Celem leczenia przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu B (pwzw typu B), zgodnym z ustaleniami najważniejszych towarzystw naukowych, jest poprawa jakości życia oraz przeżywalności pacjentów, którą można osiągnąć poprzez zahamowanie progresji choroby do marskości, niewydolności narządu czy rozwoju pierwotnego raka wątroby (ang. hepatocellular carcinoma – HCC). Jest to możliwe dzięki trwałemu zahamowaniu replikacji HBV (ang. hepatitis B virus, wirus zapalenia wątroby typu B – wzw B). Z uwagi na brak możliwości eliminacji wzw B z ustroju wskutek tworzenia formy episomalnej (cccDNA), opornej na działanie leków i stanowiącej rezerwuar wirusa, wskaźnik ten staje się miernikiem skuteczności leczenia. Najbardziej pożądanym końcowym punktem terapii pwzw typu B – chociaż nadal stosunkowo rzadko obserwowanym – jest utrata antygenu HBs (HBsAg) z wytworzeniem (lub bez) przeciwciał anty-HBs. Obecnie dominują dwa sposoby leczenia pwzw B: krótkotrwała terapia pegylowanym interferonem alfa-2a (PEG-IFN alfa-2a) oraz wieloletnia, nierzadko dożywotnia kuracja doustnymi analogami nukleot(z)ydowymi (NUC). Zaletami terapii PEG-INF są: brak rozwoju opornych szczepów wirusa HBV, najkrótszy czas leczenia, a także jego najwyższa skuteczność leczenia mierzona odsetkiem utraty HBsAg. Ten schemat powinien być oferowany wszystkim pacjentom bez przeciwwskazań do stosowania IFN. NUC stanowią podstawę leczenia u chorych z zaawansowaną chorobą wątroby, u których stosowanie interferonu wiąże się z ryzykiem dekompensacji funkcji tego narządu, a także u osób z poważnymi schorzeniami ogólnoustrojowymi lub nieodpowiadających na leczenie IFN. Z uwagi na powyższe ograniczenia, szczególnie istotny jest indywidualny i staranny dobór poszczególnych schematów terapeutycznych do pacjenta. Decyzja ta ma ogromny wpływ na ostateczny wynik leczenia.
Wstęp Medycyna hiperbaryczna wykorzystuje ciśnienie wyższe od normalnego ciśnienia atmosferycznego. Leczenie tlenem hiperbarycznym posiada ponad pięćdziesięcioletnią tradycję zarówno w medycynie eksperymentalnej, jak i klinicznej. Lecznicze właściwości zwiększonego utlenowania krwi zależą od mechanizmu działania podwyższonego ciśnienia. Wiele typów komór hiperbarycznych służy obecnie do leczenia pacjentów zarówno planowych, jak i ze wskazań ostrych. Materiał i metody Przedstawiona praca jest próbą oceny zastosowania tlenu hiperbarycznego w leczeniu zakażeń tkanek miękkich. W badaniu wzięło udział sześciu pacjentów, u których zastosowano od 3 do 30 zabiegów sprężeń w wieloosobowej komorze hiperbarycznej w warunkach ciśnienia równego 2,5 ciśnienia absolutnego (ATA). Wyniki U wszystkich badanych zaobserwowano znaczącą poprawę gojenia ran po przeprowadzeniu terapii hiperbarii. Wnioski Dostarczenie organizmowi tlenu pod ciśnieniem zwiększonym do 2,5 ATA wydaje się być pomocną metodą w kompleksowym leczeniu zakażeń tkanek miękkich.
Na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C (pwzw C) choruje ponad 160 milionów ludzi na świecie, a u około 20% spośród nich po 20 latach zakażenia rozwija się marskość wątroby. W przypadku chorych z zaawansowanym włóknieniem lub skompensowaną marskością rekomendowane jest – o ile nie występują bezwzględne przeciwwskazania – natychmiastowe wdrożenie terapii przeciwwirusowej. Uzyskanie trwałego klirensu wirusa HCV (ang. hepatitis C virus, wirusowe zapalenie wątroby typu C – wzw C) jest dla tych pacjentów pierwszym krokiem na drodze terapeutycznej, prowadzącej do: normalizacji biochemicznej, poprawy histologicznej, zmniejszenia ryzyka powikłań choroby, w tym dekompensacji marskości oraz rozwoju raka wątrobowokomórkowego (ang. hepatocellular carcinoma – HCC). Ze względu na duże ryzyko występowania poważnych objawów ubocznych, leczenie przeciwwirusowe chorych z zaawansowanym włóknieniem i skompensowaną marskością wątroby musi być prowadzone ze szczególną uwagą. Terapia powinna odbywać się w wyspecjalizowanych ośrodkach pod nadzorem personelu dysponującego odpowiednią wiedzą i doświadczeniem.
