W niniejszej pracy przedstawiono wyniki monitorowania zakażeń miejsca operowanego (ZMO) w latach 2008–2017 w czterech wybranych klinikach Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy. W badaniu prospektywnym zgromadzono i przeanalizowano informacje o 49 160 pacjentach hospitalizowanych w Klinikach: Chirurgii Ogólnej, Kardiochirurgii, Neurochirurgii, Ortopedii. Porównano wskaźniki zachorowalności na ZMO wśród analizowanych chorych w przeliczeniu na 100 hospitalizowanych pacjentów, u których przeprowadzono zabieg operacyjny. Dane uzyskiwane były na podstawie zgłoszeń indywidualnych kart rejestracji zakażenia, monitoringu celowanego oraz czynnego monitorowania. Przeprowadzona analiza wykazała, że współczynnik zapadalności na zakażenia miejsca operowanego na podstawie zgłoszeń indywidualnych kart rejestracji zakażeń wyniósł 1,7% (823 zakażenia u 49 160 chorych poddanych zabiegom operacyjnym), natomiast współczynnik zapadalności na podstawie monitoringu celowanego – 1,9% (752 infekcje u 39 094 operowanych osób). W przypadku czynnego monitorowania współczynnik zapadalności plasował się na poziomie 15,2% (30 zakażeń u 197 operowanych). U wszystkich chorych, których poddano analizie podczas prowadzenia czynnego monitorowania (n=197), przeprowadzono ocenę występowania ZMO. Rozpoznanie zakażenia miejsca operowanego w 25 przypadkach (83,4%) zostało postawione w trakcie hospitalizacji, natomiast 5 przypadków (16,6%) rozpoznano podczas wizyty kontrolnej w Zespole Poradni Specjalistycznych. Wśród wszystkich ZMO zdiagnozowano: powierzchowne zakażenie w miejscu nacięcia (33,3%; n=10), głębokie zakażenie miejsca nacięcia (50%; n=15) oraz zakażenie narządu/przestrzeni (16,7%; n=5). Przedstawione w artykule współczynniki zapadalności zakażeń miejsca operowanego uzyskane na podstawie przyjętych systemów monitorowania wskazują jednomyślnie, że rejestrowanie infekcji w oparciu o indywidualne karty rejestracji zakażenia oraz monitoring celowany są działaniami niewystarczającymi. Dopiero czynne monitorowanie miejsca operowanego przez członków zespołu kontroli zakażeń szpitalnych umożliwia uzyskanie wiarygodnych informacji o występowaniu ZMO.
Przewlekła niewydolność żylna jest jednym z najczęstszych powodów powstawania niegojącej się rany. Za formowanie się owrzodzenia goleni w około 75% przypadków odpowiadają nieprawidłowości w układzie żylnym. Najczęstszymi powikłaniami infekcyjnymi są współistniejąca kolonizacja oraz zakażenie bakteryjne. Znacznie rzadziej w przewlekłym uszkodzeniu tkankowym, jako miejscu bytowania drobnoustrojów, stwierdza się infestację pasożytniczą. Chronizacja leczenia przedłuża okres dyskomfortu chorego, zwiększa nakłady na opiekę zdrowotną, a także wymusza wykorzystanie dodatkowych procedur diagnostycznych oraz terapeutycznych. W niniejszej pracy przedstawiono opis przypadku długotrwałego, upośledzonego procesu gojenia owrzodzenia goleni wynikającego ze współistniejącego zakażenia świerzbowcem ludzkim (Sarcoptes scabiei). Odpowiednia opieka nad raną, różnokierunkowa diagnostyka oraz ostatecznie ukierunkowane leczenie umożliwiły ograniczenie miejscowej infekcji, zahamowały rozwój powikłań ustrojowych oraz przyczyniły się do postępu gojenia przewlekłej rany zakażonej.
