię mykafunginą.
W pracy przedstawiono opis przypadku legionellozy płucnej u 62-letniego pacjenta. Ciężki przebieg choroby – wynikający z objawów wstrząsu septycznego – wymagał leczenia w oddziale intensywnej terapii (OIT). U mężczyzny konieczne było zastosowanie noradrenaliny (0,07–0,3 μg/kg/minutę) oraz zaintubowanie tchawicy i prowadzenie mechanicznej wentylacji płuc (PaO2/FiO2 – 124,3; saturacja – 88%). Bezpośrednio po przyjęciu do OIT rozpoczęto antybiotykoterapię empiryczną (ceftriakson, klarytromycyna). W drugim dniu hospitalizacji potwierdzono zakażenie Legionella pneumophila serotyp 1 (antygen Legionella w moczu). Z powodu ostrej niewydolności nerek i wysokiego poziomu endotoksyn zastosowano ciągłą żylno-żylną hemodiafiltrację (ang. continuous veno-venous hemodiafiltration – CVVHDF) z pozaustrojową eliminacją endotoksyn z krwi metodą perfuzji za pomocą filtru oXiris™. Poziom aktywności endotoksyn po 24 godzinach uległ obniżeniu z 0,67 EAU (ang. endotoxin activity units) do 0,37 EAU . Wczesna diagnostyka mikrobiologiczna, szybkie wdrożenie właściwej antybiotykoterapii, prowadzenie standardowego leczenia wstrząsu septycznego, a także zastosowanie niestandardowej metody pozaustrojowej eliminacji endotoksyn umożliwiły wyleczenie chorego.
Claude Bernard urodził się 12 lipca 1813 roku w Saint-Julien de Villefranche we Francji. Uczony przez całe życie pozostał głęboko przywiązany do swej ojczystej ziemi i wracał do niej bardzo często.
Podstawowym aktem prawnym definiującym zakażenie szpitalne jest Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, która zobowiązuje kierowników placówek ochrony zdrowia do oceny złożonych czynników ryzyka występujących po stronie pacjenta i szpitala, a także związanych ze stosowaniem mnogich procedur wysokiego ryzyka, jako nieodłącznego zjawiska biologicznego podlegającego ocenie w zdefiniowanej populacji poprzez określone metody, narzędzia badawcze oraz opisowe analizy epidemiologiczne oparte na uniwersalnych współczynnikach epidemiologicznych. Nadzór nad infekcjami to nadzór nad negatywnymi miernikami zdrowia, służącymi do oceny stanu zdrowia poprzez badanie natężenia zgonów (umieralność – ang. mortality rate; śmiertelność – ang. mortality) i choroby (zapadalność – ang. incidence; zachorowalność skumulowana – ang. cumulative incidence; gęstość zachorowania – ang. incidence density; chorobowość – ang. prevalance; chorobowość drobnoustrojów). Kontrola zakażeń w podmiocie działalności leczniczej (szpitalu) jest sprawowana głownie przez pielęgniarki epidemiologiczne. Postęp w zdrowiu publicznym dotyczy przede wszystkim edukacji personelu medycznego w zakresie popełnianych błędów oraz nauki, jak ich nie popełniać w przyszłości. Unikanie zdarzeń niepożądanych – w tym zakażeń szpitalnych związanych z oceną ryzyka – jest kwestią nie tylko utrzymania poziomu jakości; wiąże się także ze świadomością możliwości jego wystąpienia. Czynniki ryzyka zdarzeń niepożądanych – w tym rownież zakażeń związanych z opieką zdrowotną (ang. healthcare-associated infection – HAI) – można podzielić na zależne od: pacjenta, drobnoustrojow i szpitalnej polityki antybiotykowej oraz procedur wysokiego ryzyka związanych z procesem terapeutycznym lub pielęgnacyjnym. Jednakże oprocz świadomości istniejącego ryzyka, istotne jest także jego mierzenie. Stosowanie pomiarow ryzyka umożliwia świadome podejmowanie go i odpowiednie nim zarządzanie. Aktywne monitorowanie zakażeń i ryzyka infekcji to obecnie priorytetowy, najpilniejszy i najnowocześniejszy standard wspołczesnej medycyny. Prowadzone działania zapobiegające szerzeniu się zakażeń i chorob infekcyjnych obejmują między innymi ocenę ryzyka ich wystąpienia. Do miar ryzyka zalicza się: ryzyko względne RR (ang. relative risk) (iloraz zachorowalności w grupie eksponowanej do zachorowalności w grupie nieeksponowanej) oraz iloraz szans OR (ang. odds ratio) (prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia niepożądanego w grupie eksponowanej do prawdopodobieństwa tego zdarzenia w grupie nieeksponowanej).
Powikłania związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych są istotnym czynnikiem oddziałującym na jakość opieki. Znajomość zagrożeń wynikająca z oceny ryzyka powinna mieć wpływ na zminimalizowanie niepożądanych efektów wiążących się z podejmowanymi wobec pacjenta działaniami terapeutycznymi. W tym celu niezbędne staje się stworzenie i wykorzystanie narzędzi badawczych, pozwalających na szacowanie poziomu dopuszczalnego ryzyka. Obecnie nie jest to kwestią innowacyjności w zarządzaniu jakością, lecz obowiązkiem wynikającym z Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Zakażenia miejsca operowanego (ZMO) po zabiegach czystych prawie we wszystkich przypadkach są wywoływane przez organizmy endogenne kolonizujące skórę pacjenta, dlatego przygotowanie skory do operacji odgrywa ogromną rolę w profilaktyce ZMO. Na świecie opublikowano wiele wytycznych omawiających przygotowanie chorego do zabiegu operacyjnego. W większości z nich rekomendowany jest prysznic/kąpiel z użyciem mydła zwykłego lub antybakteryjnego, przynajmniej wieczorem przed planowanym zabiegiem operacyjnym. Badania naukowe z randomizowaną grupą kontrolną udowadniają nieskuteczność przedoperacyjnego prysznica/kąpieli z zastosowaniem mydła z chlorheksydyną w odniesieniu do redukcji ZMO. Celem pracy była analiza wniosków z wytycznych oraz podsumowanie ogólnych ustaleń rekomendacji.