Drobnoustroje skóry – należące zarówno do mikrobioty stałej, jak i przejściowej – mogą być przenoszone bezpośrednio lub pośrednio z człowieka na człowieka. Obecnie wiadomo, że ręce pracowników służby zdrowia są podstawowym wektorem transmisji zakażeń. Higiena rąk personelu medycznego jest uznawana zatem za podstawę profilaktyki infekcji szpitalnych. Ma również wymiar ekonomiczny, gdyż zmniejszenie liczby zakażeń prowadzi do znaczącej redukcji kosztów leczenia. W zapobieganiu infekcjom ważne jest wprowadzenie odpowiedniej strategii na rzecz poprawy przestrzegania zasad higieny rąk. Metodą z wyboru – przed rozpoczęciem wielu czynności związanych z opieką nad pacjentem oraz po ich zakończeniu – jest mycie dłoni oraz zastosowanie antyseptyku (higieniczna dezynfekcja). Z uwagi na znaczenie higieny rąk wśród pracowników służby zdrowia, opracowane zostały rekomendacje – m.in. przez Światową Organizację Zdrowia (ang. World Health Organization – WHO) oraz Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ang. Centers for Disease Control and Prevention – CDC) – dotyczące metod dekontaminacji, wskazań do ich stosowania oraz rodzajów preparatów do higieny. W pracy opisano mikrobiotę skóry (w tym drobnoustroje potencjalnie chorobotwórcze), a także przedstawiono przeglądowe dane na temat wpływu przestrzegania higieny rąk na redukcję zakażeń oraz wytyczne dotyczące wykonania zabiegów higieny.
W imieniu Komitetu Organizacyjnego serdecznie witamy w uroczo położonym Hotelu Zamek Ryn na XXV Zjeździe Naukowo- Szkoleniowym Sekcji Zakażeń Chirurgicznych Towarzystwa Chirurgów Polskich i XXI Zjeździe Polskiego Towarzystwa Zakażeń Szpitalnych. Jest to kolejne spotkanie w tym przepięknym zakątku Polski. Zjazd Naukowo-Szkoleniowy w Zamku Ryn ma charakter interdyscyplinarny, gdyż stanowi przegląd najnowszych metod postępowania terapeutyczno- -diagnostycznego zakażeń chirurgicznych i szpitalnych oraz dopracowanie wytycznych ze szczególnym zwróceniem uwagi na leczenie, postępowanie okołooperacyjne oraz powikłania i wprowadzenie nowych preparatów do praktyki klinicznej. W ramach konferencji – poza wymienionymi problemami – chirurdzy, lekarze innych specjalności, prawnicy, epidemiolodzy oraz mikrobiolodzy będą mogli wymienić poglądy i doświadczenia w postaci doniesień oryginalnych i wykładów dotyczących jakości leczenia w chirurgii, aspektów prawno-etycznych i psychologicznych chorych z zakażeniami leczonych nie tylko operacyjnie.
W pracy przedstawiono przypadek kleszczowego zapalenia mózgu (KZ M, ang. tick-borne encephalitis – TBE), który miał miejsce poza terenami endemicznego występowania KZ M na Dolnym Śląsku w miesiącach zimowych. Pacjent zaprzeczał ukłuciu przez kleszcza, spożywaniu niepasteryzowanych produktów mlecznych oraz wyjazdom za granicę w ciągu czterech tygodni przed zachorowaniem. Przebieg choroby był dwufazowy z bardzo krótką pierwszą niespecyficzną fazą zakażenia wirusem KZ M (ang. tick-borne encephalitis virus) (1–2 dni) oraz bardzo krótkim odstępem pomiędzy fazą pierwszą a fazą mózgową (jeden dzień). U chłopca nie występowały symptomy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (ZO MR) ani odczyn komórkowy w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR). Pośród objawów klinicznych dominowały często powtarzające się napady padaczkowe uogólnione i ogniskowe o zróżnicowanej morfologii, objawy zajęcia móżdżku i psychotyczne. Wykazano uogólnione zmiany w zapisie EEG oraz zmiany w badaniach obrazowych (TK i MR), które pojawiły się po dwóch tygodniach trwania choroby. W pierwszym okresie drugiej fazy KZ M chłopiec nie miał istotnych zaburzeń świadomości, a w okresach pomiędzy napadami był w dobrym kontakcie i stanie ogólnym. Rozpoznanie kleszczowego zapalenia mózgu postawiono na podstawie: objawów klinicznych, wykrycia specyficznych przeciwciał IgM we krwi, wykluczenia innych przyczyn zapalenia mózgu oraz nieskuteczności leczenia acyklowirem. Podstawową trudność w leczeniu stanowiło opanowanie częstych napadów drgawek oraz objawów wytwórczych. Objawy neurologiczne wycofywały się stopniowo, chory po 38 dniach hospitalizacji został wypisany do domu. Nagłe wystąpienie jakichkolwiek objawów neurologicznych (nawet z krótkotrwałą gorączką), szczególnie przy braku znanych przyczyn zachorowania, powinno być wskazaniem do przeprowadzenia diagnostyki w kierunku KZ M. Ze względu na brak specyficznego leczenia, jedynym sposobem zapobiegania skutkom zakażeń wirusem kleszczowego zapalenia mózgu jest wcześniejsze przeprowadzenie szczepień profilaktycznych oraz systematyczne podawanie dawek przypominających.