Kandydemia jest jedną z najczęstszych infekcji szpitalnych, przebiegających z wysoką śmiertelnością. Zakażenia związane z centralnymi cewnikami żylnymi o etiologii grzybiczej mogą być pochodzenia endogennego (większość zakażeń Candida spp.) lub egzogennego. W opisywanym przypadku 65-letni pacjent był przyjęty do Kliniki Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Onkologicznej z powodu powikłania choroby Leśniowskiego-Crohna – perforacji przewodu pokarmowego z kałowym zapaleniem otrzewnej. Z powodu pogarszającego się stanu ogólnego chory został przeniesiony do Oddziału Intensywnej Terapii. W posiewie krwi obwodowej i krwi z cewnika centralnego wyhodowano dwa szczepy z rodzaju Candida – Candida tropicalis i Candida glabrata. W terapii zastosowano kaspofunginę w dawce 70 mg/dobę, a następnie w kolejnych dniach 50 mg/dobę. Zgodnie z wytycznymi IDSA, ESCMID oraz rekomendacji grup eksperckich w leczeniu fungemii i fungemii odcewnikowych o etiologii Candida tropicalis i Candida glabrata lekami pierwszego rzutu są echinokandyny.
Skuteczne leczenie następstw ciężkich urazowych i pooperacyjnych zakażeń w oddziale anestezjologii i intensywnej terapii (OAiIT) opiera się na trzech aspektach: interwencji chirurgicznej zapewniającej usunięcie ognisk zakażenia, intensywnej terapii umożliwiającej właściwy przepływ tkankowy i funkcjonowanie narządów oraz skutecznej antybiotykoterapii. Wczesne, empiryczne zastosowanie długo działających lipoglikopeptydowych antybiotyków w ABSSSI pozwala zapobiec rozwojowi zakażenia i jest cennym elementem strategii terapii chorych z urazem wielonarządowym, u których konieczne jest wielospecjalistyczne leczenie operacyjne.
W niniejszej pracy zaprezentowano przypadek zakażenia wielodrobnoustrojowego bakteriami wielolekoopornymi Pseudomonas aeruginosa MDR i Klebsiella pneumoniae KPC u nieimmunokompetentnego 23-letniego pacjenta po przeszczepie komórek krwiotwórczych krwi obwodowej z neutropenią, przyjętego do OIT we wstrząsie septycznym. W wyniku prowadzenia antybiotykoterapii wielolekowej z zastosowaniem meropenemu (zwiększona ekspozycja), kolistyny oraz ceftazydymu z awibaktamem uzyskano ustąpienie objawów uogólnionego zakażenia.
Częstotliwość występowania zakażeń związanych z opieką zdrowotną (HAI) pozostaje w ścisłym związku z rodzajem zabiegów diagnostycznych i terapeutycznych wykonywanych u pacjentów. Stale rośnie liczba chorych z centralnym cewnikiem naczyniowym (CVC). Powikłania pod postacią zakażeń krwi, których źródłem jest implantowany CVC, wiążą się z bezpośrednim stanem zagrożenia życia, wydłużeniem czasu pobytu w szpitalu oraz wzrostem kosztów leczenia. Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy zakażenia tzw. odcewnikowe, związane z obecnością centralnego cewnika naczyniowego, to w 70% zdarzenia niepożądane, których można uniknąć dzięki konsekwentnej realizacji środków zapobiegawczych podczas zakładania wkłucia i pielęgnacji cewników naczyniowych. Za najważniejsze elementy skutecznego programu kontroli zakażeń uznaje się: obecność wyszkolonego personelu, efektywne monitorowanie zakażeń szpitalnych i działające procedury profilaktyki infekcji. Osoby sprawujące kontrolę mogą używać listy kontrolnej, która – jeśli uwzględnia wszystkie aspekty kontrolowanej procedury – ułatwi rozpoznanie braków i nieprawidłowości, przez co w znaczący sposób może wpłynąć na poprawę przestrzegania zasad zawartych w procedurze.
W ostatnich latach środowisko epidemiologów ostrzega przed lawinowym narastaniem lekooporności wśród szczepów bakteryjnych i grzybów. MDRO, czyli wielolekooporne szczepy niewrażliwe na antybiotyki z trzech lub więcej klas leków przeciwbakteryjnych, aktywnych wobec danego gatunku drobnoustrojów, są prawdziwą bombą z opóźnionym zapłonem, gdyż nie zawsze ich obecność wiąże się z objawami klinicznym – w organizmach nosicieli mogą trwać bezobjawowo. Strategie działania w obszarze zapobiegania rozprzestrzenianiu się tych szczepów powinny być wielopoziomowe: od działań na poziomie ministerialnym, poprzez decyzyjność kierowników szpitali, na działaniach każdego pracownika ochrony zdrowia i samego pacjenta kończąc.