Wstęp Pozakonazol jest lekiem rekomendowanym do stosowania u dorosłych pacjentów w profilaktyce inwazyjnych zakażeń grzybiczych (ang. invasive fungal infections – IFI) w ostrych białaczkach i w chorobie przeszczep przeciwko gospodarzowi (ang. graftversus- host-disease – GVHD) po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych (ang. hematopoietic stem cell transplantation – HSCT ) oraz w terapii mukormykoz i drugiej linii inwazyjnej aspergilozy. Stosunkowo mało jest natomiast danych dotyczących stosowania pozakonazolu u dzieci. Cel pracy Ocena skuteczności zastosowania pozakonazolu u dzieci w polskich oddziałach hematologii i onkologii dziecięcej (ang. pediatric hematology and oncology – PHO) i HSCT w latach 2012–2013. Materiał i metody Analizą retrospektywną objęto łącznie 37 pacjentów, u których zastosowano pozakonazol w profilaktyce lub terapii IFI. Czworo badanych otrzymało pozakonazol dwukrotnie. Wyniki Pozakonazol w profilaktyce inwazyjnych zakażeń grzybiczych po HSCT stosowano łącznie u 15 pacjentów w wieku 1,3–17,9 roku, w tym u 10 chorych poniżej 12. roku życia. U badanych po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych pozakonazol był stosowany w terapii u 11 osób w przedziale wiekowym 0,9 roku–18 lat, w tym u czterech pacjentów poniżej 12. roku życia. Leczenie zakończyło się powodzeniem u wszystkich chorych, niezależnie od tego czy lek stosowano w monoterapii (n=5), czy w terapii skojarzonej (n=6). U dzieci z chorobami nowotworowymi przebywających w oddziałach PHO pozakonazol był podawany 11 pacjentom w przedziale wiekowym 0,4 roku–18 lat, w tym 6 badanym poniżej 12. roku życia. Czterech chorych otrzymało pozakonazol dwukrotnie. Terapia zakończyła się powodzeniem w 14/15 przypadków, w tym w 8/8 monoterapii oraz u 6/7 pacjentów poddanych terapii skojarzonej. Wnioski Doświadczenia przedstawione w analizie, poparte publikacjami z zagranicznych ośrodków, sugerują, że pozakonazol można również bezpiecznie stosować u dzieci poniżej 12. roku życia.
Urazowe amputacje kończyn należą do najcięższych urazów i wymagają natychmiastowej pomocy chirurgicznej. Replantacje są wciąż jednym z największych wyzwań w chirurgii plastycznej i rekonstrukcyjnej. Ich sukces zależy od wielu czynników, przede wszystkim od mechanizmu i wysokości amputacji oraz od czasu jaki minął od urazu do zabiegu chirurgicznego. Replantacja musi zapewnić zarówno wydolny napływ tętniczy, jak i zbalansowany odpływ żylny z replantowanej kończyny. Miernikiem ukrwienia są kolor i temperatura skóry. Jednym z najrzadziej analizowanych czynników ryzyka niepowodzenia zabiegu jest miejscowa infekcja rany. Materiał i metody Dokonano analizy ryzyka powikłań po zabiegu replantacyjnym w zależności od długości trwania hospitalizacji. Wyniki U żadnego z pacjentów przebywających w szpitalu od pięciu do siedmiu dni dobry wynik replantacji nie uległ pogorszeniu po wypisie. U 66% chorych hospitalizowanych powyżej siedmiu dni (z powodu dużej odległości od miejsca zamieszkania – ponad 500 km) doszło do miejscowego zakażenia rany z wtórną koniecznością amputacji całej kończyny lub jej części. Omowienie i Wnioski Ryzyko miejscowego zakażenia rany po replantacji wydaje się wzrastać wraz z długością trwania hospitalizacji. Obecność tkanek martwiczych w miejscu urazu zwiększa ryzyko zakażenia nawet w przypadku prawidłowego ukrwienia replantowanej kończyny. Czas leczenia szpitalnego po replantacji powinien być tak krótki, jak tylko pozwala na to ustalone dożylne leczenie farmakologiczne.
Clostridium difficile – beztlenowo rosnąca Gram-dodatnia laseczka – to czynnik etiologiczny szeregu schorzeń: od biegunek poantybiotykowych o średniej ciężkości do bardzo ciężkich postaci rzekomobłoniastego zapalenia jelit, doprowadzających do okrężnicy olbrzymiej, posocznicy, perforacji jelit, a nawet zgonu chorego. Na początku XXI wieku zaobserwowano wzrost częstotliwości występowania ciężkich śmiertelnych przypadków zakażeń C. difficile – najpierw w Kanadzie, później w Stanach Zjednoczonych i w krajach Europy. Badania molekularne wykazały, że infekcje o ciężkim przebiegu były spowodowane przez hiperepidemiczny szczep o rybotypie 027 (RT 027). W celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń Clostridium difficile w warunkach szpitalnych należy: prowadzić rozważną antybiotykoterapię, przestrzegać środków ostrożności w opiece nad chorymi zakażonymi (stosowanie rękawiczek i odzieży ochronnej), używać jednorazowego sprzętu medycznego, myć ręce pod bieżącą wodą z użyciem mydła, nie stosować środków alkoholowych do dezynfekcji, izolować pacjentów zakażonych w osobnych salach lub kohortować ich, zbierając kilku w jednej sali. Do czyszczenia i dezynfekcji powierzchni należy stosować środki sporobójcze na bazie podchlorynu, rozcieńczając je według instrukcji producenta. Diagnostyka zakażeń polega na wykrywaniu antygenu GDH (ang. glutamate dehydrogenase, dehydrogenaza glutaminianowa) oraz toksyn A/B C. difficile w kale biegunkowym pacjenta. W terapii stosuje się głównie metronidazol, wankomycynę oraz fidaksomycynę (w zapobieganiu nawrotom), natomiast w ciężkich przypadkach zaleca się przeszczep kału od osoby zdrowej.
Wszystkie zabiegi operacyjne, niezależnie od specjalności, są procedurami inwazyjnymi, z którymi związane jest wysokie ryzyko zakażeń szpitalnych. Dlatego w okresie okołooperacyjnym konieczne jest zapewnienie każdemu operowanemu pacjentowi wszechstronnej i interdyscyplinarnej opieki. Szczególnie ważne jest odpowiednie przygotowanie chorego do operacji. Przestrzeganie klinicznie potwierdzonych standardów ma wpływ na sukces chirurgów, zmniejszenie kosztów leczenia oraz satysfakcję pacjenta.
Obecnie leczenie przeciwwirusowe przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C (pwzw C, ang. chronic hepatitis C virus) u chorych zakażonych genotypem 1 nabrało nowego wymiaru dzięki wprowadzeniu trójlekowych terapii przeciwwirusowych z wykorzystaniem boceprewiru (BOC) i telaprewiru (TPV) oraz coraz bardziej realnej perspektywie wdrożenia terapii przeciwwirusowych bez konieczności stosowania interferonu (IFN). W związku z tym należy zastanowić się, czy dotychczas stosowane dwulekowe terapie przeciwwirusowe – oparte na skojarzonym podawaniu interferonu pegylowanego i rybawiryny (PEG-IFN+RBV) – nadal będą miały zastosowanie w codziennej praktyce klinicznej. Wprowadzenie terapii trójlekowej było niewątpliwie przełomem w leczeniu chorych zakażonych genotypem 1 HCV (ang. hepatitis C virus, wirus zapalenia wątroby typu C – wzw C), niemniej jednak ten typ terapii niesie ze sobą ryzyko wystąpienia działań niepożądanych o poważnym charakterze (niekiedy zagrażających życiu), a także jest kilkakrotnie droższy niż stosowane dotychczas schematy dwulekowe z PEG-IFN+RBV. Dlatego podejmowane są próby opracowania schematów postępowania mających na celu wybranie tych chorych, u których terapie dwulekowe cechują się zbliżoną skutecznością do trójlekowych, przy równocześnie mniejszym ryzyku wystąpienia działań niepożądanych i odpowiednio niższych kosztach kuracji. Zaproponowany ostatnio model predykcyjny odpowiedzi na dwulekowe leczenie przeciwwirusowe obejmuje: wiek pacjenta, indeks masy ciała (ang. body mass index – BMI), poziom wiremii HCV-RNA, poziom płytek krwi oraz indeks aktywności aminotransferazy alaninowej (AlAT ) i asparaginianowej (AspAT ). Wydaje się on być bardzo perspektywiczny i przydatny przy kwalifikacji do leczenia przeciwwirusowego chorych zakażonych genotypem 1 HCV.