Higieniczna dezynfekcja rąk zapobiega zakażeniom szpitalnym, a jej pomijanie lub niewystraczające dbanie o nią przez personel medyczny skutkuje transmisją patogenów z jednego pacjenta na drugiego lub na powierzchnie nieożywione, w tym sprzęt medyczny i przedmioty często używane przez pracowników szpitalnych, tj. długopisy i telefony komórkowe. W szpitalu do miejsc często zasiedlanych przez patogeny należą stanowiska do mycia rąk na oddziale. Najbardziej narażone na skażenie są uchwyty kranów. Prawidłową higienę rąk personelu utrudnia noszenie: pierścionków, zegarków i długich oraz sztucznych paznokci. Dowiedziono, że skóra pod pierścionkiem lub obrączką jest liczniej skolonizowana niż porównywalne obszary bez biżuterii, a noszenie zegarków lub bransoletek uniemożliwia prawidłową dekontaminację nadgarstków. Również długie, a zwłaszcza sztuczne paznokcie przyczyniają się do kolonizacji większej liczby bakterii, utrudniając tym samym skuteczną dekontaminację. Personel ma obowiązek wykonywać higieniczną dezynfekcję rąk oraz wszystkie inne czynności przy pacjencie z należytą starannością, tak aby zapewnić mu bezpieczną opiekę.
Zakażenia układu moczowego (ZUM) należą do najczęstszych chorób infekcyjnych w praktyce ambulatoryjnej i szpitalnej. Wywołują je zwykle pałeczki Gram-ujemne z rodziny Enterobacteriaceae, głównie Escherichia coli. W związku z narastaniem oporności uropatogenów na doustne leki I rzutu (kotrimoksazol, nitrofurantoina, fosfomycyna, trimetoprim) i II rzutu (fluorochinolony) większą uwagę zwraca się na podawaną doustnie nitroksolinę (5-nitro-8-hydroksychinolina), zalecaną u dorosłych w ostrych i nawracających ZUM, wywołanych przez szczepy E. coli. W publikacji omówiono mechanizm działania, farmakokinetykę i farmakodynamikę nitroksoliny, aktywność wobec E. coli i innych pałeczek Gram-ujemnych, w tym wieloopornych. Biorąc pod uwagę bezpieczeństwo stosowania i efektywność oraz narastanie
oporności uropatogenów na kotrimoksazol i fluorochinolony, ale nie na nitroksolinę, należy rozważyć nitroksolinę jako jeden z leków I rzutu w leczeniu nieskomplikowanych zakażeń układu moczowego. Zróżnicowane wyniki wrażliwości na ten lek innych pałeczek Enterobacterales wymagają dalszych badań w celu ewentualnego rozszerzenia wskazań do stosowania nitroksoliny w ZUM.
W publikacji przedstawiono aktualną wiedzę na temat penicylin naturalnych, uwzględniając dane o zużyciu w Europie, wskazania do stosowania oraz problemy związane z przeszacowaniem liczby pacjentów uczulonych na β-laktamy.
Niniejsza praca stanowi syntezę wiadomości na temat obecnej pozycji gentamycyny w terapii zakażeń, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania jej w terapii miejscowej. Omówiony został mechanizm i zakres działania gentamycyny, wskazania do stosowania, a także mechanizmy oporności – zwłaszcza te, które w ostatnich latach spowodowały wzrost oporności szczepów na ten antybiotyk (nowe wersje enzymów modyfikujących aminoglikozydy, plazmidowe metylazy warunkujące mechanizm receptorowy, tworzenie biofilmu). Opisano wady i zalety terapii miejscowej, uwzględniając stosowanie różnych nośników dla gentamycyny, w tym nowych rozwiązań. Przeanalizowano zwłaszcza najnowsze badania kliniczne i mikrobiologiczne dotyczące implantu kolagenowego z gentamycyną (gąbka Garamycin ®) polecanego w terapii zakażeń kości, których struktura anatomiczna oraz zakażenia w postaci biofilmu powodują niedostateczną penetrację omawianego antybiotyku i brak jego skuteczności w terapii systemowej. Zaprezentowano także najnowsze wyniki badań in vitro z zastosowaniem gąbki kolagenowej w eradykacji biofilmu wytwarzanego przez drobnoustroje wywołujące zakażenia kości i ran. Wyniki tych badań wydają się obiecujące i potwierdzają możliwość zastosowania implantu kolagenowego z gentamycyną, nawet w przypadku izolacji niektórych szczepów opornych in vitro na ten antybiotyk.