W zakładach ochrony zdrowia codziennie wykonuje się kilka tysięcy inwazyjnych zabiegów medycznych. Każda taka procedura medyczna wiąże się z kontaktem instrumentu medycznego albo chirurgicznego z jałową tkanką lub błoną śluzową pacjenta. Podstawowym ryzykiem zabiegu jest możliwość wprowadzenia patogenów, które wywołują infekcje. W celu zagwarantowania braku przenoszenia zakaźnych patogenów na pacjentów konieczna jest dezynfekcja i sterylizacja instrumentów medycznych. Wpływ na bezpieczeństwo chorych i personelu ma także stan sanitarny pomieszczeń w szpitalach, przychodniach i gabinetach. Dekontaminacja narzędzi, sprzętu medycznego i środowiska służącego do wykonywania świadczeń medycznych powinna być dostosowana do stopnia ryzyka infekcji związanego z użyciem narzędzi i sprzętu oraz wpływu otoczenia na ludzi.
Pracownicy zatrudnieni w sektorze opieki zdrowotnej są podczas codziennej pracy narażeni na przypadkowe zranienia ostrymi narzędziami medycznymi. Szacuje się, że w Polsce ma miejsce około 37 tysięcy incydentów tego typu w skali roku. Znaczna część tych zdarzeń nie jest nigdzie zgłaszana. Celem pracy było przybliżenie zagadnień związanych z zapobieganiem i eliminacją zranień ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w świetle polskich przepisów prawnych. Analiza najnowszych rozwiązań prawnych umożliwia całościowe spojrzenie na podejmowane obecnie działania prowadzące do redukcji zagrożenia związanego z chorobami krwiopochodnymi. Obowiązujące w Polsce przepisy prawa pracy w kompleksowy sposób zobowiązują wszystkie podmioty prowadzące działalność leczniczą do zapewnienia pracownikom sektora medycznego bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ochrony przed wypadkami oraz do zapobiegania szerzenia się zakażeń będących skutkiem zranień. Nowe Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych stanowi dopełnienie przepisów dotyczących obowiązku pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznego środowiska pracy. Rozporządzenie w głównej mierze kładzie nacisk na działania z zakresu organizacji pracy oraz opracowywania i wdrażania procedur zmierzających do eliminacji lub ograniczenia ryzyka zranień wśród pracowników.
Celem pracy była ocena częstości występowania kolonizacji Streptococcus agalactiae należącego do grupy B paciorkowców (ang. group B Streptococcus – GBS) w przedsionku pochwy i odbytnicy u kobiet ciężarnych rodzących w Krapkowickim Centrum Zdrowia oraz ustalenie zależności kolonizacji GBS od czynników, takich jak: wiek, cukrzyca, liczba porodów. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono brak korelacji pomiędzy częstością nosicielstwa Streptococcus agalactiae a wiekiem pacjentek oraz współistnieniem cukrzycy. Wykazano znamiennie wyższy odsetek kolonizacji GBS u wieloródek w porównaniu do pierworódek (odpowiednio 60% vs. 40%).
Staphylococcus aureus jest zarówno drobnoustrojem komensalnym, jak i bezwzględnym patogenem chorobotwórczym będącym obecnie częstą przyczyną poważnych zakażeń klinicznych o różnej lokalizacji. U ludzi jama nosowo-gardłowa stanowi główną niszę ekologiczną dla bytowania S. aureus, a nosicielstwo gronkowca złocistego jest poważnym problemem zdrowotnym (przede wszystkim u osób hospitalizowanych). Eliminacja nosicielstwa tego patogenu z użyciem mupirocyny u pacjentów i personelu medycznego zmniejsza znacznie ryzyko wystąpienia zakażeń inwazyjnych w szpitalu i jest bardzo ważnym działaniem profilaktycznym.
Wirus kleszczowego zapalenia mózgu (KZM) występuje endemicznie w co najmniej 27 krajach europejskich, a zapadalność w wielu z nich znacznie wzrosła od 1993 roku. W Polsce, poza wzrostem liczby zachorowań, odnotowuje się przypadki choroby na nowych terenach, na których KZM dotychczas nie występowało. W pracy przedstawiono trudności w rozpoznawaniu kleszczowego zapalenia mózgu u dzieci (szczególnie na terenach nieendemicznych), skutki zachorowania w tej grupie pacjentów oraz nowe ważne problemy w epidemiologii KZM.