Ceftazydym z awibaktamem jest nowym połączeniem beta-laktamu z inhibitorem beta-laktamaz. Antybiotyk ten został zatwierdzony do leczenia powikłanych zakażeń wewnątrzbrzusznych, zakażeń układu moczowego, szpitalnego zapalenia płuc i innych infekcji wywoływanych przez szczepy pałeczek Gram-ujemnych. Ceftazydym z awibaktamem jest aktywny wobec większości szczepów Klebsiella pneumoniae wytwarzających enzymy typu ESBL i szczepów wielolekoopornych, dlatego może stanowić alternatywę dla karbapenemów czy kolistyny w leczeniu zakażeń szczepami wielolekoopornymi. Badaniem objęto 107 szczepów K. pneumoniae. Wrażliwość na antybiotyki i zdolność wytwarzania enzymów ESBL oznaczano w systemie Phoenix™ z zastosowaniem kart N-402. Dla wszystkich szczepów oznaczono MIC ceftazydymu z awibaktamem metodą paska z gradientem stężeń. Wszystkie szczepy K. pneumoniae wytwarzały enzymy typu ESBL. 73% badanych szczepów było wrażliwych na kolistynę, 53,3% na imipenem i 44,8% na gentamycynę. Wartość MIC ceftazydymu z awibaktamem dla szczepów K. pneumoniae wynosiła od 0,016 do 32 mg/L. Powyżej 98% badanych szczepów było wrażliwych na połączenie ceftazydymu z awibaktamem. Ceftazydym z awibaktamem wykazał bardzo dobrą aktywność in vitro wobec szczepów K. pneumoniae. Uzyskane wyniki wskazują, że lek ten może stanowić skuteczną opcję terapeutyczną w leczeniu ciężkich zakażeń wielolekoopornymi szczepami K. pneumoniae.
Zakażenie wirusem cytomegalii (CMV) występuje powszechnie i zazwyczaj ma charakter bezobjawowy lub skąpoobjawowy, samoograniczający się. Jednakże u osób z zaburzeniami odporności lub w przypadku zakażenia wrodzonego infekcja CMV ma w większości poważny przebieg i może stanowić realne zagrożenie dla zdrowia oraz życia pacjenta. W artykule przedstawiono diagnostykę, przebieg i leczenie zakażenia CMV oraz metody prewencji u chorych z grup ryzyka.
Zabezpieczenie cewników naczyniowych do hemodializy przed kolonizacją drobnoustrojami i rozwojem zakażeń uogólnionych wymaga podania do światła cewnika substancji o właściwościach antykoagulacyjnych oraz przeciwdrobnoustrojowych. W niniejszej pracy dokonano przeglądu stosowanych w tym celu roztworów związków.
W Polsce zdecydowaną większość zakażeń o etiologii Neisseria meningitidis wywołują meningokoki grupy B, a następnie meningokoki C. Jednak od 2014 roku obserwuje się również wzrost zachorowań wywołanych przez meningokoki W. Inwazyjna choroba meningokokowa powodowana przez tę serogrupę charakteryzuje się cięższym przebiegiem, gorszym rokowaniem, występowaniem nietypowych objawów oraz wyższą śmiertelnością. W pracy przedstawiono dwa przypadki inwazyjnej choroby menigokokowej – u niemowlęcia i u nastolatka. Omówiono również epidemiologię meningokoków W w Polsce i Europie oraz zaprezentowano zalecane szczepienia.