Najczęstszą kliniczną postacią zakażeń szpitalnych w jednostkach o profilu zabiegowym jest zakażenie miejsca operowanego (ZMO). W efektywnej profilaktyce ZMO ważne jest podejście wielokierunkowe, uwzględniające wzajemne oddziaływanie oraz dynamikę czynników ryzyka obecnych w okresie przed-, śród- i pooperacyjnym. Bieżące zalecenia CDC (ang. Centers for Disease Control and Prevention) podkreślają znaczenie składowych profilaktyki, takich jak przygotowanie chorego do zabiegu i stosowanie przez personel zasad aseptyki oraz czynników związanych z techniką operacyjną. Wyniki badań potwierdzają zasadność wczesnego rozpoczęcia czynności przygotowawczych i objęcia chorego kompleksową edukacją na etapie opieki przedszpitalnej. W pierwszej części pracy omówiono rolę i zadania pielęgniarki w długoterminowej profilaktyce ZMO.
Nowoczesne modele opieki nad pacjentem obejmują działania optymalizujące terapię wraz z zachowaniem bezpieczeństwa chorych jako priorytetów polityki zdrowotnej. Zdarzenia niepożądane to szkody występujące podczas lub w wyniku leczenia, niezwiązane ze stanem zdrowia pacjenta lub przebiegiem choroby. Zapalenie płuc należy do najczęstszych na świecie przyczyn zgonów. Zapalenie płuc występujące u chorego wentylowanego po upływie 48–72 godzin od intubacji dotchawiczej określa się skrótem VA P (ang. ventilator- associated pneumonia, respiratorowe zapalenie płuc) i łączy się ze wspomaganiem wentylacyjnym niewydolnych oddechowo pacjentów. Respiratorowe zapalenie płuc rozwija się u 9–27% wszystkich zaintubowanych wentylowanych chorych, choć na świecie odnotowuje się zróżnicowaną częstość występowania tej choroby. VA P skutkuje wydłużeniem czasu hospitalizacji średnio o 6,5 dnia i jest obciążone śmiertelnością sięgającą 46–50%. Występowaniu tego rodzaju zapalenia płuc sprzyja obecność wieloopornej flory bakteryjnej (ang. multi- drug resistant – MDR) na oddziałach intensywnej terapii (OIT), wynikająca z powszechnego stosowania antybiotyków o szerokim spektrum działania. U chorych OIT szybko dochodzi do kolonizacji skóry i błon śluzowych (dróg oddechowych, układu moczowego oraz pokarmowego) oportunistycznymi szczepami bakteryjnymi dostającymi się do organizmu człowieka za pośrednictwem sondy żołądkowej, cewników naczyniowych, rurki intubacyjnej lub tracheotomijnej, a także poprzez ręce personelu medycznego i jego ubranie. Prewencja VA P opiera się na systematycznie prowadzonej toalecie jamy ustnej i nosowej oraz drzewa oskrzelowego, prawidłowym ułożeniu ciała pacjenta oraz planowej dekontaminacji przewodu pokarmowego (ang. selective digestive tract decontamination – SDD). Ważną rolę odgrywają także planowe szkolenia na temat prawidłowego przeprowadzania poszczególnych procedur. Wszystkie interwencje powinny być odnotowane w karcie obserwacyjnej chorego.
Sterylizacja tlenkiem etylenu (EO) jest najstarszą, najbardziej uniwersalną i rozpowszechnioną metodą sterylizacji niskotemperaturowej w polskiej służbie zdrowia. Jej niepodważalnymi atutami są: wysoka skuteczność i tolerancja materiałowa oraz niskie koszty. Sterylizacja EO nie jest też jedynym sposobem sterylizacji generującym potencjalne zagrożenia w środowisku pracy i – jak w przypadku innych technik – eliminacja tych zagrożeń nie wymaga wdrożenia rozwiązań podważających sens i opłacalność jej stosowania.
Wirus zapalenia wątroby typu B (ang. hepatitis B virus – HBV), wirus zapalenia wątroby typu C (ang. hepatitis C virus – HCV) oraz ludzki wirus nabytego upośledzenia odporności (ang. human immunodeficiency virus – HIV) są ogólnoświatowymi poważnymi problemami w zakresie zdrowia publicznego. Do zakażenia HIV, podobnie jak HBV czy HCV, dochodzi wśród ludzi przez kontakt z krwią i produktami krwiopochodnymi, podczas zanieczyszczonych iniekcji, a także na drodze kontaktów seksualnych. Możliwa jest również transmisja wertykalna. W pracy przedstawiono podstawowe etapy diagnostyki zakażeń wirusowym zapaleniem wątroby typu B (wzw B), wirusowym zapaleniem wątroby typu C (wzw C) i HIV. Oparto się na licznych dokumentach opublikowanych przez instytucje i stowarzyszenia oraz naukowych publikacjach.