Wstęp W celu poprawy sytuacji w obszarze zakażeń szpitalnych należy upowszechniać zasady higieny rąk i skierować wszystkie wysiłki na zmniejszenie przepaści między zaleceniami a ich właściwym stosowaniem. Najlepszym działaniem na rzecz poprawy sytuacji w zakresie higieny rąk jest rozpoczęcie kampanii w każdej placówce medycznej od oceny poziomu wiedzy, aby ustalić deficytowe obszary i podjąć odpowiednie działania. Cel Celem niniejszej pracy była ocena poziomu wiedzy personelu pielęgniarskiego na temat procedury higieny rąk w warunkach szpitalnych. Materiał i metody Badania przeprowadzono wśród 101 pielęgniarek i pielęgniarzy na terenie powiatu raciborskiego, w okresie od stycznia do marca 2019 roku. Zastosowaną metodą badawczą był sondaż diagnostyczny, technika ankietowania, a narzędziem badawczym – autorski kwestionariusz ankiety do oceny poziomu wiedzy
z metryczką. Wyniki Wśród badanych przeważały: kobiety (87,13%), osoby w wieku 36–45 lat (39,6%), ze stażem pracy 6–10 lat oraz 11–15 lat (po 21,2%), pracujące w oddziałach zabiegowych (53,5%), z wykształceniem licencjackim (66,3%), mieszkające w mieście (70,3%), oceniające swój stan zdrowia jako dobry (63%). W badaniach wykazano, że wysoki poziom wiedzy prezentowało 24,7% badanych, niski – 33,7%, a średni – 41,6% respondentów. Wnioski Poziom wiedzy pielęgniarek na temat higieny rąk określono jako przeciętny. Wykształcenie badanych i ich staż pracy miały wpływ na poziom wiedzy odnośnie higieny rąk. Personel pielęgniarski wykazał się znajomością zasad WHO w zakresie dezynfekcji rąk.
Powierzchnie sprzętów do ćwiczeń mają częsty kontakt ze skórą i wydzielinami osób ćwiczących, w związku z czym stanowią potencjalny wektor przenoszenia drobnoustrojów. W celu ograniczenia transmisji zalecana jest dezynfekcja sprzętu, wykonywana przez użytkownika po każdym zakończonym ćwiczeniu. Podczas prowadzenia badań pobrano 100 wymazów z losowo wybranych powierzchni sprzętów do ćwiczeń w czterech wrocławskich siłowniach i klubach fitness. Niektóre powierzchnie badano przed i po dezynfekcji preparatem dostępnym na terenie siłowni. Badanie mikrobiologiczne pobranego materiału wykonywano z zastosowaniem standardowych metod. Dezynfekcję powierzchni sprzętu do ćwiczeń oceniano z użyciem autorskiej karty obserwacji. Na każdej badanej powierzchni stwierdzono obecność od 1 do 6 gatunków drobnoustrojów. Do najczęściej izolowanych należały: koagulazo-ujemne gronkowce, gronkowce złociste i laseczki Bacillus spp. Bakterie chorobotwórcze, w tym Staphylococcus aureus, były obecne w blisko połowie (45%) badanych próbek. Obserwacje 112 użytkowników siłowni wykazały, że środka dezynfekcyjnego użyło ogółem tylko 14,3% ćwiczących. Tylko jedna z obserwowanych osób przeprowadziła dezynfekcję w pełni zgodną z zaleceniami producenta preparatu dezynfekcyjnego. W celu poprawy sytuacji niezbędna jest edukacja użytkowników w zakresie zasad postępowania ograniczających rozprzestrzenianie się mikroorganizmów.
U pacjentów hospitalizowanych na oddziałach intensywnej terapii występuje duże ryzyko rozwoju inwazyjnych zakażeń grzybiczych (IZG). W tej grupie dominują zakażenia wywołane przez drożdżaki z rodzaju Candida, jednak u osób z immunosupresją i innymi czynnikami ryzyka IZG stosunkowo często czynnikami etiologicznymi zakażeń dolnych dróg oddechowych są grzyby pleśniowe z rodzaju Aspergillus, szczególnie Aspergillus fumigatus. Rozpoznanie inwazyjnej aspergilozy płuc polega na wykazaniu obecności grzybni w preparatach biopsyjnych tkanki płuc lub wyizolowaniu grzyba w posiewie materiału pobranego z dolnych dróg oddechowych, przy współistniejących objawach klinicznych. Badania obrazowe (radiologiczne, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny), a także testy serologiczne (wykrywanie antygenów grzybów) mają wartość pomocniczą i muszą być interpretowane w połączeniu z obrazem klinicznym i wynikami badań dodatkowych. Nadal złotym standardem w laboratoryjnej diagnostyce inwazyjnej aspergilozy płuc jest posiew płynu z popłuczyn oskrzelowo-pęcherzykowych. Według wytycznych ECIL-6, IDSA oraz ESCMID/ECMM/ERS, a także zaleceń grup eksperckich, w leczeniu inwazyjnej aspergilozy najwyższe rekomendacje dotyczą stosowania worykonazolu. Wyniki badania in vitro lekowrażliwości izolatów z rodzaju Aspergillus potwierdzają, że lek ten stanowi skuteczną opcję terapeutyczną w leczeniu inwazyjnych zakażeń grzybiczych o tej etiologii.