Celem skutecznego leczenia antyretrowirusowego jest zahamowanie progresji zakażenia HIV (ang. human immunodeficiency virus) przez uzyskanie skuteczności wirusologicznej i immunologicznej. Stosowanie jednotabletkowej terapii antyretrowirusowej (ang. single tablet regimen – STR) pozwala na osiągnięcie dobrych wyników oraz wysokiej adherencji do farmakoterapii. Ten prostszy schemat leczenia jest także preferowany przez pacjentów jako łatwiejszy do zaakceptowania i lepiej tolerowany, co wpływa na poprawę jakości życia chorych.
W pracy przedstawiono epidemiologię, historię naturalną oraz skuteczność leczenia przewlekłych zapaleń wątroby typu C (pzw C, ang. chronic hepatitis C virus) u dzieci. Wskazano wysoką skuteczność i bezpieczeństwo oraz dobrą tolerancję terapii pegylowanym interferonem alfa-2a i rybawiryną (PEG-IFN alfa-2a+RBV) w tej grupie pacjentów./p>
Zakażenia krwi związane z dostępem naczyniowym są poważnym, ale potencjalnie możliwym do zredukowania powikłaniem szpitalnym u ciężko chorych pacjentów. Od 01.01.2012 do 30.06.2014 roku prowadzono prospektywne badanie w 20-łóżkowym oddziale intensywnej terapii (OIT ) Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. U pacjentów OIT oszacowano częstość występowania i etiologię zakażeń krwi związanych z cewnikiem w żyle centralnej (ang. central line-associated blood stream infection – CLA -BSI ) według projektu INICC (ang. International Nosocomial Infection Control Consortium). W grupie 1097 chorych zakażenie krwi związane z obecnością cewnika rozpoznano u 40 badanych; a wskaźnik zapadalności wynosił 3,64/100 przyjęć do OIT . CLA -BSI stanowiły 19% ogólnej liczby zakażeń szpitalnych. Wykorzystanie cewników centralnych dotyczyło 89,92%±4% chorych podczas 11862 osobodni hospitalizacji i 10684 cewnikodni. Częstość występowania zakażeń krwi związanych z dostępem naczyniowym na1000 cewnikodni wynosiła 3,77/3,36/0,0, odpowiednio w latach: 2012, 2013 oraz 2014 (pierwsze półrocze). Głównymi patogenami CLA -BSI były gronkowce koagulazo-ujemne (ang. coagulase-negative – CN ) (22%), Staphylococcus aureus (21%), Enterobacteriaceae (29%). W obserwowanym przedziale czasowym częstość występowania zakażeń związanych z cewnikiem była niższa niż w raporcie INICC , lecz wyższa niż w raporcie NHSN /CDC.
Ekspozycja zawodowa personelu medycznego na krew i inny potencjalnie zakaźny materiał biologiczny (IPIM) pacjentów jest dużym problemem w placówkach ochrony zdrowia. Celem pracy było rozpoznanie sytuacji epidemiologicznej w zakresie ekspozycji zawodowej w populacji pracowników Okręgowego Szpitala Kolejowego w Katowicach w latach 2007–2012. Przeprowadzone retrospektywne badanie epidemiologiczne pozwoliło na określenie czynników ryzyka oraz okoliczności związanych z zarejestrowanymi przypadkami ekspozycji zawodowych. W celu opisu uzyskanych wyników zastosowano metody analizy opisowej i statystyki analitycznej z wykorzystaniem pakietu Statistica 9.0. W ocenie wyników ustalono kryterium istotności statystycznej p<0,05. Do ekspozycji zawodowych dochodziło najczęściej w oddziałach szpitalnych i salach operacyjnych w czasie zmiany porannej, podczas wykonywania procedur medycznych. Eksponowanymi pracownikami były głównie osoby młode z krótkim stażem pracy. Pielęgniarki i położne najczęściej były narażone na kontakt z krwią pacjentów, a personel pomocniczy – na kontakt z innym potencjalnie infekcyjnym materiałem biologicznym. Najczęstszym mechanizmem ekspozycji zawodowych pracowników medycznych było zakłucie palca kończyny górnej igłą ze światłem. Wprowadzenie w szpitalu bezpiecznych kaniul wyeliminowało przypadki zakłuć tym sprzętem. Część eksponowanych pracowników (14,7%), pomimo przebytego w przeszłości szczepienia, w momencie ekspozycji nie posiadała aktualnego badania w kierunku przeciwciał anty-HBs. O wdrożeniu postępowania poekspozycyjnego decydował zazwyczaj status serologiczny pacjenta będącego źródłem ekspozycji. Żaden z eksponowanych pracowników w latach 2007–2012 nie uległ zakażeniu zawodowemu wirusem HBV, HCV czy HIV.
W pracy omówiono alternatywne sposoby zapobiegania i leczenia zakażeń z udziałem biofilmu drobnoustrojów. Infekcje tego typu mają charakter przewlekły, są oporne na terapię antybiotykami i działanie mechanizmów odpornościowych oraz wciąż stanowią przyczynę poważnych problemów medycznych. Dlatego też potrzebne są nowatorskie rozwiązania, inne niż terapia konwencjonalna. W pracy przedstawiono aktualne trendy w badaniach zmierzających do odkrycia i poznania alternatywnych (nietradycyjnych) opcji terapeutycznych. Zaprezentowany przegląd piśmiennictwa dowodzi, że dalsze badania w tym zakresie są uzasadnione – z jednej strony w celu pogłębienia wiedzy na temat mechanizmów powstawania biofilmu, a z drugiej w celu wykorzystania jej do opracowywania skutecznych metod leczenia i profilaktyki.
Stale rosnąca lekooporność drobnoustrojów, udział ich biofilmów w przebiegu zmian patologicznych oraz wyczerpywanie się zasobów skutecznych terapeutyków prowadzą do rozwoju alternatywnych metod leczenia zakażeń. Obiecującym wydaje się zastosowanie do tego celu terapii fotodynamicznej (ang. photodynamic therapy – PDT), opartej na powstawaniu toksycznych reaktywnych form tlenu (RTF) po aktywacji światłem związków określanych mianem fotouczulaczy (ang. photosensitizers – PS). PDT jest od wielu lat wykorzystywana głównie w leczeniu zmian nowotworowych, ale w badaniach in vitro oraz in vivo wykazano skuteczność tej metody również w eliminacji wielu drobnoustrojów, w tym: bakterii, wirusów, grzybów i pasożytów (niezależnie od profilu ich lekooporności). Niezwykle istotnym jest fakt, iż fotodynamicznej inaktywacji przeprowadzanej w określonych warunkach poddają się zarówno formy planktonowe mikroorganizmów, jak i ich formy biofilmowe. Natomiast rozwijane modyfikacje fotouczulaczy lub systemów ich transportu pozwalają na dodatkową poprawę efektywności PDT.
Inwazyjne zakażenia grzybicze u pacjentów w stanie krytycznym stają się coraz większym wyzwaniem dla systemu opieki zdrowotnej. Obecnie uważa się, że ten rodzaj zakażeń jest związany ze zwiększoną zachorowalnością i śmiertelnością, co może wynikać z opóźnionego rozpoznania i w związku z tym zbyt późno rozpoczętego leczenia. Opisano wiele czynników, których obecność może pomóc klinicystom zidentyfikować pacjenta zagrożonego wystąpieniem inwazyjnego zakażenia grzybiczego, a także opublikowano kilka wytycznych i zaleceń dotyczących tego zagadnienia, ze szczególnym uwzględnieniem kandydozy. Pomimo tego w wielu przypadkach wytyczne i zalecenia nie są pomocne w pla nowaniu postępowania terapeutycznego, głównie z powodu niedostatecznej ilości wiarygodnych danych, co często odpowiada za fakt, że diagnostyka i leczenie inwazyjnych zakażeń grzybiczych stają się dużym wyzwaniem. W związku z powyższym, celem pracy było przeanalizowanie najnowszych doniesień dotyczących diagnostyki i leczenia inwazyjnych zakażeń grzybiczych u pacjentów w stanie krytycznym.
Zakażenie miejsca operowanego (ZMO, ang. surgical site infection – SSI) należy do najczęściej występujących powikłań infekcyjnych u operowanych pacjentów. Optymalną strategią postępowania w celu ograniczenia zakażeń rany w chirurgii jest znajomość czynników ryzyka ZMO związanym z pacjentem, operacją i opieką okołooperacyjną. Na zakażenie miejsca operowanego ma wpływ wiele elementów, w tym skuteczność dezynfekcji skóry pola operowanego oraz rodzaj zastosowanego obłożenia. Obecnie rekomendowane są jednorazowe, barierowe obłożenia chirurgiczne, które zabezpieczają miejsce operowane przed przenikaniem drobnoustrojów kolonizujących skórę pacjenta. Ogólne zalecenia, metody badań i wymogi dotyczące obłożeń pola operacyjnego zostały opisane w trzech częściach normy PN-EN 13795.
Laseczka zgorzeli gazowej (Clostridium perfringens) jest sporotwórczą, Gram-dodatnią bakterią występującą powszechnie w środowisku: w wodzie, ściekach, glebie oraz jako naturalny składnik flory jelitowej ludzi i zwierząt. Wywołuje zatrucia pokarmowe w wyniku spożycia zakażonych pokarmów oraz zakażenia skóry, tkanki podskórnej i ran głębokich pod postacią zgorzeli gazowej. Ponadto nieliczne doniesienia naukowe potwierdzają, że laseczka ta, obok Clostridium difficile, jest przyczyną występowania biegunki poantybiotykowej.