Meningokoki to bakterie otoczkowe wywołujące zakażenia inwazyjne o wysokim wskaźniku śmiertelności. Zapadalność jest najwyższa w najmłodszych grupach wiekowych. Ze względu na możliwy piorunujący przebieg i wąskie, kilku–kilkunastogodzinne okno terapeutyczne, duże znaczenie odgrywa czujność rodziców. W pracy przedstawiono przypadek siedmiomiesięcznego niemowlęcia, które zostało przyjęte na SOR w dobrym stanie ogólnym. Wstępnie rozpoznano wirusową infekcję przewodu pokarmowego i jedynie ze względu na obawę matki dziecko przyjęto do oddziału. Po kilku godzinach hospitalizacji stan niemowlęcia pogorszył się, wysunięto podejrzenie inwazyjnej choroby meningokokowej i niezwłocznie włączono leczenie, dzięki czemu z powodzeniem opanowano zakażenie bez rozwoju trwałych następstw. Podkreślono rolę matki, której niepokój o zdrowie dziecka spowodował przyjęcie go do szpitala, co w efekcie pozwoliło wcześnie rozpocząć terapię. Uwzględniono znaczenie szczepień ochronnych jako najskuteczniejszego sposobu ochrony przed zakażeniami meningokokowymi.
W niniejszej pracy przedstawiono opis przypadku rozwoju zapalenia otrzewnej u 31-letniego mężczyzny (chorującego na sferocytozę wrodzoną) z zapaleniem dróg żółciowych i wszczepioną przed dziesięcioma miesiącami protezą do przewodu żółciowego wspólnego z powodu jego zwężenia. Chory bezpośrednio po zabiegu wymiany protezy, z jednoczasowym drenażem dróg żółciowych, został przyjęty do Oddziału Intensywnej Terapii z objawami niewydolności: oddechowej, nerek i wątroby w przebiegu sepsy. Zapalenie dróg żółciowych powikłane zapaleniem otrzewnej z obrazem klinicznym wstrząsu septycznego zdiagnozowano w 10. dobie leczenia. Dwa dni wcześniej z powodu splenomegalii, przełomu hemolitycznego, anemizacji, wysokich wartości bilirubiny całkowitej w przebiegu sferocytozy wykonano zabieg resekcji śledziony, z jednoczasowym usunięciem pęcherzyka żółciowego. Trudności terapeutyczne wynikały ze zmieniającej się flory patogennej i lekooporności szczepów (Pseudomonas aeruginosa MDR, Enterococcus faecium VRE) odpowiadających za zakażenie wewnątrzbrzuszne. Usunięcie źródła zakażenia w postaci „starej” protezy, rozszerzona diagnostyka mikrobiologiczna, wdrożona skuteczna antybiotykoterapia celowana (kolistyna, ceftazydym – awibaktam, linezolid), leczenie wstrząsu septycznego według ustalonych standardów oraz stosowanie CVVHDF z pozaustrojową eliminacją endotoksyn z użyciem filtra oXiris™ doprowadziły do stabilizacji krążeniowo-oddechowej, poprawy funkcji nerek i wątroby. W 34. dobie hospitalizacji chorego wypisano do dalszego leczenia w Klinice Chirurgii Ogólnej i Małoinwazyjnej, a w 39. dobie ze szpitala.
Jelita są siedliskiem zróżnicowanej i licznej mikrobioty. Stan ludzkiego zdrowia zależy od korzystnych oraz niekorzystnych efektów prowadzonych działań, a także licznych interakcji mikrobioty komensalnej i patologicznej. Oddziaływanie na linii gospodarz–mikrobiota jelitowa ma daleko idące konsekwencje wpływające na całe ciało człowieka oraz większość układów. Dysbioza leży u podstaw wielu schorzeń i dolegliwości. Preparaty określane jako eubiotyki stosuje się w celu uzyskania równowagi jakościowej i ilościowej składowych mikrobioty w przewodzie pokarmowym. Ryfaksymina-α – oprócz właściwości antybakteryjnych – wykazuje również właściwości eubiotyczne, aktywnie oddziałuje na ilościowy i jakościowy skład mikrobioty jelitowej, co znacznie poszerza możliwości jej zastosowania w leczeniu dysbiozy.
Testy IGRA umożliwiają ex vivo ilościową ocenę wydzielania interferonu-γ (IFN-γ) przez uczulone komórki T w odpowiedzi na antygeny specyficzne dla prątków gruźlicy. Stosuje się je przede wszystkim w wykrywaniu utajo ego zakażenia prątkiem gruźlicy (UZPG). Mogą być również wykorzystywane jako testy pomocnicze w diagnostyce gruźlicy. Testy IGRA cechują się dużą czułością i specyficznością. Fałszywie dodatnie wyniki u osób szczepionych BCG nie występują, co stanowi o istotnej przewadze tych testów nad próbą tuberkulinową. Dodatni wynik IGRA nie jest równoznaczny z dużym ryzykiem zachorowania na gruźlicę. Zaleca się, aby wykrywanie UZPG ograniczyć do grup największego ryzyka reaktywacji gruźlicy, które odniosą korzyść z leczenia profilaktycznego. W stanach immunosupresji możliwe są wyniki fałszywie ujemne.
Gronkowiec złocisty, Staphylococcus aureus, jest jednym z najczęstszych czynników etiologicznych infekcji szpitalnych. Drobnoustrój ten występuje przede wszystkim w formie biofilmu, czyli społeczności komórek otoczonej zewnątrzkomórkową macierzą (matrix), pełniącą funkcję ochronną, strukturalną, regulatorową i odżywczą. W przypadku S. aureus macierz biofilmowa może być tworzona przez lipidy, białka, zewnątrzkomórkowe DNA oraz egzopolisacharydy. Dokładne poznanie składu, struktury i funkcji macierzy biofilmu gronkowca złocistego może przyczynić się do opracowania nowych metod zapobiegania i zwalczania infekcji wywoływanych przez ten drobnoustrój. Celem niniejszej pracy jest przegląd najnowszych doniesień dotyczących biofilmu S. aureus, ze szczególnym naciskiem na zależności pomiędzy występowaniem określonych typów macierzy zewnątrzkomórkowej a zmiennością adaptacyjną struktury biofilmu.
Rozprzestrzenianie się wieloopornych drobnoustrojów w placówkach leczniczych stanowi poważny problem epidemiologiczny, terapeutyczny i etyczny. Od kilku lat Gram-ujemne pałeczki wytwarzające karbapenemazy (CPE) są jednym z najpoważniejszych zagrożeń epidemicznych ochrony zdrowia. Czy procedury zapobiegające rozprzestrzenianiu się tych drobnoustrojów, tworzone i ograniczone do poziomu pojedynczego podmiotu leczniczego, są wystarczające? Czy wystarczy aktywny nadzór członków zespołu kontroli zakażeń, poprawa w zakresie higieny szpitalnej i higieny rąk w danej placówce, aby opanować rozprzestrzenianie się tych patogenów na skalę regionu czy kraju? Wprowadzona w latach 2016–2018 na Mazowszu skoordynowana, szeroko zakrojona interwencja zapobiegania rozprzestrzenianiu się szczepów CPE wykazała, że w sytuacjach dynamicznie postępującego zagrożenia pozytywne efekty może przynieść tylko współdziałanie szpitali z jednostkami nadzorującymi oraz grupą specjalistów zajmujących się kontrolą zakażeń szpitalnych, wytyczającą kierunki działania. Opracowanie przez grupę ekspertów szczegółowych wytycznych postępowania dla wszystkich szpitali województwa mazowieckiego spowodowało ujednolicenie procedur działania, pozwoliło na zebranie wiarygodnych danych epidemiologicznych, a także wpłynęło na poprawę komunikacji między personelem medycznym i pacjentami oraz organami nadzoru sanitarno-epidemiologicznego.
W dobie narastającej oporności drobnoustrojów na antybiotyki skuteczne leczenie infekcji ran stanowi istotne wyzwanie dla pracowników systemów ochrony zdrowia. W celu otrzymania optymalnych warunków do epitelializacji i zamknięcia się rany, konieczne jest uzyskanie właściwego poziomu wilgotności oraz zatrzymanie rozwoju infekcji. Obecnie dostępne są opatrunki oparte na technologiach najnowszej generacji, zawierające zróżnicowane substancje przeciwdrobnoustrojowe, mające służyć wyżej wzmiankowanym celom. Jednym ze stosowanych rozwiązań są wysokochłonne opatrunki lipidokoloidowe zawierające srebro, oparte na matrycy TLC. W niniejszej pracy podjęto się oceny skuteczności in vitro tego typu opatrunku do pochłaniania sztucznego wysięku, oceny siły eradykacyjnej względem patogenów Staphylococcus aureus, Candida albicans i Pseudomonas aeruginosa oraz ich sekwestracji w obrębie matrycy TLC. Uzyskane wyniki wykazały korzystne cechy opatrunku, predysponujące go do wykorzystania w tych obszarach zastosowań, co może stanowić istotny przyczynek do przeprowadzenia badań klinicznych służących pełnemu zrozumieniu interakcji zachodzących między środowiskiem rany, patogenami a matrycą opatrunku.
Mycie i dezynfekcja rąk w codziennej praktyce personelu szpitalnego są najtańszym, a zarazem najskuteczniejszym sposobem ograniczania zakażeń szpitalnych. Celem badania była próba analizy zachowań w zakresie higieny rąk wybranej populacji personelu medycznego pracującego w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie. W 168-osobowej grupie pracowników Ośrodka Diagnostyki Medycznej w wieku 20–72 lata (średnio 45 lat) przeprowadzono anonimową ankietę. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, że podczas wykonywania czynności medycznych, pielęgniarskich i laboratoryjnych personel medyczny stosował procedury higienicznego mycia i dezynfekcji rąk, jednak nie w stopniu zadowalającym. Przestrzeganie zaleceń dla personelu medycznego w zakresie korzystania z fartuchów z krótkim rękawem oraz rezygnacji z noszenia na rękach zegarka i/lub biżuterii deklarowało 80% pracowników. Stwierdzono także, że jedynie 55,4% personelu medycznego posiadało wiedzę odnośnie minimalnego czasu potrzebnego do zabicia większości drobnoustrojów na dłoniach pracownika medycznego. Wydaje się, że podstawowe znaczenie w takim przypadku ma kształtowanie nawyków higienicznych i zapewnienie w środowisku szpitalnym łatwego dostępu do środków dezynfekujących.
Zakażenia dróg płciowych są trudne do diagnostyki i leczenia ze względu na możliwość występowania różnorodnej flory bakteryjnej bez objawów klinicznych zakażenia, występowania patogenów o specjalnych wymaganiach hodowlanych lub niemożliwych do wyhodowania in vitro oraz ze względu na konieczność jednoczesnego leczenia wszystkich partnerów seksualnych. W pracy przedstawiono i omówiono zagadnienia dotyczące mikrobiologicznej diagnostyki i leczenia waginozy bakteryjnej i atypowych zakażeń dróg płciowych powodowanych przez Chlamydia trachomatis i mykoplazmy płciowe, z uwzględnieniem obecnie dostępnych metod i wytycznych dotyczących antybiotykoterapii.
Aminoglikozydy stale stanowią ważną grupę antybiotyków stosowanych w leczeniu zakażeń bakteryjnych, szczególnie u hospitalizowanych pacjentów. Decyduje o tym zarówno ich bakteriobójczość, wykazywanie efektu poantybiotykowego, szeroki zakres działania, jak też możliwość skojarzonej terapii z większością innych antybiotyków. Stosowanie aminoglikozydów ogranicza ich toksyczność, brak aktywności wobec beztlenowców, jak też narastanie oporności wśród bakterii. W pracy przedstawiono mechanizmy działania aminoglikozydów oraz oporności bakterii na tę grupę leków.
Wykonanie cewnikowania moczowego związane jest często z wysokim poziomem bólu u pacjenta, a w wielu przypadkach nieprawidłowo wykonana procedura prowadzić może do zakażeń odcewnikowych, a w efekcie do urosepsy. U pacjentów hospitalizowanych, bakterie własne powodujące zakażenie są wypierane przez wielooporne bakterie szpitalne, których eradykacja bywa niezwykle trudna i kosztowna. Z powyższych powodów istnieje potrzeba przedstawienia aktualnych zaleceń dotyczących cewnikowania moczowego w celu dostarczenia jasnych wytycznych przeprowadzenia tej procedury.
